فضای داخلی و نحوه و تقسیم بندی پلان ها
توجه به فضای داخلی و نحوه و تقسیم بندی پلان ها، نقش مهمی را در ساختار معماری یک بنا بر عهده دارد. طراحی فضایی با انعطاف پذیری بالا و تنوع پذیر از لحاظ چیدمان و آرایش سطوح می تواند کارکرد های مختلفی را بپذیرد و این در حالی است که مخاطب احساس رضایت بیشتری از فضا خواهد داشت. استفاده از جدا کننده های سبک و قابل حمل، شفاف سازی، رنگ بندی های متناسب با نیاز های موجود، تنوع مصالح، توجه به نحوه قرار گیری و تعامل مابین فضاهای مختلف از جمله ویژگی ه ایی هستند که در کنار ساختار خاصی که برای یک پلان معماری در نظر گرفته شده است، می تواند بر غنای آن افزوده و حتی قسمتی از مشکلات آن را حل کند.از طرف دیگر معماری داخلی به لحاظ معیارهای روانشناسی اهمیت بسیاری دارد. میزان امنیت، صمیمیت، شور و هیجان و آرامش موجود در یک فضا را با می توان با راهکارهای مناسب تشدید یا تضعیف کرد.
هر کدام از انسان ها دارای تعلقات ذهنی و روحی خاصی هستند که پاسخگویی به نیازهای آنها در معماری داخلی اولویت قرار می گیرد، از این رو نگرشی علمی و راسیونال در کنار خلاقیت های هنری مطرح شده و یکی از مسائل مهم در این زمینه ایجاد تعامل و هماهنگی بین آنها است.
امروزه مبحث طراحی و دکوراسیون داخلی، اهمیتی خاص یافته و حتی به عنوان رشته ای مجزا تدریس می شود. الگوهای و ایده های مختلفی اعم از مدرن و کلاسیک، توسط طراحان این رشته به کار گرفته می شود و از محدودیت های معماری در زمینه اجرا، معمولا خبری نیست و می توان به ایده های بلند پروازانه ایشان تجسم بخشید، چه بسا به گونه ای میان گستره ای، موضوع فعالیت رشته های مختلف هنری از مجسمه سازی گرفته تا نقوش برجسته قرار گرفته میگیرد.
پیشرفت تکنولوژی به سبب تسهیل در یکسری از مسائل تاسیساتی و اجرایی از یک طرف و تنوع و کارآیی بالا در محصولات عرضه شده، زمینه مساعد و کارآمدی را در سطح جامعه به وجود آورده
است؛ بهانه ای که پرداختن به مقوله طراحی داخلی را جز لاینفک فضاهایمعماری بر می شمارد.
معماری داخلی و توجه به جزئیات وتزئینات بعد از چندین دهه سکوت و فراموشی، رویکردی دوباره پیدا کرده وجالب تر اینکه سعی می کند نمود هایی از معماری گذشته را در تلفیقی باالگوهای مدرن بیان کند؛ مساله ای که سال ها است در معماری مورد بحث و جدلقرار گرفته و تا کنون نتیجه ای حاصل نشده است.
معماری گذشته ما سرشار است از ظرافتها و ریزه کاری هایی که هزاران ایده و خلاقیت را در خود نهفته است.
تزئینات و کاشیکاری های داخلی با تناسبات و رنگ بندی خاص خویش در کنارکالبد درونی، فضایی رمزگون را تداعی می کنند و هم اکنون نیز ارزش فضاییخویش را حفظ کرده است
امروزه با افزایش روز افزون جمعیتشهری و قیمت زمین ، ساخت و ساز آپارتمان و زندگی آپارتمانی مقرون به صرفهتر شده است . بیشتر ما حداقل یک بار زندگی در محیط بسته آپارتمانی راتجربه کرده ایم و از معایب و مشکلات آپارتمان نشینی آگاهیم.
یکی از عمده معایبی که بیشتر مردماز آن گله مند هستند خفه و بسته بودن فضای آپارتمان است . ما با استفادهاز چندین نکته کوچک که بیشتر جنبه بصری دارد میتوانیم این فضای مرده رازنده تر و آپارتمان خود را دلباز تر نماییم .
-1 انتخاب رنگ دیوارها
انتخاب رنگ مناسب برای فضایآپارتمانی بخصوص آپارتمانهای با متراژ کم بسیار مهم است. رنگها از نظردرخشندگی و شفافیت انواع مختلف دارند که بهترین انتخاب ، انتخاب رنگهایروشن با درخشندگی و شفافیت زیاد است . اصولا" رنگهای روشن باعث می شوند کهفضا بزرگتر بنظر آید و هر چه شفافیت و درخشندگی آن بیشتر باشد به دلیلانعکاس نور فضا زنده تر بنظر می آید. یکی از رنگهای مناسب آپارتمان رنگاستخوانی روشن است ، که علاوه بر داشتن شفافیت و روشنی با بیشتر رنگهایوسایل منزل همنشینی دارد و کمپوزیسیون مناسبی را ایجاد می نماید.جهت ایجادتنوع در رنگ میتوانید در قسمت دیوار اپن آشپزخانه از مصالح سنگی با رنگهایمتنوع استفاده نمایید.
