لذا طبق UCP 600 در اعتبارات اسنادی گشایش شده هرگونه اصلاح منوط و موکول به موافقت بانک گشاینده و ذی نفع می باشد.
کارمزد بانکی اصلاح اعتبار اسنادی
بانک ها در سیستم سوئیفت برای صدور اصلاحیه از کد 707 استفاده می نمایند یعنی درج کد مزبور در قسمت اول پیام سوئیفت نشان دهنده صدور اصلاحیه توسط بانک گشاینده اعتبار اسنادی است و در صورتی بانک مذکور موافقت با صدور اصلاحیه نماید با اخذ کارمزد این اصلاحیه را صادر خواهد نمود .
تسویه بانک گشاینده اعتبار با ذی نفع
طبق مفهوم اعتبار اسنادی چنانچه ذینفع قبل از انقضاء سررسید اسناد خواسته شده بدون مغایرت و منطبق با شرایط مندرج در اعتبار را ارئه دهد بانک گشاینده اعتبار باید با توجه به ترم پرداخت به رویت یا در سررسید ایای تعهد بنماید. در مواردی ایفای تعهد و تسویه بانک گشاینده اعتبار با ذی نفع به طور مستقیم و لیکن در بیشتر موارد تسویه از طریق بانک تعیین شده صورت می پذیرد. با ارئه اسناد توسط ذی نفع به بانک تعیین شده اعتبار اسنادی یا بانک گشاینده اعتبار یا بانک تائید مننده مرحله رسیدگی به اسناد آغاز می شود.
نحوه رسیدگی به اسناد
بانک مجاز به معامله اسناد پس از دریافت اسناد مقررات متحدالشکل اعتبار اسنادی پنج روز بانکی متعاقب روز دریافت اسناد فرصت رسیدگی به اسناد را دارد که به طور سیستماتیک باید به ترتیب زیر عمل نماید:
$1- شمارش اسناد (تعداد نسخ اصل و کپی) و حصول اطمینان از تعداد آنها
$1- از هرکدام از اسناد یک نسخه انتخاب و در کنار یکدیگر قرار داده تا اطمینان حاصل نماید که اسناد با یکدیگر مغایرت ندارند.
$1- انطباق محتویات هر یک از اسناد با شرایط مندرج در متن اعتبار اسنادی و حصول اطمینان از انطباق آنها با متن اعتبار .
$1- و بالاخره اسناد به ویژه اسناد حمل- بیمه نامه باربری و سیاهه تجاری با مواد مربوطه در UCP600 تطبیق داده شود.
به طور خلاصه بانک کنترل کننده اسناد باید چهار مرحله زیر فوق الذکر را طی نماید. بدیهی است چنانچه در هر مرحله با مغایرت یا عدم انطباق مواجه شد دقیقاً یادداشت و قبل از انقضای مهلت مقرر
باید به طور مکتوب و مستند آنها را به ارسال کننده اسناد اعلام و نظر وی را درخصوص مرجوع نمودن اسناد یا نگه داری اسناد یا ارسال به بانک گشاینده اعتبار جویا و بر آن اساس عمل نماید زیرا چنانچه بانک تعیین شده مغایرت اسناد یا عدم انطباق آنها را به ترتیب ماضی اعلام ننماید معنی و مفهوم آن این است که مغایرت ها یا عدم انطباق را قبول نموده و لذا براساس ترم پرداخت می باید از طرف بانک گشاینده ایفاء تعهد بنماید.
چنانچه بانک تعیین شده اطمینان حاصل نماید که اسناد اشکالی ندارد با توجه به ترم پرداخت (دیداری یا مدت دار) و متن مندرج در کد 41 A اعتبار اسنادی اقدام می نماید.
تسویه بانک با متقاضی و ظهرنویسی اسناد
بانک گشاینده اعتبار ، متقاضی اعتبار را از وصول اسناد مطلع نموده و از متقاضی اعتبار درخواست می نماید تا از طریق بانک برای تسویه حساب و اخذ اسناد اقدام نماید.
در این مرحله بانک گشاینده اعتبار با توجه به میزان پیش پرداخت هنگام گشایش اعتبار و نوع اعتبار (دیداری – مدت دار) نسبت به محاسبه هم ارز ریالی اسناد اعتبار اقدام و پس از دریافت مابقی ریال نسبت به واریز و ظهرنویسی اسناد عمل خواهد کرد.
اسناد
اسناد در اکثر مواقع طرف های درگیر در اعتبارات اسنادی به جای آن از اصلاح اسناد حمل یا به اختصار SHIP DOCS نیز استفاده می نمایند در اعتبارات اسنادی اصلاحات مترادفی هستند منظور از آنها تمامی اسناد ذکر شده در اعتبار اسنادی از جمله بارنامه یا راه نامه می شود. باید توجه داشت که در اعتبارات اسنادی اسناد حمل برای کلیه طرف های درگیر به ویژه بانک ها و ذی نفع از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشند. از این رو تهیه کنندگان اسناد در تهیه اسناد خواسته شده و بانک ها در رسیدگی به اسناد باید دقت زیادی مبذول دارند از این رو بخش قابل توجهی از مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی به موضوع بسیار مهم اسناد پرداخته است.
