روابط عمومی دانشگاه شریعتی

توضیحات

منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25

نوشته شده توسط معصومه شمسی

بازدید: 838

دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد 13

نام کاربینی : برنامه ریزی فرهنگی در محیطهای آموزشی و دانشگاه شریعتی

بسم الله الرحمن الرحیم

چکیده

مقاله برنامه ریزی فرهنگی در محیط های آموزشی و دانشگاه ها بنا دارد ضمن ارائه تصویری کلی از برنامه ریزی فرهنگی در معنای عمومی آن و توصیف برنامه ریزی فرهنگی در محیطهای آموزشی با تکیه بر شناخت روند و اجزای برنامه ریزی، معیاری مناسب برای برنامه ریزان و مدیران فرهنگی دانشگاه ها به دست دهد.

کلید واژگان: برنامه ریزی فرهنگی، محیط های آموزشی، دانشگاه

مقدمه

دانشگاه امروز در سطح جهانی علاوه بر کارکردها و وظایف آموزشی و پژوهشی، وظایف جدیدی در عرصه ی فرهنگی و اجتماعی بر عهده گرفته است. از جمله ی آنها می توان به نقش فرهنگ سازی و جامعه پذیری اشاره کرد. در سطح ملی، زمینه ها و نتایج برآمده از انقلاب اسلامی و تحولات دو دهه گذشته، دانشگاههای ایران با تغییرات وسیع و تحولات بنیادینی همراه کرده است. در نتیجه این تحولات درونی و بیرونی ، مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی در درون نظام آموزش عالی از وزن و اهمیت بیشتری برخوردار شده است. از این منظر، مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی در دانشگاهها برای جبران کم تحرکی ذاتی نظام و فرایندهای آموزشی متکفل ارتقای کمی و کیفی کارکرد علمی و فرهنگی دانشگاه شده است.

ضرورت برنامه ریزی فرهنگی در دانشگاه

دانشگاه را در خلا فرهنگی نمی توان تصور کرد دانشگاه از جمله نهادهایی است که در آن فرهنگ تولید، بازتولید و نوسازی می شود و خود از آن تاثیر می پذیرد. ناهماهنگی و ناسازگاری تدریجی روندهای آموزشی با نیازهای روزافزون و متحول فراگیران فرهنگ و جامعه یکی از زمینه های اصلی گسست بین جامعه و دانشگاه است که دردرازمدت به استحکام رابطه ی میان دانشگاه به عنوان نهادی علمی، اجتماعی و فرهنگی و جامعه لطمه وارد می سازد.

برای غلبه بر ناتوانی فرآیندهای آموزشی که ناشی از بی تحرکی ذاتی نظامهای آموزشی است و همچنین برای ایجاد تعادل در پاسخگویی به نیازهای علمی ، فکری ، اجتماعی و فرهنگی دانشجویان و تقویت چارچوبهای رفتاری صحیح و تربیتی جوانان و دانشجویان، و در عین تقویت برنامه های آموزشی و صرفاً علمی، باید در انجام مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی اهتمام ورزید و برای توسعه ی آن مکانیزم های لازم را فراهم کرد. عواملی که این ضرورت ها را در ایران تشدید کرده اند عبارتند از:

1. توده ای شدن نظام آموزش عالی و افزایش دانشجو
2. محور قرار گرفتن توسعه ی فرهنگی در برنامه های توسعه ملی و جهانی
3. لزوم ایفای نقش آموزش دانشگاهی در تبیین و اشاعه ی مفاهیم اساسی اسلامی و انسانی همچون عدالت جویی، صلح ، محیط زیست و غیره
4. نقش محوری فرهنگ در قانون اساسی و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران
5. جایگاه محوری انسان و توسعه انسانی به عنوان عامل تحرکتوسعه و هدف نهایی آن پس از حاکمیت طولانی رشد کمی و توسعه اقتصادی
6. افزایش سطح تعامل و تماس میان جامعه و دانشگاه
7. نیازهای جدید علمی، فکری فرهنگی و هنری دانشجویان و ضرورت پاسخگویی مستمر به آن ها

