معماری
به نام یگانه معمار هستی
هنر مال من است-
هنر مال توست-
هنر مال ایرانیان است.
مقدمه:
هنر یعنی معماری . معماری یعنی هنر و هنرمند معمار است .معماری عبارت است از ساخت یك فضا كه بتواند به زندگی انسان هویت بخشد. از هر چیزی كه بتواند هویت را، با در نظرگیری خواسته شخص به بهترین وجه ارائه دهد، باید برای آن احترام قائل شد.
معماری چیست؟ فرم مجسم اصیلترین اندیشههای انسانی! شوق او! انسانیت او! ایمان او! دین او! این چیزیست که روزی معماری بود.
وظیفه معماری : برقرار کردن ارتباط حسی است به وسیله ی مصالح خام
مقدمه پیشینه معماری ایران به حدود 1000 سال پیش از اسلام میرسد و پس از ظهور این دین، نیز تاكنون شاهد بیش از 1400 سال معماری ایرانی- اسلامی هستیم. از قدیمالایام معماری ایران دارای دو نظام كلی آموزش بوده است. یكی از این دو نظام، آموزش سنتی معماری است، كه ریشه در قرون و اعصار دارد و انتقال اطلاعات و مفاهیم در آن بهصورت سینه به سینه، مدیدی و مدادی(1) انجام پذیرفته است؛ و نظام دوم، با ظهور مدارس معماری در ایران و تحت عنوان نظام آموزشی آكادمیك و كلاسیك بوجود آمده است. اهمیت بازشناسی آموزش معماری در كشور نیز در آموزش آكادمیك بیشتر جلوه مینماید، كه غالباً در مقام مقایسه معماری و معماران معاصر، با معماری و معماران گذشته بر میآییم. این در حالی است كه معمار معاصر را محصول آموزش دانشكدههای معماری امروزی و معمار گذشته را حاصل آموزش سنتی معماری می دانیم.تعریف و شرحمعماری در لغت به معنای علم بنایی و ابعاد سازی آمده است و معمار به معنای بسیار عمارت کننده آنکه عمارت کند وموجب رونق و تعالی گردد وعمارت نیز به معنی آبادی است. لغات هم ریشه معماری و عمارت نیز همه معنایی از آبادانی و زندگی و حیات را درخود دارند. معمر به معنای منزل فراخ با آب و گیاه ومردم استوظیفهٔ معماری.و فن طراحی و ساختن بناها، فضاهای شهری و دیگر فضاهای درونی و بیرونی برای پاسخ همآهنگ به نیازهای کارکردی و زیباشناسانه است.
فصل اول: تاریخچه چوب و کاربرد چوب
تاريخچه چوب در ساختمانسازی:
طبق مطالعات مردمان بومي شمال ايران، كه قرنها قبل از مهاجرت آريائيها در ايران زندگي مي كردند در حدود 4200 سال قبل از ميلاد مسيح، چوب را در كلبه سازي خود به كار مي بردند. در زمان هخامنشيان شواهد نشان مي دهد كه در آن زمان جنگل و چوب براي هنرمندان كاملا ارزش داشته به همين دليل، درختكاري فقط از نظر توليد چوب اهميت دارد. كوروش مشخصا به كشت درخت بها مي داد. كاربرد چوب در معماري تخت جمشيد و شوش كاملا مشاهده مي شود. استفاده از چوب در امور ساختماني و معماري در دروره هخامنشيان به طور فوق العاده اي ترقي كرد. در دوره ساسانيان از چوب براي قاب سازي طاق و گنبدها استفاده مي كردند. از قديمي ترين آثار چوبي بعد از اسلام، دو ستون چوبي و قطعه اي خاتم كاري است كه در ناحيه تركستان غربي كشف شده و متعلق به قرن سوم ﻫ - ق يا نهم ميلادي است. در دوران قبل از اسلام قطعات بزرك چوبي به عنوان بخشي در ساختمان به كار مي رفته. در كل مهمترين وسايلي كه در اوايل اسلام با چوب ساخته مي شده عبارتند از: درب و پنجره و ابزارآلات صنعتي و كشاورزي و جنگي.
چوب انواع مختلفي دارد به زبان عامي می توان گفت: چوبهاي سخت، چوب هاي نرم كه نوع آنها بسته به خود درخت عنوان بندي ميشه مثل چوب هاي راش، توسكا، چنار، نارون،كاج، صنوبر و . . . كه چوب هايي مثل افرا، ملچ، آزاد، گردو، راش و . . . براي مبل سازي و تزئينات بكار مي رود.
