آخرین مرز در نورپردازی معماری
نور یکی از مهمترین عوامل کیفیت، پویایی و سرزندگی آثار معماری است و از نظر مفاهیم کیفی و نمادین و نیز از نظر کارکرد عملی از جایگاه ویژهای در رشته معماری برخوردار است. بیجهت نیست که لوکوربوزیه در کتاب «بهسوی یک معماری نوین»مینویسد: «معماری بازی استادانه، صحیح و باشکوه احجام ترکیبشده زیر نور میباشد. چشمان ما تربیت شدهاند که فرمها را زیر نور ببینند. سایه و روشن است که این فرمها را آشکار میسازد.» اگرچه اولین وظیفه نور روشن کردن فضا و فرمهای ساختمانی است، با اینحال نور، چه طبیعی و چه مصنوعی، علاوه بر این کارکرد اصلی خویش، میتواند نبوغ معمارانه را برجستهتر نماید، اشتباهات را بپوشاند و پنهان کند، توجه بیننده را جلب نماید و یا اینکه باعث شود مکانی مقدس یا امن به نظر برسد. فناوریهای جدید نورپردازی، ابزارهایی در خدمت نورپردازی معماری هستند که در سالهای اخیر مورد توجه طراحان بسیاری در اقصینقاط جهان قرار گرفتهاند. آنچه در ادامه میخوانید، اختصاص دارد به معرفی LEDها، یکی از جدیدترین فناوریهای نورپردازی، که با استناد به مقالهای از Emilie W. Sommerhoff در نشریه The Architect’s Newspaper، شماره ویژه نورپردازی معماری، نوشته شده است:
LEDها (مخفف Light Emitting Diodes، به معنی دیودهای نورافشان) نیمهرساناهای تولیدکننده نور هستند که در جاهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند، و کاربرد آنها فقط به چراغهای راهنما و ساعتهای زنگدار دیجیتال که چندین دهه پیش نخستین حوزه کاربرد LEDها بودند، محدود نمیشود. در حال حاضر LEDها بطور روزافزونی برای کاربردهای معمارانه در سراسر جهان مورد توجه قرار میگیرند. پیش از این، کاربرد گسترده LEDها در محیطهای بزرگ و وسیع غیرممکن به نظر میرسید، اما اخیراً این فناوری پیشرفت قابل توجهی داشته است، به گونهای که LEDها کوچکتر و روشنتر شدهاند، برق کمتری مصرف میکنند، میتوانند توسط کامپیوتر کنترل شوند، و تمام رنگهای رنگینکمان را به نمایش بگذارند. همین مزایا معماران و طراحان را به استفاده هرچه بیشتر از LEDها در کارهایشان ترغیب میکند.
در حال حاضر بسیاری از سازندهها و صاحبان کارخانجات (حتی آنهایی که اخیراً این فناوری را به خط تولیدشان اضافه کردهاند) به ساخت LEDها روی آوردهاند و چنانچه این محصول در زمره یکی از اصلیترین تولیداتشان نیز نباشد، لااقل بخشی از برنامه کاری واحد R&D (واحد پژوهش و توسعه) آنهاست. Ted Chappell، رئیس کارخانه Erco Lighting در نیوجرسی که محصولات مبتنی بر فناوری LED تا سال 2002- 2003 به خط تولید آن اضافه نشده بود، میگوید: «ما در نظر داریم از فناوری LED در تولید محصولات جدید و در حال ساختمان استفاده کنیم.»
، آخرین مرز در نورپردازی معماری
متداولترین کاربرد LEDها، تغییر رنگ زمینه صحنهها و همچنین استفاده به عنوان عناصر و جزئیات تزئینی در محیطهایبزرگ و وسیع است. Jim Benya، طراح نورپردازی و مدیر Benya Lighting Design در Tigard، Oregon که اخیراً مشغول طراحی و اجرای منظره آسمان نیمهشب برای اتاق MRI یک بیمارستان، با استفاده از LEDهای آبیرنگ است، میگوید: «من اگر در کارم به یک رنگ اشباعشده نیاز داشته باشم، به استفاده از LEDها روی میآورم.» Ken Douglas، طراح نورپردازی و مدیر Illumination Arts در نیوجرسی، نیز مشغول طراحی و اجرای منابع توکار نور در نمای تاریک ساختمانی ساختهشده از آجر قرمز است که شبها جلوه و ابهتاش را به دلیل فقدان نورپردازی مناسب از دست میدهد. او میگوید: «ما در طرحهایمان از LEDها بیشتر یا به عنوان یک عنصر زیباییشناسانه فرعی و به اصطلاح چاشنی کار، و یا به عنوان یک عنصر اصلی و کاملاً برجسته استفاده میکنیم.»
