نقش چوب در معماری و معماری داخلی و دکوراسیون داخلی
چوب يكي از قديمي ترين و ابتدايي ترين مصالح ساختماني موجود در طبيعت است كه بشر در طول تاريخ از آن استفاده كرده . چوب تنها مصالح ساختماني است كه از منبع قابل تجديد بدست مياد و جزء مصالح خوب براي مناطق زلزله خيزه. داريوش در فرمان بناسازي شهر شوش از تخته و چوب استفاده كرده و در قصه آپادانا در دوره هخامنشيان چوب را براي استفاده كاربردي و تزئيني استفاده مي كردن. در دوران مادها، قسمتي از يك نقش برجسته، درباره ماد در حال حمل يك صندلي چوبي مشاهده مي شود كه مربوط به سده پنجم پيش از ميلاد است.
از جمله مهمترين كاربردهاي چوب مي تونيم به اين موارد اشاره كنيم:
1- استفاده از چوب در ساخت مصنوعات چوبي
2- استفاده از چوب براي اعضاي باربر
3- استفاده از چوب براي كارهاي كمكي در ساخت و ساز، مثل قالب سازي، چوب بست و . . .
4- استفاده از چوب براي نماسازي و تزئين
نكته قابل توجه اين است كه براي استفاده مهمتر از چوب ها بايد مواردي مثل جهت الياف چوب، مقدار رطوبت، نوع چوب، محل رويش، پهني دايره سالانه، درجه حرارت، تعداد گره هاي روي چوب، شرايط نمونه گيري، شرايط لحظه اي آزمايش و دستورالعمل آزمايشي را در نظر بگيريم.
تاريخچه چوب درمعماری ساختمان
طبق مطالعات مردمان بومي شمال ايران، كه قرنها قبل از مهاجرت آريائيها در ايران زندگي مي كردند در حدود 4200 سال قبل از ميلاد مسيح، چوب را در كلبه سازي خود به كار مي بردند. در زمان هخامنشيان شواهد نشان مي دهد كه در آن زمان جنگل و چوب براي هنرمندان كاملا ارزش داشته به همين دليل، درختكاري فقط از نظر توليد چوب اهميت دارد. كوروش مشخصا به كشت درخت بها مي داد. كاربرد چوب در معماري تخت جمشيد و شوش كاملا مشاهده مي شود. استفاده از چوب در امور ساختماني و معماري در دروره هخامنشيان به طور فوق العاده اي ترقي كرد. در دوره ساسانيان از چوب براي قاب سازي طاق و گنبدها استفاده مي كردند. از قديمي ترين آثار چوبي بعد از اسلام، دو ستون چوبي و قطعه اي خاتم كاري است كه در ناحيه تركستان غربي كشف شده و متعلق به قرن سوم ﻫ - ق يا نهم ميلادي است. در دوران قبل از اسلام قطعات بزرك چوبي به عنوان بخشي در ساختمان به كار مي رفته. در كل مهمترين وسايلي كه در اوايل اسلام با چوب ساخته مي شده عبارتند از: درب و پنجره و ابزارآلات صنعتي و كشاورزي و جنگي.
چوب انواع مختلفي دارد به زبان عامي می توان گفت: چوبهاي سخت، چوب هاي نرم كه نوع آنها بسته به خود درخت عنوان بندي ميشه مثل چوب هاي راش، توسكا، چنار، نارون،كاج، صنوبر و . . . كه چوب هايي مثل افرا، ملچ، آزاد، گردو، راش و . . . براي مبل سازي و تزئينات بكار مي رود.
كاربرد چوب در دكوراسيون
يك از راه هاي ايجاد فضاهاي مطبوع براي جسم و روح درزندگي، به كار بردن عناصر طبيعي و اجناس آشنا براي ذهن است از پر كاربردترين اين عناصر در محيط اطراف ما چوبه كه در عصر ما بكار گرفته مي شه. چوبها خاصيتهاي فيزيكي خيلي سودمندي دارند. فوايد و كاربرد چوب فراتر از سازه است و كوچكترين عنصرهاي دكوراسيون و وسيله هاي يك خانه را مي تونيم با آن بسازيم.
