به موجب قانون اجازه تأسیس بانکهای غیردولتی مصوب سال 1379 و ماده 98 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بانک غیردولتی صرفاً بصورت سهامی عام و سهام با نام و حداقل سرمایه دویست میلیارد ریال براساس این ضوابط و با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تأسیس می گردد.
بانکهای غیردولتی که در حال حاضر فعال هستند عبارتند از:
بانک کارآفرین- بانک سامان- بانک اقتصاد نوین- پست بانک- بانک پارسیان- بانک پاسارگاد- بانک سینا- بانک انصار- بانک شهر- بانک تات- بانک دی و بانک سرمایه.
بانک سرمایه به استناد ماده واحده قانون اجازه تأسیس بانکهای غیردولتی مصوب 1379 ماده 98 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب قانون پولی و بانکی کشور مصوب تیرماه 1351 قانون عملیات بانکداری بدون ربا و با رعایت قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب اسفندماه 1347 و همچنین با رعایت سایر قوانین جاری و مقررات اساسنامه و با هدف تسهیل و فراهم ساختن امکان مشارکت گسترده و فراگیر ملی و مردمی در تمامی فعالیتهای سازنده و مثمر ثمر و درجه اقتصادی و به ویژه در زمینه پولی و بانکی در تاریخ 4/10/1384 تحت شماره 262377 در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری تحت عنوان شرکت بانک سرمایه (سهامی عام) ثبت و به عنوان ششمین بانک خصوصی ایران و اولین بانک خصوصی با بیشترین سرمایه اولیه در کشور به مبلغ 3535 میلیارد ریال براساس مجوز 4613/ه مورخ 18/10/1384 صادره از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران عملاً فعالیت خود را در عرصه بانکداری کشور آغاز نموده است.
بانک سرمایه با بهره مندی از تجارب و تخصص و دانش علمی و عملی ارزشمند صاحب نظران اقتصادی و دست اندر کاران پولی و بانکی کشور با اهداف ذیل شروع به فعالیت نموده است.
جذب و بکارگیری سرمایه های سرگردان و تخصیص بهینه آن در جهت تأمین نیازهای مالی بخش های مختلف اقتصادی در چهارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا به فضل خداوند سبحان ارتقاء بانکداری اسلامی به جایگاه رفیعی که شایسته آن است.
1- ارائه خدمات نوین بانکداری
2- مدیریت بهینه منابع مالی سهامداران و سپرده گذاران و ارتقاء توان مالی آنها
3- توسعه و گسترش بانکداری الکترونیک
4- ایجاد بستر مناسب سرمایه گذاری و کسب بازدهی مناسب با هدف فعالیت و مشارکت در رشد و توسعه شکوفایی اقتصاد کشور
بانک سرمایه تلاش می کند تا بالاترین ارزش افزوده برای ذینفعان از طریق توسعه بازارهای داخلی و خارجی و با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته و مدرن بانکی تحقق یافته و با ارائه برترین خدمات پولی و بانکی به مشتریان خود شعار بانک سرمایه است را تحقق بخشد.
اعتماد بانک سرمایه به کارکنان خود به عنوان ارزشمندترین دارایی بانک سرمایه را در ایجاد رضایت مشتریان و سرآمدی میان بانکهای کشور یاری نموده و بهبود مستمر برای فعالیتهای خود را سرلوحه ی امور قرار می دهیم.
عناوین دامنه موضوع فعالیت بانک را می توان در سه بخش مجزا از یکدیگر به شرح ذیل بیان نمود:
افتتاح انواع حسابهای قرض الحسنه جاری، پس انداز و سایر حسابهای مشابه، قبول انواع سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلند مدت، قبول مدیریت وجوه، صدور گواهی ویژه عام یا انجام هر گونه سرمایه گذاری مستقیم یا غیرمستقمی با رعایت ضوابط و مقررات (مشارکت حقوقی).