نورپردازي در آشپزخانه، حمام و هال ورودي
نورپردازي در آشپزخانه، حمام و هال ورودي
در آشپزخانه هاي قديم كه مانند امروز داراي كابينت هاي ثابت و جاسازي شده و محل مشخصي براي اجاق گاز، يخچال و ديگر وسايل آشپزخانه نبودند ، نورپردازي اغلب به وسيله يك چراغ آويز سقفي كه در مركز سقف آشپزخانه نصب مي شد انجام مي گرفت. چرا كه اغلب فعاليت هاي داخل آشپزخانه ( مانند آماده سازي مواد غذايي ) بر روي ميز وسط آشپزخانه انجام مي شد. اما آشپزخانه هاي امروزي با رديفي از كابينت ها ، اجاق و يخچال جاسازي شده به موازات و در كنار ديوارهاي آشپزخانه نيازمند شيوه ديگري از نورپردازي هستند. در آشپزخانه هاي امروزي قسمت اعظم كار در آشپزخانه بر روي سطح كابينت ها در كنار اجاق گاز و يا شير آب و سينك ظرفشويي انجام مي شود كه در اغلب آشپزخانه ها همگي در كنار ديوار قرار دارند اما هنوز چراغ هاي سقفي از وسط سقف آشپزخانه آويزان هستند ، در نتيجه افراد اغلب پشت به منبع نور و در زير سايه خود مشغول به كار هستند و هنگام كار از نور كافي برخوردار نيستند. با توجه به تغييرات ساختار آشپزخانه هاي امروزي نسبت به گذشته ، ما در بخش هايي از آشپزخانه كه اغلب محل انجام كار محسوب مي شود به نور كافي نياز داريم. مانند سطح روي اجاق گاز، سينك ظرفشويي و سطوح روي كابينت ها كه براي آماده سازي وسايل آشپزي و مواد غذايي مورد استفاده قرار مي گيرند. علاوه بر نياز به روشنايي در اين اماكن، فضاي كلي آشپزخانه نيز بايد از نور كافي برخوردار باشد. همچنين در بسياري از آشپزخانه ها بعضي از كابينت ها با درهاي شيشه اي و به صورت ويترين ساخته شده اند تا از آنها براي به نمايش گذاشتن ظروف زيبا و تزئيني استفاده شود. اين كابينت ها نيز نياز به نورپردازي داخلي دارند. به اين ترتيب ما نياز به يك مجموعه منابع نوري داريم كه هريك به صورت جداگانه قابل كنترل باشند.
نور كافي براي سطح روي اجاق گاز در آشپزخانه هايي كه داراي يك هواكش يا هود در بالاي اجاق گاز هستند به راحتي توسط چراغ هواكش تأمين مي شود. اگر بالاي اجاق گاز، هواكش مجهز به چراغ وجود ندارد بايد يك چراغ قابل تنظيم در بالاي اجاق گاز نصب شود. همچنين بالاي سينك ظرفشويي نيز به يك چراغ نياز تا شب هنگام نور كافي براي شست و شوي ظروف و مواد غذايي را براي ما فراهم كند. ترجيحاً هر يك از اين چراغ ها بايد داراي كليد كنترل مجزا باشند تا فقط در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گيرند
براي تأمين نور كافي در سطح روي كابينت ها از آنجا كه اغلب اين سطوح در زير كابينت هاي ديواري قرار دارند به راحتي مي توان از چراغ هاي مهتابي كه در زير كابينت ها نصب مي شوند بهره گرفت. به اين ترتيب چراغ هاي نصب شده در زير كابينت هاي ديواري بي آنكه ديده شوند و يا موجب آزار چشم باشند نور كافي را بر سطح روي كابينت ها مي تابانند. چنانچه كابينت هاي زميني عميق باشند و نور محيط به اندازه كافي درون آنها را روشن نكند براي دسترسي راحت به وسايل داخل اين نوع كابينت ها مي توان چراغ هاي كوچكي در آنها نصب كرد كه با كليدهاي اتوماتيك كنترل شوند و با باز و بسته شدن در كابينت ها روشن و خاموش شوند.