عناصر اصلي كه چوب بايد در دكوراسيون داشته باشد 1- رنگ و زيبايي آن، 2- آكوستيك بودن، 3- ضريب سختي، 4- ظرفيت حرارتي، 5- قدرت شكل پذيري، 6- عايق براي حرارت.
مزيتهايي كه چوب نسبت به ساير مواد ديگر در اصول ساختماني دارد خيلي زياده. مثلا براي سبك درست كردن مي تونيم ديوارها و سقف ها را يا حتي كف را از چوب درست كنيم. امروزه بعضي ساختمانها توسط پانلهاي چوبي صنعتي ساخته مي شوند اين پانلهاي چوبي بسيار راحت نصب مي شوند و مقاومت بسيار زيادي در برابر باد و زلزله دارد. همچنين اين پانلها در بزرگراهها و پلهاي راه آهن كاربرد زيادي دارند.
در دكوراسيون در ساخت موارد مختلفي از چوب استفاده مي شود . از جمله وسايل تزئيني، وسايل نمادين و وسايلي كه از آنها در منزل استفاده مي كنيم. اگر بخواهيم وسايل تزئيني را مثال بزنيم مثل انواع گلدانهاي تزئيني، آويز گردنبند قاب عكس و يا جاي دستمال كاغذي و . . . وسايل نمادين مثل: مجسمه هاي نمادين تاريخي و يا اساتيد و هنرمندان و . . . از روكش چوب نيز مي توان براي پوشاندن وسايل مصرفي و يا ساخت وسايل دكوري استفاده كرد. مثلا با اين روكش ها در گلسازي استفاده مي كنيم يا قسمتي از ديوار اتاقمان را بپوشانيم يا يك لوستر يا آباژور بسازيم.
وسايل مورد استفاده عبارتند از كمدها، طبقه ها، جاكفشي، كابينت، دربها، پنجره ها و يا حتي سقف ها و ديوارها و غيره كه مي تونند از هر جنسي باشند. اگر ما بخواهيم به صورت دكوراتيو از اين وسايل استفاده كنيم، يكي از گزينه هاي ما چوب است. يعني بيائيم آنها را با چوب بسازيم مثل كابينتهاي آشپزخانه كه جديدا مد شده همه با MDF مي سازند.
اصولا چوبها چون از درختان تهيه مي شوند بيشتر آنها به رنگ كرم و قهوه اي هستند. خود رنگ قهوه اي داراي طيف رنگ ها مختلفي مثل خرمايي،خاكي، فندقي، نسكافه اي و غيره مي باشد كه هر كدام از اين رنگها ويژگيهاي خاص خودش را داره. از لحاظ علم انرژي درماني قهوه اي سمبل رويش تكامل است و يكي از عناصر پنجگانه انرژي چوب است كه از زمين مي رويد به آسمان قد مي كشد. همانطور كه انسانها رشد مي كنند و قد مي كشند. داراي حال و هواي گرم است و مي توانيم در تمامي قسمتهاي مختلف يك فضا اعم از اداري، مسكوني، تجاري وغيره و در فضايي جنوبي و آفتابگير مي تونيم از چوب به رنگ قهوه اي تيره استفاده كنيم. قهوه اي نماينده طبيعت در فضاي ماست و با استفاده از آن در فضاي خودمون هميشه تازگي و طراوت را همراه داشته باشيم و توصيه مي شود در رنگ آميزي از رنگ قهوه اي به جاي مشكي استفاده شود
ساير مصنوعات چوبی
MDF ، HDF و ساير مصنوعات چوب
MDF
مخفف كلمه لاتين Medium Density Finerboard (فيبر با فشردگي متوسط) است. و جزء فراورده هاي چوب محسوب مي شه. نوعني تخته فيبر است كه به روش خشك توليد مي گردد. و از ذرات چوب بهم چسبيده تحت فشار و حرارت ساخته مي شود. MDF را پس از توليد مي توان روكش كرد. روكش هاي تزئيني علاوه بر زيبايي، به دوام آن در محيط مثل آشپزخانه كمك مي كند. روكش ملامينه از متداول ترين نوع روكش براي MDFاست . MDF در ابتداي كار به جاي ورقهاي فشرده چوبي به كار مي رفت ولي بعدها به جاي چوب نيز استفاده شد و در ال حاضر دامنه كاربري آن روز بروز اضافه مي شود.
