برخورداری از يک سازمان منسجم: • مقاله از يک ساختار شفاف مفهومي برخوردار است. • عنوانها و زيرعنوانهای مناسب، صحيح و مرتبطی به کار برده شدهاند. • نظام ارجاع دهي با ثبات و مناسب است.
برخورداری از يک محوريّت تحقيقی در کلّيت و ترکيب مقاله: • تفکر خلاق، ترکيب و استدلال ظهور و بروز دارد. • دقت فکري در باره عنوان اصلي ديده ميشود. • مفاهيم مرتبط به نحو مناسبي تحقيق شدهاند. • استدلالها و اثباتها به وسيله مدارک و مستندات يا ارجاعات پشتيباني شدهاند. • شواهد کافی براي فهم موضوع وجود دارد. • ادبيات تحقيق مورد نقد و تحليل قرار گرفتهاند. • ارتباط لازم بين ادبيات تحقيق و موضوع مورد تحقيق مقاله ارائه شده است.
ساختار عمومی مقاله يک مقاله تحقيقی به طور کلی میتواند در برگيرنده ساختاری مشابه ساختار زير باشد.
1) عنوان مقاله: • پرهيز از عنوانهای کلی و روزنامهای؛ • استفاده از صفت و موصوفهای لازم برای گوياتر نمودن عنوان؛ • دارا بودن جذّابيت برای جذب مخاطب؛ • فشرده و مختصر و يادآوردنی؛ • پرهيز از اصطلاحات نامأنوس و اختصار • توجه به اين نکته که عنوان يک برچسب است نه جمله. 2) نام نويسنده/نويسندگان: • مشخص کردن نام و رابطه عضويتی نويسنده يا نويسندگان. 3) چکيده: • دربرگيرنده (معرفی کلی و گويای تحقيق / بيان هدف و قلمرو تحقيق، اهميت کلّی تحقيق ، مروری فشرده بر ساختار مقاله، اشاره کلّی به نوآوریها و دستاوردهای مقاله)؛ • پرهيز جدی از آوردن مراجع، فرمول و علامتهای ويژه؛ • رعايت کوتاهی و فشرده بودن ( در حد يک بند و سقف 200 تا 250 کلمه)؛ • توجه به اين نکته که تعداد افرادی که چکيده را میخوانند بسيار بيشتر از کسانی است که مقاله را میخوانند. 4) کليد واژهها: • تا سقف پنج کلمه و يا اصطلاح 5) مقدمه: • تعريف مسئله و قلمرو تحقيق؛ • طرح اهميت تحقيق؛ • طرح سوابق تاريخی موضوع؛ • طرح طبقهبندیها و شاخههای مرتبط با موضوع؛ • ارائه تعاريف اصطلاخات اصلی و علائم و اختصارات؛ • مروری کلی بر بقيه مقاله. • اين بخش میتواند با بخش بعدی ترکيب شود. 6) بررسی ادبيات موضوع/ سابقه تحقيق: • طرح سابقه بر اساس يک نظم زمانی/ ديدگاهی/مکتب فکری يا هر طبقهبندی ديگر؛ • طرح ارتباط ادبيات مورد بررسی با موضوع تحقيق؛ • بيان نقاط قوّت، ضعف و محدوديتهای ادبيات موضوع؛ • صرف نظر از طرح مطالب شخصی و تعصب آميز؛ • طرح يافتههای موافق و مخالف در ادبيات؛ • ارائه روند و سير تحقيق و طرح جهتگيری آن؛ • نقد و بررسی تئوریهای طرح شده؛ • مشخص کردن محدوده زمانی مورد بررسی؛ • برقراری ارتباط بين ادبيات موضوع با موضوع مورد تحقيق. 7) بدنه اصلی مقاله: • متشکل از يک تا چند بخش و در برگيرنده اصل تحقيق و مطالعه نظير روش و متدولوژی، فرضيات، مدل رياضی. 8) نتايج ارائه خروجیهای آزمايشها، مدلها يا محاسبات. 9) بحث در باره نتايج: • استخراج اصول،روابط و ارائه تعميمهای ممکن؛ • ارائه تحليل مدل يا تئوری؛ • ارائه ارتباط بين نتايج و تحليلها. • جمع بندی و نتيجهگيری طرح نتايج مهم و پيامدهای آنها؛ • بيان استثناء ها و محدوديتها؛ • طرح افقهای تحقيقاتی برای ادامه و توسعه تحقيق. 10) سپاسگزاری (در صورت نياز): • قدردانی از مؤسسات و يا اشخاصی که در به ثمر رسيدن تحقيق و يا بهتر انجام شدن فعاليتهای مربوط به مقاله تأثيرگذار بودهاند. 11) منابع: • ارائه فهرست مرتب شده منابع. 12) پيوستها (در صورت نياز): • ارائه مطالب ضروری برای فهم و پشتيبانی از مطالب اصلی مقاله.
4- موارد ويرايشی • رعايت ملاحظات دستوری در جملات و سعی در نوشتن جملات کوتاه و گويا؛ • شماره گذاری عنوان بخشها و زيربخشها؛ • شماره گذاری روابط و فرمولها؛ • ارائه شرح مفيد و گويا در بالای جداول و پائين شکلها؛ • شماره گذاری جداول و شکلها به طور جداگانه؛ • ارجاع دهی به هر جدول و يا هر شکل در متن از طريق شماره مربوطه؛ • رعايت دندانهگذاری مناسب به منظور تفکيک بهتر و خواناتر نمودن نوشتار؛ • پرهيز از شکستهشدن کلمات در دو خط متوالی (نظير "می" در آخر خط و "شود" در ابتدای خط بعدی)؛ • پرهيز از کپیکردن تصاوير ناخوانای مراجع و منابع، سعی در بازطراحی آنها با ذکر دقيق مأخذ در ذيل آنها.
5- نکات ويژه • سعی جدی در ثبات رويههای اتخاذ شده در نوشتار مقاله (مانند اندازه حروف، ضخامت خطوط در جداول و شکلها، نوع خطوط لاتين در کلمات لاتين, فاصله شمارهها با متن يا روابط)؛ • الگوبرداری از ساختار آخرين مقالات منتشر شده در نشريه يا ژورنال هدف (نشريهای که قصد داريد مقاله خودرا برای انتشار ارسال داريد)؛ • ارائه مقاله کامل شده به اشخاص مطّلع و مرتبط با موضوع مقاله و دريافت نظرات آنان و انجام عمل بالعکس در مورد آنان؛ • واگذاری تهيه مقالات مروری به محققان با تجربه و نويسندگانی که در زمينه مورد بررسی صاحب نظر بوده و لااقل چند مقاله در اين رابطه منتشر نمودهاند؛ • اطمينان از دسترسی به مقالات مرجع مربوط به موضوع مقاله به ويژه مقالات جديد؛ • رعايت امانت، صداقت و اخلاق از اصول مهم هر فعاليت علمی و تحقيقی است. مراعات نمودن اين اصول از ضرورت بسيار بالائی برخوردار است.
6- کلام پايانی نوشـته حاضر با دريافت نظرات اصلاحی و پيشـنهادی شما به طور قطــع بهتر و کاملتر خواهـد شد. نويسنده در انتــظار دريافت تجارب و ديدگاههای نقادانه و عالمانه شما در باره موضوع اين نوشتار است. بديهی است در نسخههای بعدی نکات متذکر شده شما با ذکر نامتان لحاظ خواهد