اهداف برنامه ریزی فرهنگی در محیطهای آموزشی و دانشگاهی

1. کوشش برای بهبود کیفیت و کارایی آموزش رسمی دانشگاهی با اصلاح و نوآوری در آموزش های غیررسمی و تقویت استانداردهای رفتاری و تربیتی صحیح در میان جوانان دانشجو
2. کمک به فرآیندهای آموزشی و پژوهشی در تربیت نسل آینده برای شخصی، تحرک فردی ، مهارتهای اجتماعی و ارتقای توانایی های فکری دانشجویای برای زندگی در شرایط و دنیای جدید
3. بسط و گسترش فرهنگ علمی با هدف تقویت روح تحقیق و تفکر و افزایش نقش آگاهانه ی فراگیران در تولید دانش و گفت و گوی علمی
4. فراهم آوردن زمینه های رشد و پرورش خلاقیتها، قابلیتها، استعدادهای انسانی، آگاهی های فکری، اجتماعی و سیاسی
5. کمک به نظام آموزشی در ایجاد تقویت توانایی های فکری و ذهنی و مهارتهای اجتماعی فراگیران و آماده کردن آنان برای زندگی در جامعه ی رو به تغییر و چند فرهنگی آینده
6. فراهم کردن زمینه برای مطالعه ی گسترده ی فرهنگی و اجتماعی و ارتقای سطح تحلیل فراگیران با تاکید بر دیدگاههای میان رشته ای و کاربرد دانش رسمی و آموزشی جهت یادگیری و مهارت آموزی
7. گسترش مشارکت دانشگاهیان در حیات فرهنگی و ترویج همکاری های علمی و بین المللی فرهنگی.

حیطه های برنامه ریزی فرهنگی در محیط های آموزشی

الف: رشد تخصصی

ایجاد مجموعه ای ازفرصتها ی یادگیری ، تقویت و بهبود فکری، مهارتهای ارتباطی، انجام فعالیتهای معطوف به بروز و ظهور و کشف استعداد ها و علایق و تربیت استعداد زیبایی شناختی

ب: شایستگی اجتماعی

1. افزایش روحیه ی کار جمعی، دیگر پذیری و مسئولیت پذیری از طریق مشارکت فراگیران در گروه ها و فعالیتهای جمعی و گسترش مهارتهای اجتماعی و ارتباطی .

2. کمک به ارتقاء شان و منزلت علمی و اجتماعی دانشجو از طریق ایجاد تعادل در نگرش احساس و رفتار

ج: مهارتهای یادگیری

1. افزایش انگیزه ی یادگیری و افزایش دانش
2. آموزش توانایی های فردی در زمینه های نظیر خواندن و نوشتن و فراگیری فعال و خلاق
3. مهارتهای پیشرفته ، در زمینه هایی چون بحث و تبادل نظر، ارزیابی اندیشه ها و تحلیل موضوعات و مسائل محیطی و اجتماعی
4. افزایش توانایی و مهارت ذهنی و فکری در حل مسائل
5. افزایش انگیزه پیگیری دانش در طول عمر

مراحل اجرایی

1. تعیین و تعریف پروژه ها و طرح های خاص فرهنگی ، هنری و اجتماعی
2. تعیین الگوهای مناسب اجرای طرح با توجه به نیازها و شرایط محیطی و میزان مشارکت مخاطبان
3. فراهم کردن منابع و لوازم موردنیاز اجرای طرح، فن آوری ها، امکانات جدید، بودجه و تجهیزات و آموزش مدیران و مجریان
4. سازماندهی و تدوین محتوای طرح و آماده سازی آن در قالب انتشارات، بسته های آموزشی سمعی و بصری و رایانه ای
5. تدوین راهنما و دستورالعملها و آیین های اجرایی
6. تعیین الگو و ساز و کارهایی برای نظارت و ارزشیابی