كاربرد چوب در دكوراسيون
يك از راه هاي ايجاد فضاهاي مطبوع براي جسم و روح درزندگي، به كار بردن عناصر طبيعي و اجناس آشنا براي ذهن است از پر كاربردترين اين عناصر در محيط اطراف ما چوبه كه در عصر ما بكار گرفته مي شه. چوبها خاصيتهاي فيزيكي خيلي سودمندي دارند. فوايد و كاربرد چوب فراتر از سازه است و كوچكترين عنصرهاي دكوراسيون و وسيله هاي يك خانه را مي تونيم با آن بسازيم.
عناصر اصلي كه چوب بايد در دكوراسيون داشته باشد 1- رنگ و زيبايي آن، 2- آكوستيك بودن، 3- ضريب سختي، 4- ظرفيت حرارتي، 5- قدرت شكل پذيري، 6- عايق براي حرارت.
مزيتهايي كه چوب نسبت به ساير مواد ديگر در اصول ساختماني دارد خيلي زياده. مثلا براي سبك درست كردن مي تونيم ديوارها و سقف ها را يا حتي كف را از چوب درست كنيم. امروزه بعضي ساختمانها توسط پانلهاي چوبي صنعتي ساخته مي شوند اين پانلهاي چوبي بسيار راحت نصب مي شوند و مقاومت بسيار زيادي در برابر باد و زلزله دارد. همچنين اين پانلها در بزرگراهها و پلهاي راه آهن كاربرد زيادي دارند.
در دكوراسيون در ساخت موارد مختلفي از چوب استفاده مي شود . از جمله وسايل تزئيني، وسايل نمادين و وسايلي كه از آنها در منزل استفاده مي كنيم. اگر بخواهيم وسايل تزئيني را مثال بزنيم مثل انواع گلدانهاي تزئيني، آويز گردنبند قاب عكس و يا جاي دستمال كاغذي و . . . وسايل نمادين مثل: مجسمه هاي نمادين تاريخي و يا اساتيد و هنرمندان و . . . از روكش چوب نيز مي توان براي پوشاندن وسايل مصرفي و يا ساخت وسايل دكوري استفاده كرد. مثلا با اين روكش ها در گلسازي استفاده مي كنيم يا قسمتي از ديوار اتاقمان را بپوشانيم يا يك لوستر يا آباژور بسازيم.
وسايل مورد استفاده عبارتند از كمدها، طبقه ها، جاكفشي، كابينت، دربها، پنجره ها و يا حتي سقف ها و ديوارها و غيره كه مي تونند از هر جنسي باشند. اگر ما بخواهيم به صورت دكوراتيو از اين وسايل استفاده كنيم، يكي از گزينه هاي ما چوب است. يعني بيائيم آنها را با چوب بسازيم مثل كابينتهاي آشپزخانه كه جديدا مد شده. MDF مي سازند
همه با اصولا چوبها چون از درختان تهيه مي شوند بيشتر آنها به رنگ كرم و قهوه اي هستند. خود رنگ قهوه اي داراي طيف رنگ ها مختلفي مثل خرمايي،خاكي، فندقي، نسكافه اي و غيره مي باشد كه هر كدام از اين رنگها ويژگيهاي خاص خودش را داره. از لحاظ علم انرژي درماني قهوه اي سمبل رويش تكامل است و يكي از عناصر پنجگانه انرژي چوب است كه از زمين مي رويد به آسمان قد مي كشد. همانطور كه انسانها رشد مي كنند و قد مي كشند. داراي حال و هواي گرم است و مي توانيم در تمامي قسمتهاي مختلف يك فضا اعم از اداري، مسكوني، تجاري وغيره و در فضايي جنوبي و آفتابگير مي تونيم از چوب به رنگ قهوه اي تيره استفاده كنيم. قهوه اي نماينده طبيعت در فضاي ماست و با استفاده از آن در فضاي خودمون هميشه تازگي و طراوت را همراه داشته باشيم و توصيه مي شود در رنگ آميزي از رنگ قهوه اي به جاي مشكي استفاده شود.
فصل دوم: تزئينات داخلي خانه
بشر از شنيدن واژه خانه احساس امنيت، آرامش و هويت مي كند . در لاتين Home به معناي خانه است و جالب اينكه براي وطن نيز همين واژه را بكار مي برند. پس در وطن اصلي ، خانه وطن كوچك است. در زبان عاميانه خانه به معناي جا و مكان است . مانند كتابخانه |
فصلسوم : تعادل |
بشراز يكنواختي زندگي دچار كسالت مي شود.او نيازمند داشتن ارتباطات گوناگون است زيرا داراي قوه ابتكار و خلاقيت است . ازهمان ابتداي خلقت انسان، شكل هاي گوناگون يك وسيله در جهت ايجاد ارتباط بين انسانها،طراحي شده است. آدمي در زمان كودكي در برخورد با اجسام واكنشهاي ذهني خاصي را تصور مي كند. به تدريج، احساسات دوران كودكي در دوران نوجواني ضعيف شده و منطق جاي آن را مي گيرد .در صورتيكه اين مهارت دوران جواني با خصوصيات ذهني كودكي توأم گردد،آثار هنري خلق مي شوند . |
قسمت دوم : تزئينات داخلي خانه |
دو تعريف كلي براي مسكن داريم. مسكن تك واحدي 2-مسكن گروهي طراحی و تزِینات داخلی(Design interior)فصل چهارم: |
به عنوان یک حرفه، یک هنر و یک صنعت در دنیا شناخته شده، بهینه سازی فضاهای داخلی ساختمان ها به منظور انجام فعالیت های روزمره یعنی زندگی وکار است.