تاريخچه MDF
با توجه به اينكه گفتيم MDF نوعي تخته فيبر ست، و تخته ي فيب حدود بيش از صد سال قدمت دارد و اولين تتخته ي فيبر عايق در دوران جنگ جهاني اول ساخته شده است و صنعت تخته خره چوب براي اولين بار در كشور آلمان و در زمان جنگ جهاني دوم توسعه پيدا كرد. و كاربرد آنها در دهه ي 1970 به سرعت توسعه پيدا كرد. پس مي توانيم بگویيم كه مثل چوب خيلي قديمي نيست و عمر آن از يك قرن تجاوز نمي كند.
نياز بازار ايران در MDF از طريق واردات تأمين ميشه و به صورت خام و روكش شده است كه عمدتا از كشورهاي تركيه، انرونزي، روسيه، اسپانيا، ايتاليا، آلمان، اتريش،فنلاند و ... وارد مي شود. البته محصولات تركيه و اندونزي نسبت به ساير كشورها از نظر قيمت كمتر هست و طرفدار بيشتري در بازار فعالي ايران دارد. و امروزه حدود 80 تا 90% واردات از كشور تركيه مي باشد.
خصوصياتي كه باعث مي شود كه MDF كاربردهاي متنوع داشته باشد: ضخامت و ابعاد قابل توليد ،اينكه قابليت ابزارخوري، ماشين كاري و سنباده زني، سطوح صاف و متراكم، قابليت شكل پذيري و لبه هاي صاف، عدم وجود معايب چوب، قابليت انجام روي تمام سازه ها، زيبايي ظاهري ، قيمت مناسب و مقاومت بسيار بالا در برابر رطوبت و حشرات و قارچها.
مشخصات فني يك MDF خوب و مرغوب: مقاوم در برابر نفوذ آب، متورم نمي شود،انسجام و قدرت آن زياد است و زود نمي شكند، جرم حجمي بالا دارد و پوك نيست، از ميزان چسب مصرفي بالائي برخوردار باشده ، ضخامت زياد باشه . مقاومت كششي و خمشي خوبي داشته باشد.
كاربرد MDF
MDF بيشتر در فضاهاي داخلي ساختمان استفاده مي شود و با آن مي توان براي ساخت انواع كمدها و كتابخانه، ميز و كابينت و چيزهاي ديگر استفاده كرد.
چون MDF ها به صورت ورقه هاي مسطح به ابعاد تقريبي 360×180 مي باشد، به وسيله اره هاي مخصوص آنها را به ابعاد كوچكتر كه قبلا مشخص كرده ايم در مي آوريم و لبه هاي آن را به وسيله نوارهاي مختلف و رنگي پي وي سي PVC پوشش مي دهيم كه از ورود قارچها و رطوبت جلوگيري كنيم، سپس قطعات كوچكتر را بوسيله پرچ به هم وصل كرده و وسيله مورد نظر را درست مي كنيم مثلا براي ساخت كابينت آشپزخانه ابتدا ابعاد را در مي آوريم و تمام مراحلي را كه گفتم انجام مي دهيم ابعاد MDF به طور معمول 366×183 - 410×183 و 244×122 - 244×183 مي باشد.
