- توضیحات
-
بازدید: 8525
در دین اسلام، مرده ها هم احترام دارند. نگاهى اجمالى به سرنوشت میت از زمان احتضار تا به خاک سپارى و اعمال شب وحشت و... همه و همه حکایت از احترام خاص اسلام به اموات است. در بین احکام دو نقطه اوج دیده مى شود. اگر یک کار در بردارنده بالاترین مصلحت باشد تعبیر به واجب مى شود و اگر در نقطه مقابل باشد و متضمن مفسده، تعبیر به حرام مى شود. و اما حکم اسلام درباره اموات بدین صورت بیان شده است: غسل، کفن، نماز و دفن مسلمان اگر چه دوازده امامى نباشد بر هر مکفى واجب است و اگر بعضى انجام دهند، از دیگران ساقط مى شود و چنانچه هیچ کس انجام ندهد، همه معصیت کرده اند. چهار کار لازم است. اول تنظیف و غسل میت است که نشان از توجه دقیق اسلام به پاکیزگى و طهارت است. ویژگى آب هم بیان شده که باید پاک و غیر غصبى باشد سه بار شستن، نوعى احترام است به کسى که اولاً خداوند او را بالاترین مخلوق نامیده است. دوم اینکه اگر وى رکنى از خانواده بوده، بازماندگان او را با کمال محبت شستشو دهند. او گرچه از دنیا رفته ولى پیوند خویشى و محبت همچنان باقى است. پس از آن حنوط است. حنوط یا خوشبو کردن قسمت هایى که به هنگام سجده روى زمین قرار مى گرفته، نیز واجب است. که این هم حکایت از خوش سلیقگى اسلام است. یعنى مردن شخص به معناى تمام شدن پرونده و مختومه بودن آن نیست. پس از غسل نوبت پوشاندن میت است که در سه تکه پارچه پاک و حلال واجب است وى را بپوشانند. پوشش از نیازهاى فطرى بشر است و این به لحاظ حفظ حرمت انسان ها است. که بدن او عریان و بى لباس نماند حتى در صورتى که جان و روح ندارد. سپس بر پیکر پاک مرحوم، نماز خوانده مى شود. نمازى با پنج تکبیر که نشان از پنج وعده نمازهاى یومیه دارد. که تشییع کنندگان همراه با ولى میت به جاى آورده و جنازه را به سوى خوابگاه ابدى مشایعت مى کنند. پاره اى دیگر از مستحبات هست که روح آنها به ما مى فهماند که از منویات اسلام آن است که همین جسم از زیر خاک سالم بماند و حتى روایت است که کسى چهل مرتبه غسل جمعه را در روز جمعه نزدیک به زوال انجام دهد، جسدش نمى پوسد و درباره برخى از شهدا، منقول است که جسم آنان سالم است. مانند حرّ بن یزید ریاحى که برخى آن را دیده اند. و درباره برخى علماء ربانى هم منقول است که جسم آنان در قبر پس از سالها سالم باقى مانده است. و این مطلب که در روز قیامت معاد جسمانى هم هست و عقیده شیعه هم بر آن است موءید این است که باقى ماندن جسم مدنظر اسلام است. در اسلام باقى ماندن جسم زیر خروارها خاک آن هم بدون تغذیه مادى،از ارزشها است و حاکى از سلامت روح مرحوم است. اسلام براى تشییع جنازه فرهنگ و آداب خاصى دارد حتى المقدور جنازه را بر روى دست حمل کنند. کیفیت دفن مردان با زنان اندکى متفاوت است. به لحاظ آثار تربیتى براى تشییع کنندگان میت را با ذکرهایى خاص تشییع مى کنند. حضور در قبرستان و دفن میت در اماکن خاص نیز از دیگر برنامه هاى اسلام خاست
حضرت امام صادق (ع) می فرمایند: «مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد، همان گونه که زنده به وسیله هدیه ای که به او می دهند، خوشحال می گردد
یكی از مسایلی كه در مسأله برزخ مطرح است جریان تكامل برزخی است، یعنی انسان در عالم برزخ از بركات و خیراتی كه بعد از مرگ نصیب او می‌شود بهره مند می‌گردد و چه بسا از نسل انسان فرد مؤمنی به دنیا بیاید و برای انسان طلب آمرزش كند كه در این صورت اگر فرد صالح بوده درجات بیشتری نصیب او می‌شود و اگر انسان معصیت كار بوده سبب تخفیف یا آمرزش گناهان او خواهد شد. لذا در روایات اسلامی اصرار شده كه برای اموات باید طلب آمرزش نمود و یا به یاد آنها كارهای نیك انجام داد. حكیم و عارف بزرگواری از استادش نقل می‌كرد كه استادم می‌گفت: من برای فلان حكیم الهی (كه حدود سه هزار سال قبل از دنیا رفته بود) شب‌های جمعه سوره فاتحه می‌خواندم. این حكیم خوش شانس را ببینید كه بعد از حدود سه هزار سال در میان امت اسلامی یك عالم دینی برایش طلب آمرزش می‌كند.