2. انتخاب کفپوش
جهت پوشش کف آپارتمان از مصالحگوناگونی میتوان بهره گرفت .( از جمله سرامیک ها ، پارکتهای طرح چوب ،
موکت و ...) اگر قصد تعویض کفپوش ساختمان را داشته باشید ، در صورتاستفاده از سرامیک می بایست در انتخاب رنگ آن دقت زیادی شود، زیرا استفادهاز رنگهای تیره در کف ، فضا را فشرده تر نشان میدهد . معمولا استفاده ازرنگ های بسیار روشن مثل سفید نیز معایبی به همراه دارند ، یکی از معایب آنیکدست شدن فضا است که جهت برطرف کردن یکدستی آن می توان از یک قالیچه درزیر میز مبل استفاده کرد. یا اینکه در میان سرامیک ها طرح هایی با رنگهایمتفاوت را بکار گرفت.در صورت استفاده از پارکت نیز میبایست نکات گفته شدهرا رعایت نمود و رنگهای روشن طرح چوب را انتخاب کرد.
3.انتخاب مبلمان و نحوه قرار گیری
انتخاب رنگ مبل اختیاری است امااستفاده از رنگهایی مثل کرم روشن و یا حتی سفید به زنده تر کردن فضا کمکبیشتری می نماید و فضا بزرگتر به نظر می آید. در مورد انتخاب طرح مبل بهتراست حتی المقدور مبل هایی با اشکال هندسی صلب و یا بدون منحنی انتخاب شود. در مورد نحوه چیدمان آن بهتر است مبلها را تقریبا" چسبیده به دیوار هاقرار داد علت انتخاب شکل بدون منحنی نیز این است که مبلها در کنار دیوارصاف ترکیب مناسبتری را ایجاد نمایند. حتی المقدور سعی کنید وسایل خانه رانزدیک به دیوارها قرار دهید تا از هدر رفتن کوچکترین فضاها نیز جلوگیریشود. اگر در جلوی پنجره ها از پرده های پارچه ای استفاده می کنید بهتر است
رنگ آنها نیز روشن انتخاب شود
4. نورپردازی
نور نیز نقش مهمی را در زنده کردنفضا به عهده دارد . استفاده از نور مناسب و یکنواخت در آپارتمان خفگی محیطرا از بین می برد ، البته استفاده از نور طبیعی بسیار مناسبتر است . درصورت ضعیف بودن نور طبیعی کمبود آن را با بکارگیری نور مصنوعی جبراننمایید. حتی المقدور از پرده های عمودی یا کرکره ای استفاده نکنید ، زیرااز ورود نور خورشید به داخل تا میزان زیادی جلوگیری می نمایند. پرده هایپارچه ای یا توری بهترین انتخاب برای پنجره های آپارتمان محسوب میشوند. زیرا نور را به خوبی از خود عبور می دهند.استفاده از نور پردازی موضعی برروی قاب ها و ... نیز باعث تحرک و ایجاد حرکت در فضا میشود.
5. استفاده از طبیعت
در ساختمانهای حیاط دار کمبود طبیعتبوسیله ایجاد باغچه در کناره های حیاط جبران میشود . اما برای جبران آن درآپارتمان میتوان از گلدانهای کوچک که در گوشه های فضا قرار می گیرنداستفاده کرد . سعی کنید گلدانها را در کنار پنجره ها و یا تا جایی کهامکان دارد در کنج دیو ارها قرار دهید ، زیرا معمولا" گوشه دیوار ها بدوناستفاده می مانند.
در نتیجه سعی کنید تا جایی که امکاندارد از رنگهای روشن در طراحی داخلی آپارتمان استفاده کنید . شاید اینسئوال برایتان پیش آید که بکارگیری این همه رنگ روشن فضا را یکنواخت و سردنمی کند؟ در جواب باید بگویم این هنر شماست که با استفاده از قابها ووسایل تزیینی کوچک با رنگ بندی متنوع فضا را جذاب تر نمایید
تاقچه ها، رف ها، ارسی ها، هشتی ها،حوض ها و باغچه ها تنها شماری از عناصر كالبدی طراحی داخلی در ایرانهستند. روش معماران گذشته ایرانی در به كارگیری این عناصر، در راستای آنبوده تا از جذابیت فُرم كاسته شود و به غنای فضا افزوده گردد. این همانهندسه همراه با تزئینات است.
به نظر می رسد طراحی داخلی درایران، از یك سو در چنبره نوستالژیای تاقچه ها، رف ها و اُرسی های قدیمگرفتار مانده و از سوی دیگر به دكوراسیون و ابعاد دراماتیك و تزئینی فضاهاتقلیل یافته است. با تمام اینها، طراحی داخلی فرآیندی است كه همزمان میبایست سویه های زیباشناختی و عملكردی را سامان دهد.