اگر آشپزخانه شما محل صرف غذا نيز هست استفاده از چراغ هاي سقفي كه ارتفاعشان قابل تنظيم است درست در بالاي ميز غذاخوري ايده خوبي است. اين چراغ ها مي توانند هنگام صرف غذا روي ميز را به خوبي روشن كنند و در مواقعي كه از ميز استفاده نمي شود فضاي كلي آشپزخانه را روشنايي ببخشند.
نورپردازي در فضاي حمام و دستشويي از اهميت كمتري برخوردار است و به سادگي با نصب چراغ هاي سقفي قابل اجرا است. در حمام و دستشويي علاوه بر چراغ هاي سقفي كه براي تأمين روشنايي محيط مورد استفاده قرار مي گيرند نصب يك چراغ ديواري در بالاي آينه نيز ضروري است اما توجه داشته باشيد كه براي اين منظور از چراغ هاي فلوئورسنت استفاده نكنيد زيرا نور اين چراغ ها موجب تغيير برخي از رنگ ها شده و تصوير شما را با رنگ هاي غيرواقعي در آينه منعكس مي كنند
نورپردازي قسمت هاي مختلف خانه ، هال ورودي، راهروها و راه پله ها را نيز فراموش نكنيد. اين اماكن در هر خانه اي بايد از نور فراوان برخوردار باشند به خصوص راه پله ها كه در حفظ ايمني و سلامتي خانواده و ميهمانان اهميت به سزايي دارد. در اينجا ايمني مهم تر از زيبايي است و بهترين روش نورپردازي روشن كردن مسير حركت و سطح روي پلكان با چراغ هايي است كه به ديوار نصب مي شوند و نور را به طرف پايين مي تابانند. استفاده از چراغ هاي ديواري كار تعويض لامپ را نيز ساده تر مي كند.
آنچه تاكنون بيان شد در جهت تأمين نور كافي و روشنايي لازم براي انجام فعاليت هاي گوناگون در هر يك از اتاق ها بود ؛ اما نورپردازي مي تواند در جهت زيباسازي و جلب توجه بيننده به سوي اشياي تزئيني و ويژگي هاي زيباي يك اتاق نيز باشد. براي اين منظور بهترين انتخاب چراغ هاي قابل تنظيمي هستند كه به صورت تك، دوتايي و سه تايي در بازار موجودند و پس از نصب در يك نقطه از ديوار مي توان هر يك از آنها را به سمت دلخواه تنظيم كرد به صورتي كه محل مورد نظر ما را روشن كند. نور اين چراغ ها را مي توان به راحتي بر روي يك ديوار، يك تابلو و يا يك مجسمه دلخواه تنظيم كرد و يا حتي بخشي خاص از اتاق ( مانند محل قرارگيري شومينه و يا يك آرك در سقف ) را به وسيله آنها روشن كرد.
طبقات داخل كابينت هاي در شيشه اي را نيز مي توان با استفاده از روش هاي گوناگون روشنايي بخشيد. اما يكي از بهترين راه ها نصب چراغ هاي كوچك در زير هر يك از طبقات ، و يا در مواقعي كه طبقات شيشه اي هستند نصب يك لامپ در قسمت بالا و يا پايين كابينت است.
بازسازی ساختمانPaco Rabannesque در سئول، کار UN Studio و Arup Lighting (شرکتهای مستقر در آمستردام): این ساختمان بتنی متعلق به دهه 1970 که سبک معماری آن را نمیتوان در یکی از طبقهبندیهای مشخص جای داد، پشت لایهای متشکل از 4330 دیسک شیشهای یخزده که با همین تعداد LED پوشش داده شده، پنهان گشته است. هر دیسک همچون یک پیکسل بسیار بزرگ عمل میکند و در نتیجه ساختمان به یک صفحه نمایش بزرگ تبدیل میشود.