هم چنین بر اساس روایات اسلامی فرزند صالح همانند صدقات جاری برای والدین در عالم برزخ موجب اجر است، گاهی فرزند صالحی برای پدر و مادر خویش استغفار می‌كند و خداوند در برزخ آنان را مشمول عفو و رحمت خود قرار می‌دهد و گاهی فرزند بدون آن كه در یاد پدر و مادر باشد عمل نیكی انجام می‌دهد و چون انجام آن كار خوب، محصول تربیت صحیح والدین او بوده، خداوند در برزخ آنان را از عمل خیر فرزندش برخوردار می‌سازد و به عذاب او خاتمه می‌دهد، لذا نقل شده كه رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ روزی بر سر قبری گذر كرد، كه صاحب آن قبر در حال عذاب بود. سال بعد از كنار همان قبر گذشت و صاحب قبر را در حال عذاب نیافت، از پیشگاه الهی درخواست نمود كه او را از علّت تغییر وضع آگاه سازد، خداوند به حضرت مسیح وحی فرستاد كه صاحب قبر فرزند صالحی از خود به جای گذارده بود او در این فاصله بالغ شد و كارهای خیر انجام داد، من عذاب این پدر را به احترام عمل فرزند نیكوكارش از میان برداشتم . (معادشناسی، سید محمد حسین تهرانی، انتشارات حكمت، قم، 1402 ق)
از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آنها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آنها هدیه کنید
پس از مرگ انسان، بر اطرافیان و دیگر مؤمنان اعمالی واجب است؛ مانند غسل، کفن، نماز و دفن و واجباتی که از میّت قضاء شده است که باید هرچه زودتر انجام پذیرد. اما انجام برخی اعمال برای اموات مستحب است، که از جمله آنها صدقه دادن، دعا کردن، خواندن قرآن، نماز و به طور کلی کارهای نیک است که در آرامش و شادى روح میّت تأثیر فراوان دارد. در اینجا توضیح مختصری پیرامون هر یک از این موارد داده می شود:
1.صدقه دادن:
یکى از افراد بنى ساعده که مادرش از دنیا رفته بود، به رسول اکرم (ص) عرض کرد: در غیاب من، مادرم از دنیا رفته اگر من براى او چیزى صدقه بدهم نفعش عاید وى مىشود. آن حضرت فرمود: بلى.
2.دعاکردن:
حضرت امام صادق (ع) می فرمایند: «مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد، همان گونه که زنده به وسیله هدیه ای که به او می دهند، خوشحال می گردد».
3.خواندن قرآن:
پیامبر اکرم (ص) فرمود: «هر کس به قبرستان گذر کند و یازده مرتبه «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» [سوره توحید] را بخواند و ثواب آن را به مردهها ببخشد، به تعداد اموات به او اجر مىدهند».
حضرت امام رضا (ع) فرمودند: «هر که قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار آن هفت مرتبه إنّا انزلناه بخواند، خداوند او را با صاحب قبر می آمرزد».
4. خواندن نماز:
مستحبّ است در شب اول قبر، دو رکعت نماز وحشت (نماز هدیه میّت در شب دفن) براى میّت بخوانند و دستورش در رساله های عملیه مراجع تقلید بیان شده است. و همچنین سایر نمازهای مستحبی نیز مطلوب است.
5. انجام کارهای نیک:
امام صادق (ع) فرمود: «…صدقه، دعا و نیکى به میّت مىرسد و اجرش را به کننده این کارها و میت می دهند». «هر مسلمانى به نیابت از اموات عمل خیری انجام دهد، خداى تعالى پاداش وى را چند برابر نماید و مردگان را از آن بهرهمند سازد»
از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «مردگانتان را که در قبرها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آنها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آنها هدیه کنید».
نويسنده :
مهدی کاردان این کاربر 19 مطلب منتشر شده دارد.
به منظور درج نظر برای این مطلب، با نام کاربری و رمز عبور خود، وارد سایت شوید.