طراحی داخلی یك ساختمان، داستانیاست كه شخصیت اصلی آن خود انسان است؛ در این بین حضور او در این فضا،چگونگی آن و ویژگی های فضایی كه انسان در آن قرار می گیرد، می تواند تداعیكننده اصولی باشد كه در ادامه ۷اصل از آنها را می خوانید:
۱ - نور را دریاب:
نور عنصری است كه با آن دیدن اشیاممكن می شود. نور می تواند ریتم خلاقانه ای به یك فضای داخلی ببخشد. بدوننور، نه فرم را احساس می توان كرد، نه رنگ را و نه بافت را. نورپردازی دریك فضای داخلی پیامدهای مهمی در بردارد. چه بسا نورپردازی مناسب یك فضا آنفضا را خوشامد و چشم نواز كند. نورپردازی در كنار ابعاد زیباشناختی، بعدعملكردی هم دارد. نور مناسب در طول شب در یك فضای داخلی می تواند حس محدودبودن یا ابهام و هراس را بر طرف كند. نور مناسب یك اتاق حتی می تواند چهرهآدمی را گرم و صمیمی كند. به كمك نورپردازی می توان یك فضای داخلی را بهجزایر نورانی متنوعی تبدیل كرد. پس، از باب مثال، غذاخوری باید نور ملایمو گرمی داشته باشد یا بهترین نورها برای حمام، منابع نوری كم ولتاژ هستند.
۲ - فرم را بشناس:
فرم، توده فیزیكی یك شیء است كه سهبعدی بوده و وزن دارد. فرم معمولاً به پوسته بیرونی بنا نسبت داده می شود،در حالی كه فضای داخلی هم فرم خاص خود را تشكیل می دهد. معمولاً فرم فضایداخلی تابعی از عوامل مختلف است. دسترسی ها و سیركولاسیون مهمترین اینعوامل هستند. هر چند نمود فرم بیشتر در پوسته بیرونی یك بنا است با اینحال نمود بیرون و درون می تواند یك شكل نباشد.
۳ - فضا را احساس كن:
فضا را محدوده در دسترس كاربراندانسته اند. در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن بامحیط، مهم است. مسأله ای كه در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعادانسانی در طراحی داخلی است. از قرن ها پیش رویكرد عمده فیلسوفان و معمارانبه عنصر فضا، برجسته بوده است. در طی سال های اخیر هم ارتباط بین ابعادانسانی با فضاهای داخلی به یكی از فاكتورهای مهم طراحی بدل شده كه از آنتحت عنوان ارگونومی یا كار پژوهی در دید كلی و اندام سنجی (Anthropometry) در دید جزئی، یاد می شود. در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان بافضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظرقرار گیرد.
۴ - بافت را لمس كن:
بافـت مشخصـه ای از یك شیء اسـت كهبا لمس كـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، كشیده یابرجسته، زبر یا مخملین و یا ابریشمی باشد. در طراحی داخلی پوسته ها و سطوحفضایی معمولاً بسته به عملكرد هر فضا تغییر می كند. چه بسا طراحی داخلی یكخانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یك سینما چنین سطوحیرا برنتابد.
۵ - شكل را بیازمای:
شكل، خط بیرونی یك شیء را تشكیل میدهد. در معماری معمولاً شكل و فرم را با هم اشتباه می گیرند. شكل یا صورتمعادله كلمه Shape فرنگی است؛ در حالی كه فرم املای فارسی همان Form است. معمولاً شكل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در تركیببندی یك فضا شكل اشیـا عامل تعیین كننده ای است. طراحان داخلی به كمك اینعامل می توانند تركیبات بصری گوناگونی پدید آورند.
۶ - رنگ را در هم بیامیز:
در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرمدانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحیداخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأكید می كند، ضمنآنكه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. كاربرد رنگ هم، از یك فضای داخلیبه فضای دیگر فرق می كند و در كاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیانضرورت تام دارد.
۷ - حجم را بشناس:
حجم عنصر مهم طراحی داخلی است. درمعماری سنتی ایران، شاهد فضاهای پر و خالی احجام معماری هستیم. مقرنس ها وگوشواره ها خود بخشی از احجام خالی هستند. در این معماری مسایل حجمی اهمیتزیادی دارد. ما فضای داخلی را به واسطه لایه بیرونی بنا درك می كنیم. اینلایه بیرونی در حقیقت همان حجم كلی بناست. در معماری مدرن، معمار بهانتزاع و جدایی پوسته یا حجم بنا از درون آن می اندیشد و این جاست كهدیوارها و سقف ها، فضایی تاكیدی ایجاد می كنند و خود را از قید و بندهایفضای داخل رها می كنند. این جا طراحی داخلی به مثابه یك سامان یا روشمعمارانه مطرح می شود .