لامپهای دیگر مثل لامپهای metal halide نیز از قابلیتتغییر رنگ برخوردارند، بطوریکهHorton Lees Brogden از این لامپها برای نورپردازی ساختمان Met Life در نیویورک استفاده نموده و به نتایج بسیار جالبی نیز دست یافته است. لیکن Douglas درباره این لامپها نظر دیگری دارد: «به همراه این لامپها بایستی یا یک چرخ رنگی وجود داشته باشد یا یک عنصر فیزیکی که دور لامپ حرکت میکند یا شیشهای که عقب و جلو میرود، و هرگاه شما در نورپردازی یک عنصر متحرک داشته باشید، نتیجه کار خوب از آب درنمیآید.»
فلورسنتهای RGB از گذشته منبع نور مناسب برای ایجاد جلوههای تغییر رنگ بودهاند و هنوز هم در برخی پروژهها همچون نمای برج 41 طبقه Deutsche Post در بن آلمان که در سال 2003 توسط Helmut Jahn طراحی شده است، با نتایج بسیار موفقیتآمیز مورد استفاده قرار میگیرند. با این وجود، طراحان زیادی همچون Darren Nolan، معمار شرکت Peter Marino + Associates، که اخیراً طراحی و اجرای یک ساختمان هشتطبقه برای Chanel را در توکیو به پایان رسانده است، از LEDها برای نورپردازی نمای ساختمانهایشان استفاده میکنند. Nolan در این خصوص میگوید: «ما مقایسههایی میان فلورسنت و LEDها انجام دادیم و در نهایت توجه به نتایج این مقایسهها در مقولاتی همچون قابلیت نگهداری، میزان تولید گرما و ثبات دمای رنگ، ما را متقاعد ساخت که از فناوری جدید استفاده کنیم.» یکی دیگر از قابلیتهای LEDها که معماران را به استفاده از آنها ترغیب میکند، این است که LEDها میتوانند در نماهای مدرنیستی مرکب از شیشه و فلز جاسازی شوند و این امکان را بوجود بیاورند که طرح نورپردازی ساختمان در هر شب تغییر کند. با اینکه هزینههای اولیه LEDها بیشتر است، اما به گفته Nolan، معماران به این نتیجه رسیدهاند که LEDها در درازمدت، به لحاظ اقتصادی باصرفهتر هستند.
همه ی ما با Copy و Paste کردن آشنا هستیم. و روزانه از آن استفاده میکنیم. البته گاهی اوقات از آن استفاده ی مفید میکنیم و گاهی اوقات هم از Copy و Paste استفاده ی بد میکنیم مانند وقتی که می خواهیم مطالب یک وب سایت را به نام خودمان در جایی دیگر منتشر کنیم!
به هر حال شرکت فیلیپس تصمیم گرفته که از این روش یک استفاده ی مفید بکند. این شرکت سیستم نوری را طراحی کرده که قادر است نور یک قسمت از محیط را که شما انتخاب میکنید کپی کرده و نور بقیه قسمت های خانه را همانند آن تنظیم کند.
این سیستم به وسیله ی حسگر های ویژه ای این کار را انجام میدهد و قادر است که شدت نور - رنگ نور و درجه ی اشباع نور را تشخیص داده و نور را در دیگر بخش های خانه همانند آن تنظیم کند. این سیستم دارای یک دیتابیس مرکزی نیز هست که قادر است تنظیمات مختلف نوری را در خود ذخیره کند تا بعدا به آن دسترسی داشته باشید.
با این سیستم به راحتی میتوانید نور قسمتی از خانه را انتخاب کرد و به سیستم گفت که این نور را Copy کرده و در بقیه خانه Paste کند.
چگونه منزلتان را با رنگ سبز زیباتر کنید (2)
مخلوطی از رنگهای سبز:
شاید انطباق رنگها کاری سخت و کسلکننده باشد، اما یادگیری انتخاب صحیح چند رنگ و قرار دادن آنها در کنارهم، حاصلی عالی برای یک اتاق خواهد داشت. دراین اتاق سایههای سادهای از سبز زیتونی درتمام اتاق پراکنده است و باعث شده است که وسایل اتاق با هم هماهنگ و متحد باشند. حتی در شومینه هم از رنگ سبز استفاده شده است.