بخش اعظم عمر ما در فضاهای داخلی بناها سپری می شود. این فضاها محیطی را ایجاد می کنند که پاسخ گوی نیازهای اساسی ما نظیر نیاز به سرپناه بوده و بسیاری از فعالیت های ما در آن صورت می گیرد. همچنین آنچه به یک بنا روح می بخشد، فضای داخلی آن است. بنابراین می توان گفت کیفیت فضای داخلی از یک طرف تأثیر مستقیمی بر نحوه انجام فعالیت های ما در آن دارد و از طرف دیگر نگرش، احوال و شخصیت ما را تحت تأثیر قرار می دهد. بر این اساس، هدف طراحی داخلی، بهبود عملکرد فیزیکی و روانی فضا برای راحت سازی زندگی در آن است. فضای معماری بدون طراحی داخلی یا اصلاً قابل استفاده نیست و یا در صورت قابل استفاده بودن، کارآیی لازم و بهینه را نخواهد داشت.
طراحی داخلی زندگی همه آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد و تأثیرات آن در زندگی به وضوح قابل مشاهده است. از این رو موضوع طراحی داخلی به هیچ وجه محدود به اقشار مرفه و خانه های اعیانی نیست. طراحی داخلی می تواند برای کل جامعه و طبقات کم درآمد هم مفید باشد. اگر قناعت را اصل اساسی امروز جامعه بدانیم و قصد داشته باشیم امکان زندگی راحت را در فضای 40 یا 60 متری آپارتمان ها فراهم کنیم، طراحی داخلی یک ضرورت گریزناپذیر خواهد بود.
نور در آشپزخانه : پرده در آشپزخانه : رنگ در آشپزخانه : |
طرح كابينت: ميز و صندلي : ظرفشويي و آبچكان : گل و گياه : |
فصل پنجم: هفت ویژگی که کاربرد اساسی در طراحی داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
توجه به فضای داخلی و نحوه و تقسیم بندی پلان ها، نقش مهمی را در ساختار معماری یک بنا بر عهده دارد. طراحی فضایی با انعطاف پذیری بالا و تنوع پذیر از لحاظ چیدمان و آرایش سطوح می تواند کارکرد های مختلفی را بپذیرد و این در حالی است که مخاطب احساس رضایت بیشتری از فضا خواهد داشت. استفاده از جدا کننده های سبک و قابل حمل، شفاف سازی، رنگ بندی های متناسب با نیاز های موجود، تنوع مصالح، توجه به نحوه قرار گیری و تعامل مابین فضاهای مختلف از جمله ویژگی هایی هستند که در کنار ساختار خاصی که برای یک پلان معماری در نظر گرفته شده است، می تواند بر غنای آن افزوده و حتی قسمتی از مشکلات آن را حل کند.
از طرف دیگر معماری داخلی به لحاظ معیارهای روانشناسی اهمیت بسیاری دارد. میزان امنیت، صمیمیت، شور و هیجان و آرامش موجود در یک فضا را با می توان با راهکارهای مناسب تشدید یا تضعیف کرد. هر کدام از انسان ها دارای تعلقات ذهنی و روحی خاصی هستند که پاسخگویی به نیازهای آنها در معماری داخلی اولویت قرار می گیرد، از این رو نگرشی علمی و راسیونال در کنار خلاقیت های هنری مطرح شده و یکی از مسائل مهم در این زمینه ایجاد تعامل و هماهنگی بین آنها است.