اعطای انواع تسهیلات ریالی، ارزی، تضمینی با رعایت ضوابط و مقررات دستورالعملهای صادره تأمین مالی طرح های خاص با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه.
صدور اعتبارنامه و انواع چک اعم از مسافرتی و غیره و انجام معاملات مربوط به آنها، صدور، تأیید و قبول هر گونه تعهدنامه و یا ضمانت نامه بانکی با رعایت ضوابط و مقررات و دستورالعملهای صادره، انتشار، خرید و فروش اوراق مشارکت به حساب بانک مربوط به آن، خرید و فروش سهام به حساب خود و یا مشتریان و سایر خدمات بانکی دیگر، تأسیس و گسترش هر نوع شرکت جهت توسعه و فعالیت مالی و ارائه خدمات به اشخاص یا به نمایندگی و وکالت از طرف اشخاص، مبادرت به انجام انواع معاملات ارزی، گشایش انواع اعتبارات اسنادی اعم از دیداری، مدت دار (یوزانس، فانیانس، ریفانیانس)، انجام معاملات ارزی، مالی و تجاری و یا وصولی، معامله اسناد تجاری، صدور ضمانت نامه های ارزی و قبول آنها، سرمایه گذاری و مشارکت در طرح های فعالیت های اقتصادی، نقل و انتقالات وجوه در داخل کشور، توسعه و گسترش و فعالیتهای بانک در عرصه بانکداری بین المللی از قبیل مشارکت با بانکهای خارجی، ایجاد تأسیس بانک مستقل در خارج از کشور و دایر نمودن شبکه مستقل در خارج از کشور، اجاره دادن صندوق امانت، نگهداری سهام و اوراق بهادار و سایر اموال و اشیا قیمتی مجاز قانون، برقراری ایجاد و ضوابط رابطه کارگزاری با بانکها و در معاملات مالی و اعتباری در داخل و خارج از کشور، قبول پذیره نویسی در انجام کلیه عملیات.
1- شرکت تجارت الکترونیک
2- شرکت طرفی سرمایه (سهامی خاص)
3- شرکت توسعه ساختمان سرمایه (سهامی خاص)
4- بانک کفالت تاجیکستان
نرم افزار حسابداری به کار گرفته شده در بانک سرمایه سیستم بانکداری نگین (سیستم جامع بانکداری اسلامی) می باشد که توسط شرکت کیش ویر طراحی گردیده است و در بیشتر بانکها مورد استفاده قرار می گیرد و توسط بانکهای مربوطه مدیریت می گردد.
برنامه نگین دارای زیر سیستم های مختلفی (شکل 1) اعم از مشتریان، سپرده ها، حسابداری، تسهیلات و غیره می باشد که فعالیتهای بانکی مختلف توسط آنها انجام گرفته و ثبت های حسابداری مربوطه صادر می شود.
کاربران ثبت های حسابداری را با استناد به اسناد و مدارک حسابداری اعم از فیش های واریز به حساب، برداشت از حساب، صدور چک های بین بانکی، هزینه های انجام شده، درآمدهای مشاع و غیرمشاع، تسهیلات پرداختی و غیره را زیر نظر مسئول محترم شعبه و معاون محترم ایشان انجام داده و در پایان روز کاری هر کاربر اسناد مربوط به خود را با دفتر روزنامه مربوط به خودش که از سیستم چاپ گرفته است کنترل نموده و پس از خصوص اطمینان از صحت آنها در پایان دفتر روزنامه عبارت اسناد با دفتر روزنامه مطابقت داده شد و مورد تأیید می باشد نوشته و امضاء می کند.
مسئول شعبه یا معاون شعبه اسناد هر یک از کاربران را با دفتر روزنامه شان کنترل
می نماید و سپس اسناد نقدی و انتقالی را تفکیک نموده و براساس شماره سند مرتب
می نماید. اسناد حسابداری تفکیک و مرتب شده در زونکن های بایگانی به ترتیب برگه های دفتر روزنامه، اسناد وصولی چک ها، اسناد حسابداری متفرقه، اسناد حسابداری انتقالی و اسناد حسابداری نقدی بایگانی می گردد.