لترون
شركت لترون در سال 1963 توط متخصصين كارخانه صنعت كاغذ و لاك آلمان تأسيس شد. طراحي آن كامپيوتري بود و در حال حاضر توسط دستگاههاي اتوماتيك توليد مي شود. اين روكش با بيش از 150 ميليون متر مربع در سال، بيشترين مقدار مصرف را بين روكش هاي ديگر در 5 قاره دنيا دارا است. يكي از مزاياي لترون نسبت به ديگر روكش ها مقاوم بودن آن در برابر آب و استحكام بيشتر در برابر ضربه و سائيدگي ونور آفتاب مي باشد.
موارد استفاده از لترون همان موارد مصرف برا ي MDF است با اين تفاوت كه لترون ازرانتر است و در جاهايي استفاده مي شود كه رطوبت و قارچ پذيري در آنها خيلي كم باشد. يا بطور خلاصه تر اسنكه عمر كوتاهتري نسبت به MDF دارد و با آن وسايلي درست مي شود كه زمان كمتري بخواهيم از آن استفاده كنيم.
تفاوت لترون با MDF
در كشورها به نئوپانهايي كه توسط لترون روكش مي شوند اصطلاحا لترون گفته مي شود. به همين دليل و در واقع تفاوت بين نئوپان و MDF است چون هر دو صفحه توسط لترون روكش مي شود.
HDF
HDF يك نوع فثبر فشرده است كه از لحاظ مقاومت در برابر رطوبت خيلي مقاوم تر از MDF است و با روكش هاي مقاوم تري روكش مي شود و كاربري آنها در كف آشپزخانه و سالن ها و اتاق ها مي باشد . براي ساخت دربهاي داخلي ساختمان كاربرد دارد و ....
البته مصنوعات ديگري هم هست مثل روكوبه گونيايي، روكوبه مربعي، فرميكا، در مورد روكوب گونيايي اينكه اين صفحات داريا رنگهاي مختلف مثل مرمري روشن و تيره هستند و گاهي رنگ آنها را به صورت موج چوب در مي آورند. اين صفحات قابل شستشو با آب سرد و گرم است و براي پوشش ديوارها به كار مي رود. گاهي آنها را به شكل مربع و مستطيل در مي آورند و براي پوشش كف آشپزخانه، حمام و سرويسها استفاده مي شوند.
فرميكا
فرميكا با اسم اختصاري HPL كه مخفف High Pressus Laminate مي باشد. كه يك كلمه اسپانيايي و معرف ورقه اي است مركب از چندين لايه ساخته شده از الياف مثل كاغذ، آغشته به رزين هاي عمل كننده درگرما كه تحت تاثير حرارت و فشار 5 مگا پاسكال به هم چسبيده باشند. يك يا در سطح فرميكايي مي تواند از ورقه هاي رنگي يا تزئيني آغشته به رزين ملامين پوشيده شود. در ايران به توليد ورقه هاي فرميكاي ضد حرارت و رطوبت پرداخته مي شود و در حال حاضر از كشورهايي نظير هند، تركيه و سوريه و ... نيز وارد مي شود. مواد اوليه معمولي جهت ساخت فرميكا يا HPL عبارتند از كاغذ كرافتك، كاغذ دكوراتيو، رزين فنليك و رزين ملامين.
خصوصيات روكش فرميكا:
1- مقاومت هاي رطوبتي، كه مقاوم در برابر آب و بخار و بدون ترك خوردگي و ورقه شدن هستند.
2- مقاومت هاي حرارتي: داراي تحمل دماي خشك و شوك حرارتي تا دماي°180 سانتي گراد داري مقاومت در برابر حرارت سيگار بدون باقي ماندن اثر آن و تغييرات ابعادي در دماي بالا كمتر از 3% مي باشد.
3- ساير مقاومتها
به دليل استفاده از جسب رزين فنوليك در توليد فرميكا در مقابل جريان الكتريسيته مقاوم بوده و به دليل استفاده از چسب رزي ملامين در سطح لايه باعث مقاومت رويه در برابر اسيدهاي ضعيف مي باشد.