English
جمعه, 02 آذر 1403

 



ایران و جهان

گودترین نقطه فلات ایران مشخص شد

  • پرینت
توضیحات
منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25
نوشته شده توسط علی سیدآبادی
بازدید: 8169
گودترین نقطه فلات ایران مشخص شد/ مسیر ثبت جهانی کویر لوت هموارتر شد

محققان و کویرشناسان با عبور از مسیری به نام خورشید از غرب به شرق ناحیه کلوتها در بیابان لوت موفق شدند گودترین نقطه فلات ایران با ارتفاع 117 متر از سطح دریای آزاد را با نصب شاخص مزین به پرچم ایران مشخص کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، بیابان لوت با حدود 80 هزار کیلومتر مربع وسعت، در واقع حدود 5 درصد خاک کشور را در برگرفته است. این بیابان که جزء اقالیم فراگرم و خشک دنیا است دارای سه بخش شمالی، مرکزی و جنوبی است.

بیابان لوت مرکزی با وسعتی حدود 25 هزار کیلومتر مربع مساحت، متنوع ترین، کم نظیرترین و حتی منحصر به فردترین عارضه های طبیعی بوم سازگانهای بسیار گرم و خشک دنیا را در خود جای داده است. ریگ یلان، ناحیه کلوت ها، خندق ها و تنگ های آبرفتی، چاله مرکزی، دشتهای ریگی (هامادا)، پست ترین فرو افتادگی لوت و نقاط گرمایی زمین از جمله ویژگی های طبیعی لوت مرکزی اند که در هشت سال گذشته مکرراً مورد مطالعه کارشنان قرار گرفته اند.

پیمایش "خورشید" ؛ طولانی ترین مسیر بیابان لوت توسط محققان

مدیر کانون سبز فارس در این باره می گوید: متخصصان کانون سبز فارس با همکاری سایر علاقه مندان به اکوسیستم بیابان لوت از شهرهای مشهد، تهران، اصفهان، شیراز و کرمان، پهن ترین عرض ناحیه کلوت ها را با پیاده روی از غرب به شرق (دشت تکاب به سوی لبه شرقی ناحیه کلوت ها) اخیرا مورد مطالعه قرار دادند .

«کلوت» واژه ای بلوچی و «یاردانگ» وجه تسمیه علمی و ژئومرفولوژی آن است  که کلمه ای ترکمنی است. و اولین بار توسط سون هدین محقق سوئدی بازگو شد. ناحیه کلوت ها در گستره ای به طول 145 کیلومتر و عرض های متغیر از 40 تا 70 کیلومتر هوایی در غرب لوت مرکزی استقرار یافته اند.

بررسی یاردانگ کعبه در بیابان لوت

آنطور که بهمن ایزدی می گوید: محققان با گذر از دهها کریدور و خندق های فرسایشی بین راه و همچنین با صعود به فراز کلوت های واقع در مسیر، موفق شدند بخش مهمی از لندفرم های ناحیه کلوت ها، به ویژه خندق ها و کلوت های نزدیک به هم با شیب حدود 70 درجه منطقه شانه به سر واقع در 30 کیلومتری غرب به شرق ناحیه کلوت ها را مورد بررسی و کاوش قرار دهند و نسبت به مطالعه یکی از بلندترین کلوت های شاخص به نام «یاردانگ کعبه» اقدام کنند.

مطالعه مشخصات زمین شناسی بیش از 100 کلوت در بیابان لوت

به گفته وی، محققان در این سفر از حدود یکصد کلوت که برخی از آنها دارای شیب های تند بودند، گذشتند  و نسبت به اندازه گیری مگایاردانگ های مسیر طی شده و همچنین تعیین خصوصیات جغرافیایی کلوت های شاخص از نظر زمین ریخت شناسی اقدام کردند.

گروه تحقیق راه طی شده غرب به شرق ناحیه کلوت ها را به دلیل حرکت به سوی شرق ، مسیر "خورشید" نامیدند.