امروزه مبحث طراحی و دکوراسیون داخلی، اهمیتی خاص یافته و حتی به عنوان رشته ای مجزا تدریس می شود. الگوهای و ایده های مختلفی اعم از مدرن و کلاسیک، توسط طراحان این رشته به کار گرفته می شود و از محدودیت های معماری در زمینه اجرا، معمولا خبری نیست و می توان به ایده های بلند پروازانه ایشان تجسم بخشید، چه بسا به گونه ای میان گستره ای، موضوع فعالیت رشته های مختلف هنری از مجسمه سازی گرفته تا نقوش برجسته قرار گرفته میگیرد. پیشرفت تکنولوژی به سبب تسهیل در یکسری از مسائل تاسیساتی و اجرایی از یک طرف و تنوع و کارآیی بالا در محصولات عرضه شده، زمینه مساعد و کارآمدی را در سطح جامعه به وجود آورده است؛ بهانه ای که پرداختن به مقوله طراحی داخلی را جز لاینفک فضاهای معماری بر می شمارد. معماری داخلی و توجه به جزئیات و تزئینات بعد از چندین دهه سکوت و فراموشی، رویکردی دوباره پیدا کرده و جالب تر اینکه سعی می کند نمود هایی از معماری گذشته را در تلفیقی با الگوهای مدرن بیان کند؛ مساله ای که سال ها است در معماری مورد بحث و جدل قرار گرفته و تا کنون نتیجه ای حاصل نشده است.
معماری گذشته ما سرشار است از ظرافت ها و ریزه کاری هایی که هزاران ایده و خلاقیت را در خود نهفته است. تزئینات و کاشیکاری های داخلی با تناسبات و رنگ بندی خاص خویش در کنار کالبد درونی، فضایی رمزگون را تداعی می کنند و هم اکنون نیز ارزش فضایی خویش را حفظ کرده است.
۳ - فضا را احساس كن: فضا را محدوده در دسترس كاربران دانسته اند. در طراحی داخلی معمولاً استفاده مؤثر از فضا و ارتباط آن با محیط، مهم است. مسأله ای كه در رابطه با فضا مطرح می شود، رعایت ابعاد انسانی در طراحی داخلی است. از قرن ها پیش رویكرد عمده فیلسوفان و معماران به عنصر فضا، برجسته بوده است. در طی سال های اخیر هم ارتباط بین ابعاد انسانی با فضاهای داخلی به یكی از فاكتورهای مهم طراحی بدل شده كه از آن تحت عنوان ارگونومی یا كار پژوهی در دید كلی و (Anthropometry)اندام سنجی
در دید جزئی، یاد می شود. در طراحی داخلی می بایست رابطه درسـت انسان با فضا تعریـف شود و ابعاد بدن انسان ها برای سهولت دسترسی های فضایی مد نظر قرار گیرد.
۴ - بافت را لمس كن: بافـت مشخصـه ای از یك شیء اسـت كه با لمس كـردن یا دیدن به چشـم می آید. بافت می تواند نرم یا خشن، كشیده یا برجسته، زبر یا مخملین و یا ابریشمی باشد. در طراحی داخلی پوسته ها و سطوح فضایی معمولاً بسته به عملكرد هر فضا تغییر می كند. چه بسا طراحی داخلی یك خانه نیازمند سطوحی نرم و منعطف باشد، اما فضای داخلی یك سینما چنین سطوحی را برنتابد.
۵ - شكل را بیازمای: شكل، خط بیرونی یك شیء را تشكیل می دهد. در معماری معمولاً شكل و فرم را با هم اشتباه می گیرند. شكل یا صورت معادله كلمه Shape فرنگی است؛ در حالی كه فرم املای فارسی همان Form است. معمولاً شكل ها یا طبیعی هستند یا غیـرقابل مشاهـده یا هندسی. در تركیب بندی یك فضا شكل اشیـا عامل تعیین كننده ای است. طراحان داخلی به كمك این عامل می توانند تركیبات بصری گوناگونی پدید آورند.
۶ - رنگ را در هم بیامیز: در تعریف رنگ آن را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحی داخلی احساس آدمی را تحت تأثیر قرار داده و روی فرم تأكید می كند، ضمن آنكه رنگ، حس مقیاس را هم موجب می شود. كاربرد رنگ هم، از یك فضای داخلی به فضای دیگر فرق می كند و در كاربرد رنگ، توجه به خصلت های روانی آدمیان ضرورت تام دارد.
۷ - حجم را بشناس: حجم عنصر مهم طراحی داخلی است. در معماری سنتی ایران، شاهد فضاهای پر و خالی احجام معماری هستیم. مقرنس ها و گوشواره ها خود بخشی از احجام خالی هستند. در این معماری مسایل حجمی اهمیت زیادی دارد. ما فضای داخلی را به واسطه لایه بیرونی بنا درك می كنیم. این لایه بیرونی در حقیقت همان حجم كلی بناست. در معماری مدرن، معمار به انتزاع و جدایی پوسته یا حجم بنا از درون آن می اندیشد و این جاست كه دیوارها و سقف ها، فضایی تاكیدی ایجاد می كنند و خود را از قید و بندهای فضای داخل رها می كنند. این جا طراحی داخلی به مثابه یك سامان یا روش معمارانه مطرح می شود.