از برخی اسناد حسابداری نسخه دوم چاپ گرفته شده و در پرونده های تسهیلات و غیره نگهداری می شود.
این اسناد بایگانی شده و پرونده های مختلف در شعبه نگهداری می شود و در موارد مختلف اعم از وجود اختلاف، اشتباه، شکایت مشتری، حسابرسی و بازرسی مورد استفاده قرار می گیرد.
ارائه خدمات بانکی طبق مصوبه بانک مرکزی برای افتتاح حساب در قبال احراز هویت از طریق ارائه اصل کارت ملی و اصل شناسنامه و برای پرداخت وجه چک و سایر خدمات بانکی با اصل کارت ملی انجام می گردد.
هنگام مراجعه مشتری به شعبه جهت افتتاح حساب اصل شناسنامه و کارت ملی شخص همراه با کپی آن اخذ گردیده و پس از آنکه توسط مسئول یا معاون شعبه رویت شد مهر کپی برابر اصل بر روی کارت ملی و شناسنامه زده شده و توسط ایشان امضاء می گردد. سپس کاربر شعبه فرم برگه مشخصات مشتری حقیقی برای افراد حقیقی و برگه مشخصات مشتری اشخاص حقوقی برای افراد حقوقی (با استناد به مدارک مربوط به اشخاص حقوقی) ارائه می گردد.
اطلاعات خواسته شده در فرم های مربوط در سیستم در زیر سیستم مشتریان در منوی تعریف مشتری به طور کامل وارد می شود و در نهایت یک شماره مشتری توسط سیستم به مشتری اختصاص می یابد. که در بانک سرمایه با این شماره مشتری شناسایی شده و با ارائه این شماره مشتری به سیستم تمام اطلاعات مربوط به شخص قابل دسترسی
می باشد.
دفتر روزنامه دفتری است که در آن همه روزه مطالبات و دیون و داد و ستد تجارتی و معاملات راجع به اوراق تجارتی و بطور کلی جمع واردات و صادرات تجارتی به هر اسم و رسمی که باشد و وجوهی که برای مخارج مشخص برداشت می شود ثبت می شود.
دفتر کل دفتری است که کلیه معاملات حداقل هفته ای یک مرتبه از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلفه آن را تشخیص و جدا کرده هر نوع را در صفحه مخصوصی در آن دفتر بطور خلاصه ثبت می شود (شکل 5).
نگهداری یک حساب جداگانه برای هر بدهکار یا بستانکار امری ضروری و بدیهی است بنابراین اگر تعداد حسابهای مذکور زیاد بانک نگهداری یک حساب مستقل در دفتر کل جهت هر یک از آنها موجب افزایش زیاد حجم حسابها و غیرقابل استفاده شدن دفتر کل می گردد.
سپرده های بانکی به دو دسته تقسیم می شوند:
1- پس انداز 2- جاری
1- کوتاه مدت عادی و ویژه 2- بلند مدت
این چک بنا به درخواست مشتری توسط یکی از شعب بانک سرمایه جهت واریز به حساب معین نزدیکی از شعب سایر بانکها (عضویت شبکه چکهای بین بانکی) صادر
می گردد.
بانک مبلغ وجه را به صورت نقد وصول و یا از حساب مشتری برداشت می نماید و یک فقره چک با رمز مشخص به عهده یکی از شعب بانکهای فوق الذکر صادر و به مشتری تحویل می نماید.
این چکها به محض ارائه و تأیید رمز به حساب معرفی شده در شعبه مقصد واریز
می گردد.
هنگام صدور چک بانکی کارمزد بابت صدور چک نیز دریافت گردیده و سندهای حسابداری زیر صادر می شود.
کارمزد دریافتی بابت صدور چکهای بانکی- بستانکار
حساب سپرده مشتری/ صندوق- بدهکار
حساب چکهای بین بانکی صادره بانکها- بستانکار
هنگامی که مشتری چکهای بین بانکی صادره سایر بانکها را جهت واریز به حساب به شعبه ارائه می کند سند حسابداری زیر صادر می شود.
