همايش روابط عموميهاي الكترونيكي كه اخيرا در تهران برگزار شد، فرصت خوبي را براي بحث و جدلهايي در حوزه روابط عمومي به شيوه سايبرنتيك فراهم كرد. قطعا دستيابي به آرمان دولت الكترونيك، جز با استقرار و تقويت روابط عموميهايي مبتني بر فناوري اطلاعات، امكانپذير نيست. به همين دليل در دولي كه جامعه اطلاعاتي دولتي آنها از وضعيت مستحكمي بر مبناي رفتار سازماني اطلاعرساني دولتي برخوردار است، روابط عمومي الكترونيك از ساختاردهي منظم و پويايي برخوردار است. قوي بودن روابط عمومي الكترونيك باعث ميشود تا مخاطبان سازمان كه از قشرهاي كاري مختلف قشرهاي سني متفاوت و بعضا از
مليتهاي مختلف هستند، بتوانند به راحتي و از هر مكاني و در هر ساعتي با سازمان مربوطه ارتباط برقرار كرده و از سيستم روابط عمومي هوشمند آن برخوردار شوند. توسط يك روابط عمومي الكترونيكي منسجم ميتوانيم اطلاعات خوب و به نسبه كاملي را در كمترين زمان و بدون صرف وقت و هزينه براي حضور فيزيكي در سازمان كسب كنيم. سامانههاي اطلاعرساني تلفني قديمي كه امروزه جاي خود را به نسل جديدي از روابط عموميهاي مبتني بر وب اختصاص داده است، فضايي را براي ساكنان دهكده جهاني فراهم ميكند تا همواره دولتها را به پاسخگويي شبانهروزي موظف كنند. سايتهاي اينترنت دولتي، امروزه توانمنديهاي زيادي را در اختيار روابط عموميهاي ديجيتال قرار داده است. فرمهاي contactus چند منظوره و انجمنهاي الكترونيكي فيد بك مدار (e_forum) از جمله نمونههايي از روابط عموميهاي سايبرنتيكي محسوب ميشوند. در اين نوع روابط عموميهاي وبي، مخاطب ميتواند براساس اطلاعاتي كه از خود وارد ميكند و اطلاعاتي كه مورد نياز وي است، براساس يك شناسهاي كه به وي هنگام پر كردن فرم و ارتباط با روابط عمومي سازمان داده ميشود، اطلاعات مورد نياز خود را در اسرع وقت دريافت كند. از طريق همان userid نيز ميتواند به پيگيري نيازهاي اطلاعاتي درخواستي خود بپردازد. از اين طريق اطلاعات كلي از سازمان در اختيار كاربر قرار گرفته و وي خيلي از پرسشهايي را كه بايد تلفني يا با مراجعه حضوري از اپراتور داشته باشد، مطلع ميشود. هر اندازه روابط عمومي الكترونيكي مركز قوي و پرمحتواتر باشد، به جواب رسيدن مخاطبان سازمان سريعتر و بهتر صورت ميگيرد. اين مساله از طريق بخشهايي به نام FAQ قابل پيگيري است. از طريق روابط عمومي سايبر ميتوان اطلاعات زيادي را از مخاطبان و جامعه آماري آنها در اختيار داشت كه براي سازمان سودمند است. بنابراين، رويكرد روابط عمومي ديجيتال، شفاف كردن سيستم پاسخگويي و اطلاعرساني تنگاتنگ سازمان با مخاطبان خود است. اما اين كه چرا در كشور ما هنوز نمونههاي فراواني از اين روابط عموميها ديده نميشود، در نكتههاي زير نهفته است.
_ سايتهاي دولتي ايران به عنوان برترين مولفههاي توسعه روابط عمومي الكترونيك، از ساختار اطلاعرساني و توانمندي تبليغاتي و ارتباطي خوبي با مخاطب بعضا برخوردار نيستند. بيش از 1000 سايت دولتي ايراني در وب، هنوز در سطح استانداردهاي جهاني مرتبط با سايتهاي دولتي نبوده و كاستيهاي آنها موجب ميشود تا كاربر با اتصال به اين مراكز، به ارضاي نيازهاي اطلاعاتي خود از طريق وب، نرسد.
_ هيچ مركز مديريت و ساماندهي براي سايتهاي دولتي ايران در وب وجود ندارد. بعضا هر سازمان بنا به سليقه و وضعيت خود مركزي را در وب ايجاد و آن را ماهانه يا سالانه به روز ميكند كه خيلي در وجهه جهاني و در رويكرد روابط عمومي ديجيتال جاي ندارد.
_ روابط عمومي الكترونيك، نيازمند يك بستر الكترونيكي سنتي درون سازماني نيز هست. اگر يك سامانه اطلاعرساني و ارتباطي پويا الكترونيكي در داخل سازمان ايجاد و مخاطبان را آرامآرام با امكانات آن راهنمايي و آشنا كنند، بعد از مدتي ميتوان رويكرد وبي اين روابط عمومي را ارايه داد كه از حجم مخاطب خوبي نيز برخوردار خواهد شد.
_ معمولا در سازمانها، دكتراني منسجم براي روابط عمومي سايبرنتيكي وجود ندارد و به همين دليل، بازگشت به روابط عمومي سايبر و استقرار بسترهاي آن و مديريت هماهنگ و فراگير درون و برون سازماني آن با مشكل و چالش روبهرو ميشود كه اميدواريم اين مساله توسط كارشناسان بخش روابط عمومي و استادان رسانهها و دانشگاههاي كشور، رفع شود.
مناسب است در اين يادداشت، به نمونههايي از ارگانهاي دولتي موفق در امر روابط عمومي الكترونيك، اشاره كنيم. بيشك، روابط عمومي الكترونيك شركت رجا كه سايت اينترنتي آن در www.RAJA.ir قرار دارد، از برترين الگوهاي موجود است كه ارگانهاي دولتي كشور ميتوانند با استفاده از تجارب و ظرفيتهاي به كار گرفته شده به نسبت نيازهاي خود از توانمنديها استفاده و در مجموعه خود به كار ببندند. رفتار سازماني موجود در روابط عمومي الكترونيك رجا، نمونه مطلوبي از ديدگاهي است كه توجه به نياز مخاطبان سازمان و شفاف كردن سيستم پاسخگويي و اطلاعرساني سازمان را در اولويت سيستم اطلاعرساني خود دارد. انتظار ميرود شوراي عالي اطلاعرساني مجموعه مدوني را جهت استقرار نظام روابط عمومي الكترونيك در كشور تدوين و در اختيار سازمانها و مراكز دولتي قرار دهد.