بررسی نهایی بلندترین کلوت جهان در بیابان لوت

ایزدی معتقد است: یکی از اهداف برنامه گذر عرضی از ناحیه کلوت ها، بررسی و مطالعه و مقایسه مگایاردانگ های لوت بود که با مطالعه مجدد، بلندترین کلوت (مگایاردانگ) ناحیه کلوت ها در منطقه کلمپه نباتی در شرق ناحیه کلوت ها با 142 متر ارتفاع از سطح کریدور غربی به عنوان پرفرازترین مگایاردانگ های دنیا در بیابان لوت مورد بررسی نهایی قرار گرفت و در حال حاضر بیابان لوت رکوردار بلندترین کلوت در جهان است که همین رویکرد ثبت ملی و جهانی ناحیه کلوت ها را سرعت می بخشد.

این محقق کویر شناسی اینگونه ادامه می دهد: مطالعه و  پیمایش محیطی ناحیه عرضی کلوت ها، شامل حدود 200 کیلومتر از کریدروهای میانی کلوت ها از شمال غرب به جنوب شرق و همچنین چاله های فروبسته ژیپسی بین کریدورها به دلیل بُعدِ مسافت این پیمایش که به نظر می رسد طولانی ترین سفر در ناحیه کلوت ها است ، موجب شد  تا طبق برنامه پیش بینی شده، گروه تحقیق در پست ترین فرافتادگی بیابان لوت با نام " گود لوت " با مختصات جغرافیایی 30 درجه و 24 دقیقه و 16 ثانیه عرض شمالی و 58 درجه و 29 دقیقه و 28 ثانیه طول شرقی قرار گیرد.

گود لوت با چاله مرکزی لوت متفاوت است

به اعتقاد ایزدی، برخی این مکان را چاله مرکزی لوت نامیده اند که دچار اشتباه فاحشی شده اند زیرا چاله مرکزی لوت با وسعتی حدود 900 کیلومتر مربع در 60 کیلومتری هوایی شمال گود لوت قرار دارد اما گود لوت" در 75 کیلومتری شهرستان شهداد و در ناحیه شرقی کلوت ها واقع شده است.

اصلاح سطوح ارتفاعی گود لوت در نقشه سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح با همکاری خبرگزاری مهر

وی به مطالعه زمینی و هوایی اکولوژی و سطوح ارتفاعی گود لوت در مهرماه سال جاری توسط کارشناسان کانون سبز فارس اشاره می کند: این مطالعات با همکاری صفحه محیط زیست خبرگذاری مهر و برنامه اردیبهشت شبکه 4 صدا و سیما، منجر به اصلاح ارتفاع 56 متر در نقشه 000/150 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح شد.

نصب شاخص در گودترین نقطه فلات ایران

ایزدی اضافه می کند: لذا در سفر اخیر (سفر دوم) مجدداً در طول یک شبانه روز گود لوت و مناطق اطراف آن مورد بررسی جدی و همه جانبه قرار گرفت و پس از اندازه گیری سطوح ارتفاعی و پست نقاط همجوار به وسیله دستگاههای اندازه گیری پیشرفته، به ارتفاع 117 متر از سطح دریای آزاد دست یافتیم و پس از آن ارتفاع 117 متر گود لوت و مختصات جغرافیایی آن و سایر اطلاعات لازم بر روی صفحه ای فلزی حک و بر روی میله ای قطور که بیانگر نماد ملی ایران (پرچم پر افتخار ایران) است ایجاد و در" گود لوت" که در واقع گودترین نقطه داخلی فلات ایران در حوزه آبخیز بسته لوت است ، نصب شد. 

آنطور که ایزدی می گوید: طراحی شاخص و نماد ملی مذکور به گونه ای است که در مقابل گرمای شدید و فرسایش بادی از مقاومت بالایی برخوردار است . در رأس میله شاخص، جعبه ای سبزرنگ تعبیه شده که محتوی اطلاعات گود لوت و همچنین محل قرار دادن سفرنامه مختصر سایر پژوهشگران و گردشگران حوزه بیابان در آینده، درون ظرف شیشه ای موجود در جعبه مشخص شده که شکل فیزیکی نماد ملی گود لوت به گونه ای است که می توان به عنوان الگو در سایر بوم سازگانهای پر اهمیت کشور بکار بست و به وسیله آن نسبت به ثبت سوابق مطالعاتی و حضور محققان و سایر گردشگران مبادرت کرد. 