شکل 25
حساب پرداخت چکهای صادره از سایر بانکها- بدهکار
حساب سپرده مشتری- بستانکار
چکهای بین بانکی از طریق کار جهت تعیین وضعیت به شعبه ارسال می گردد. کاربر پس از رویت مهر کلر شعبه ای که چک بین بانکی در وجه آن شعبه صادر گردیده، وضعیت آنها را نقد شده تعیین می کند و سند حسابداری زیر صادر می شود.
(شکل 26)
حساب چکهای بین بانکی صادره بانک- بدهکار
حساب مبادله اسناد پایاپای چکهای بین بانکی- بستانکار
پس از ارسال نتایج تعیین وضعیت در سیستم به مرکز منوی توازن در شعبه زده شده و سند حسابداری زیر صادر می گردد.
(شکل 27)
حساب مبادله اسناد پایاپای چکهای بین بانکی- بدهکار
حساب مرکز- بستانکار
در چارچوب این نوع عقد بانک به مشتریان سرمایه لازم را اعطاء می نماید تا با آن تجارت نموده و در سود حاصله (به نسبت از قبل تعیین شده) با بانک شریک می شوند. حداکثر مجموع دوره یا دوره های قرارداد مضاربه بازرگانی داخلی یکسال و در موارد استثنایی با اخذ مجوز از بانک مرکزی تا 6 ماه قابل تأدیه می باشد.
اعطای این تسهیلات به مشتریان جهت پیش خرید نقدی محصولات تولیدی به قیمت معین و تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی آنان صورت می گیرد.
حداکثر مدت تسهیلات سلف یک دوره تولید می باشد مشروط بر اینکه از 1 سال تجاوز ننماید. منظور از مدت تسهیلات زمانی است که از تاریخ انجام معامله تا تاریخ تحویل کلی محصول پیش خرید شده به طول می انجامد.
وجوهی که به حساب بانک واریز می شود همچنین برداشت از حساب مذکور و سایر عملیات حساب بانکی در دفاتر دارندة حساب در حسابی تحت عنوان موجودی نزد بانک منعکس می شود. این حساب در دفاتر دارندة حساب عکس وضعیت حساب در دفاتر بانک را دارد. به این ترتیب که موجودی نزد بانک در دفاتر دارندة حساب بانکی از اقلام و دارائی با ماندة بدهکار و در دفاتر بانک یکی از اقلام بدهی با ماندة بستانکار می باشد.
به این ترتیب انتظار می رود ماندة دو حساب مذکور همواره با یکدیگر برابر باشند اما به دلایل زیر احتمال اینکه در یک تاریخ مشخص این دو مانده با یکدیگر مطابقت نداشته باشد بسیار است:
غالباً بین تاریخ صدور چک و تاریخ ارائه آن توسط ذینفع به بانک فاصلة زمانی وجود دارد. از این گذشته بانک ممکن است مبالغی را به یک حساب بانکی واریز یا از آن برداشت کند و دارندة حساب مدت زمانی بعد از آن اطلاع یابد. برای مثال واریز وجوه حاصل از اسناد دریافتنی دارندة حساب نزد بانک به حساب بانکی او و برداشت کارمزد بانکی بابت وصول اسناد دریافتنی را می توان نام برد.
برای تعیین دلائل مغایرت فیمابین حساب بانک در دفاتر دارندة حساب و حساب مذکور در دفاتر بانک و اصلاح اشتباهات احتمالی هر یک از دو طرف لازم است مدارک دارندة حساب با صورتحساب بانک مطابقت داشته و موارد اختلاف فیمابین مشخص گردد. نتایج حاصله و نحوه عمل در مورد آنها در صورتی تحت عنوان «صورت مغایرت بانکی» یا «صورت تطبیق حساب بانک» تنظیم می شود.