یک انتخاب زیرکانه:
مصرف زیاد از رنگها میتواند تأثیر آنها را از بین ببرد. دراین آشپزخانه خصوصیاتی چون اسباب استیل، دیوارهای مرمری و لوستر زیبا کانون توجه میباشند، اما با قرار دادن تنها یک رنگ سبز زمردی در فرش، زیبایی به فضا داده شده است.
جمع آوری رنگهای سبز:
در این آشپزخانه برای دادن جلوهای زیبا از ظروف لعابی به رنگ سبز و آبی استفاده شده است. دیوارهای سبزو کابینتهای سفید یک پسزمینه عالی برای این ظروف میباشد. این رنگهای آرامشبخش یک ناهار دلچسب را برای میهمانان به ارمغان میآورد.
رنگین کمانی به رنگ سبز:
تنالیتههای رنگ سبز این اتاق نشیمن زیبا را رنگآمیزی کرده است. انتخاب عاقلانه رنگ سبز زمردی دراطراف اتاق جلوهای جذاب به آن داده است. سایه روشنهای رنگ سبز درکنار رنگ نارنجی گلها و رنگ چوب تیره مبلمان زیباتر به نظر میرسد.
نظری حکیمانه:
نقاشی رنگ چوب یا خنثی درمبلمان در اتاقی که با رنگی متضاد رنگ شده، بسیارعالی جای میگیرد. سبز حکیمانه دیوارها در این اتاق ناهار خوری کمک عالی برای رنگ نارنجی گونه چوبها میباشد، همچنین رنگ سبز دیوارها احساسی از خانههای روستایی و سنتی به این فضا داده است.
یک جزء کوچک:
بعضی اوقات رنگها در فضا ویژگی خاصی ایجاد میکنند. دراین مکان این اسباب و اثاثیه هستند که فضا را خلق میکنند و اشارههایی از رنگ سبز درفضا اسباب را با هم متحد میکند. ظهور رنگ سبز در فضا در این اتاق احساسی از طبیعت را تداعی میکند که در کنار رنگهای طبیعی پردهها این احساس بیشتر نمایان میشود.
بیداری رنگ سبز:
این حمام سفید رنگ با رنگ سبز سیبی دیوارها به روز میشود. رنگ سبز جفت میشود با رنگهای صورتی و قهوهای در این پرده دوش زیبا و شیک. یک لوسر بلوری زیبا این فضا را کامل میکند. برای افزودن جذابیت بیشتر به کاشیهای سفید رنگ کاشیهای تکی سبز رنگ به آن اضافه شده است.
بستنی میوه ای دو رنگ:
این دسر دو رنگ به اتاق خواب جلوهای به روز و زیبا داده است. سفید شکری رختخواب پسزمینه عالی برای رنگ نارنجی تیره و سبز میباشد. انتخاب رنگ لیمویی برای این اتاق خواب شیرین بسیارعالی بوده است.
شبیه اما متفاوت:
یک جفت میزو صندلی در دو رنگ دراین فضا کنتراست ایجاد کردهاند. اما نگهداری رنگها در گروه سبز به فضا وحدت و یکپارچگی میدهد، رنگهای آبی و زرد فضا را خیالی کرده است.
کلید اصلی:
رنگهای سبز به طور چشمگیری سخت در کنارهم منطبق میشوند. زیرا سبزها میتوانند مایههایی از زرد یا آبی یا خاکستری یا قهوه ای در خود داشته باشند، اما خلق فضایی از رنگهای سبز غیر ممکن هم نیست. فرشها میتوانند کلید اصلی باشند و انتخاب نور مناسب میتواند رنگها را در کنار هم تطبیق پذیر کند.
سبزی کلاسیک:
میتوان برای ایجاد یک پالت رنگی کلاسیک در فضا از یک رنگ اصلی در قسمتهای اصلی اتاق مثل دیوارها و رومبلیها استفاده کرد و انتخاب یک رنگ روشن مثل زرد طلایی برای پردهها درکنار دیگر وسایل به زیبایی اتاق میافزاید و کف چوبی شیک به گونه ای دیگر فضا را کلاسیک و زیبا میکند
.