به گفته وی، از جمله دیگر فعالیتهای بوم شناختی لوت توسط گروه مذکور، بررسی ناحیه غربی تپه های ماسه بادی ستاره ای و منشاء رسوبگذاری کانی های آن که بیشتر نشأت گرفته از مواد تخریبی و فرسایشی ناحیه کلوت ها است ، که طی آن راه های دستیابی به شرق این ناحیه و رسیدن به هامادای (دشت های ریگی) لوت مرکزی مورد بررسی قرار گرفت.

بازدید و بررسی مجدد روباه شنی و انواع خزندگان در بیابان لوت

مدیر کانون سبز فارس، توضیح می دهد: وجود روباه شنی در گود لوت و نواحی مورد بازدید، موجب شد که زیستگاه و نظام رفتاری و غذایی آن جانور ، همراه با تصویربرداری های گروه مستندساز به مدیریت فرهام ورهرام مورد مطالعه مجدد و تکمیلی  قرار گیرد  و وجود سایر گونه های جانوری نظیر مانته دآ ، انواع قاب بال ، خانواده عنکبوتیان و خزندگان در بیوم های گوناگون لوت نشانگر وجود  چرخه فعال اکولوژی در گود لوت و سایر نقاط لوت است  و باز هم این باور را تقویت می کند که همواره جریان زندگی و حیات در تمامی نواحی بیابان لوت جاری بوده است.

تیم های افرود و اتوموبیل رانی بلای جان بوم سازگان حساس لوت

به اعتقاد وی، تردد خوروهایی که از سالهای گذشته در گود لوت و سایر نواحی لوت باقیمانده است، ادعای واهی برخی از گردشگران نوظهور و تیم های آفرود که با راه اندازی کاروانهای اتومبیل موجب صدمه رساندن به عرصه های شکننده و آسیب پذیر لوت می شوند و مکرراً اعلام می کنند که اولین موجوداتی هستند که در گود لوت و سایر مکانهای لوت، حضور یافته اند را باطل می کند.

ایزدی معتقد است به دلیل عدم پایه ریزی زیر ساختهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توسط سازمانهای دولتی و به ویژه مسئولین اجرایی استانهای کرمان و خراسان جنوبی، در یکسال اخیر بخشی از بیوم های ارزشمند لوت مانند دشت های ریگی (هامادا)، عرصه های رسی مخروط افکنه ها، خندق ها و تنگهای فرسایشی و آبرفتی که به لحاظ علوم زمین دارای اهمیت فراوانی هستند و همچنین پلایا و سایر بیوم های بیابان لوت تحت تاخت و تاز گروه های آفرود قرار گرفته اند که در حال حاضر در ردیف جدی ترین عاملان تخریب بوم سازگان شکننده لوت قرار دارند.

بنابراین در حال حاضر ساماندهی و هدایت گروههای آفرود به سایر نقاط محدود و مشخص شده کمتر  آسیبپذیر خارج از بیابان لوت و به علاوه  ایجاد ظوابط زیست محیطی و گردشگری برای ورود علاقه مندان به عرصه ارزشمند لوت توسط مسئولان استانهای همجوار با لوت بیش از پیش احساس می شود از سوی  دیگر با توجه به مطالعات و پیگیری های انجام شده چندین ساله توسط کانون سبز فارس، ثبت ملی و جهانی پدیده های کم نظیر و منحصر به فرد لوت در اقلیم بسیار گرم و خشک کشور با چشم انداز ایجاد مدیریت پایش و تدوین آئین نامه تقویت ژئوتوریسم لوت، باید  در رأس برنامه های سیاستگذاری علمی و گردشگری کشور قرار گیرد تا بیابان لوت در جایگاه پر ارزش جهانی خویش مورد توجه جامعه بین الملل واقع شود.
 

نويسنده : علی سیدآبادی

این کاربر 9 مطلب منتشر شده دارد.

به منظور درج نظر برای این مطلب، با نام کاربری و رمز عبور خود، وارد سایت شوید.

پربیننده ترین اخبار

جدیدترین خبر ها

دسترسی سریع

فیلم-آموزشی-انتخاب-واحد