چالش ها و مشکلات پیش رو

برنامه های فرهنگی کشور به دلیل تحولات و دگرگونی های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و مشکلات ساختاری ناشی از عدم تبیین درست و همه جانبه ی نظری موضوع های مربوط به فرهنگ و دیگر روندهای مرتبط با آن با چالش هایی روبرو است که بی توجهی به آن و نداشتن تحلیل درست از دلایل شکل گیری و استمرار این مشکلات، برنامه ریزی فرهنگی را دچار اختلال می کند. این چالش ها عبارتند از:

1. افزایش متقاضیان رویدادها، آثار و محصولات فرهنگی.
2. افزایش یکباره ی هزینه ی تولید محصولات فرهنگی برای دولت و کاهش هزینه ی دریافت و مصرف آن برای مصرف کننده.
3. کشمکش میان آرمان ها، هدف ها، مقاصد و نیازها
4. کاهش شدید هماهنگی و هم رایی میان نظام های رسمی و غیررسمی
5. عدم تناسب بین برنامه های فرهنگی دستگاه ها و نیازهای توسعه ای
6. تفاوت در نگرش بین گروه های مرجع نسبت به هدف ها و فعالیت های فرهنگی
7. شکاف میان منابع اختصاص یافته به امور فرهنگیو هزینه ها
8. سیطره ی سیاست و رفتارهای سیاسی بر فرهنگ و برنامه های فرهنگی
9. رشد سریع و غیرقابل پیش بینی نیازهای گروه های جوان
10. انعطاف ناپذیری برنامه های فرهنگی در دو دهه ی گذشته
11. تداوم روند مهاجرت به شهرهای بزرگ
12. رشد و تنوع فن آوی ها و سرگرمی ها
13. تحولات گسترده و عمیق در شرایط اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی جهانی و ملی
14. گسترش آموزش و پروش و آموزش عالی و رشد فزاینده ی انتظارات ناشی از آن .

مشکلات موجود برنامه ریزی فرهنگی را نیز می توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

1. جدایی هدف ها، روش ها و ابزارها
2. روشن نبودن نوع رابطه ی مسائل دینی و اخلاقی با حیطه های برنامه های فرهنگی و هنری
3. سیطره ی سیاست و رفتارهای سیاسی بر فرهنگ و برنامه های فرهنگی
4. نگاه یکطرفه و حتی ابزاری به مخاطبان و نیازهای آنان
5. نگاه ابزاری به فرهنگ ، تاکید بر فرهنگ توسعه نه توسعه فرهنگ
6. بی توجهی به نقش ها و کارکردهای نهادهای علمی، آموزشی، فرهنگی ، هنری، اجرایی و سیاسی و وجود انتظارات مشابه از آنها برای ارائه ی کارکردهای یکسان فرهنگی .

نتایج مورد انتظار از برنامه ریزی فرهنگی و تربیتی

1. تحقق هدفهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی موردانتظار جامعه در محیطهای آموزش
2. سازماندهی تجربه های متنوع فرهنگی و هنری و اجتماعی
3. زمینه سازی برای بهره مندی از توسعه ی فرهنگی درجامعه
4. برنامه ریزی فرهنگی اقدامات از قبل تعیین شده برای متوازن کردن منابع و هدایت توانایی ها و قابلیتها، در جهت تحقق امکانات مادی و فرهنگی و هدفهای ازقبل تعیین شده
5. برنامه ریزی ، طرح ریزی و تخصیص منابع انسانی ، مادی و فرهنگی به منظور پاسخگویی به نیازها و ضرورتها به شیوه های متعادل.

نويسنده : معصومه شمسی

این کاربر 3 مطلب منتشر شده دارد.