درخواست اسناد
از آنجا که طبق ماده 5 مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی کلیه طرف های درگیر در اعتبارات اسنادی ، اسناد را معامله می نمایند و نه کالا و خدمات و یا سایر عملکردهایی را که اسناد مرتبط به آنهاست و ماده 4 مقررات مزبور نیز تصحیح دارد که شرایط اعتبار اسنادی مستقل از ضوابط قرارداد فروش بین المللی کالا یا خدمات می باشد لذا متقاضی اعتبار اسنادی باید به طور دقیق، روشن و واضح در تقاضای گشایش اعتبار مشخص نماید که چه اسنادی در چه تعدادی (اصل یا کپی ) می خواهد.اسناد مزبور توسط چه سازمانی و یا ارگانی یا شخصی و یا در چه سربرگی صادر یا توسط کدام سازمان تائید یا تسجیل شود. البته این درخواست اسناد زمانی برای ذی نفع اعتبار اسنادی الزام آور می شود که بانک گشاینده اعتبار اسنادی آن ها را درمتن اعتبار اسنادی صادره درج نماید. باید توجه داشت نباید در متن اعتبار اسنادی تهیه یا تائید یا تسجیل و ارائه اسنادی درخواست شود که اقدام به آن ترتیب توسط ذی نفع امکان پذیر نباشد. باید توجه داشت که قبلآً قاعدتاً بین متقاضی و ذی نفع در این خصوص توافق شده است.بانک گشاینده اعتبار اسنادی در متن اعتبار اسنادی با توجه به اسناد مورد درخواست متقاضی و مقررات جاری ارزی و دستور العمل های خود بانک نسبت به درج اسناد اقدام خواهد نمود. در این صورت تهیه و ارائه اسناد درج شده در متن اعتبار اسنادی با همان کیفیت و کمیت توسط ذی نفع الزامی می شود.
تهیه و ارائه اسناد
کلیه اسناد مندرج در متن اعتبار اسنادی باید توسط ذی نفع حداکثر تا پایان وقت اداری تاریخ سررسید اعتبار به بانک تعیین شده یا بانک گشاینده اعتبار اسنادی ارائه شود. در واقع سررسید اعتبار آخرین مهلت برای ارائه اسناد به بانک می باشد لذا تحت هیچ شرایطی نبایستی اسناد پس از سررسید اعتبار ارائه شوند. اگرچه کلیه اسناد باید توسط ذی نفع به بانک ارائه شود اما تمامی اسناد نباید توسط وی صادر شود ودر واقع هر یک از اسنادی به ترتیب زیر صادر می شوند.
$1- سیاهه تجاری :
یکی از اسنادی است که مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی در ماده 18 به آن پرداخته است. طبق ماده مذکور سیاهه تجاری باید توسط ذینفع و بعنوان متقاضی صادر شود و نیازی به امضاء ندارد. شرح کالا در سیاهه باید منطبق با شرح کالا در اعتبار اسنادی باشد قبول یا عدم پذیرش سیاهه در اختیار بانک می باشد اما در هر حال بانک حداکثر برابر با مبلغ مندرج در اعتبار اسنادی متعهد پرداخت می باشد سیاهه نشان دهنده آن است که ذی نفع (فروشنده) به قرارداد فروش عمل نموده است.
با عنایت به اهمیت سیاهه در نشر آموزشی "رویه های استاندارد بانکداریبین المللی " به منظور ایجاد وحدت رویه آمده است. شرح کالا در سیاهه می بایست نشان دهنده کالای حمل شده باشد و ارزش کالای حمل شده، می بایست در سیاهه مشخص باشد. بعلاوه قیمت واحد (در صورت وجود) و نوع ارز ذکر شده در سیاهه می بایست هماهنگ با اعتبار باشد و اگر در اعتبار سرایط معامله جزء شرح کالا و یا در رابطه با مبلغ ذکر شده باشد می بایست شرایط معامله در سیاهه قید شود و چنانچه در شرح ماخذ شرایط معامله نیز بیان شده باشد ذکر این ماخذ در سیاهه الزامی اسحت مثلاً اگر در یک اعتبار اسنادی ، شرایط معامله بصورت CIF SINGAPORE INCOTERMS 2010 قید شده باشد ، ذکر آن در سیاهه به صورت CIF SINGAPORE INCOTERMS و نظایر اینها مورد قبول نیست . تعداد کالا، وزن و مقدار ذکر شده در سیاهه نمی بایست با میزان مقیاسات مذکور ذکر شده در سایر اسناد مغایرت داشته باشد و بالاخره درج نکات زیر در سیاهه مجاز نیست:
الف) کالای مازاد بر اعتبار اسنادی ( مگر در رابطه با بند ب ماده 30 از UCP 600)
ب) کالای خارج از اعتبار ( از جمله نمونه ها ، کالای تبلیغاتی و امثالهم) حتی اگر تاکید شده باشد که به صورت مجانی است.
طبق مفاد نشریه مذکور در سیاهه نیازی به تاریخ ندارد مگر اینکه در اعتبار اسنادی به ترتییب دیگری معین شده باشد و چنانچه در اعتباری سیاهه " به مفهوم عام درخواست شده باشد ارائه هریک از انواع سیاهه ها نظیر :
TAX INVOICE – CUSTOMS INVOICE – COMMERCIAL INVOICE FINAL CONSULAR INVOICE
قابل قبول است اما ارائه سیاهه موقت یا پیش سیاهه قابل پذیرش نیست مگر آن که در اعتبار اسنادی به ترتیب دیگری معین شده باشد.
$1- اسناد حمل: شامل انواع بارنامه ها و راه نامه های دریایی – زمینی – هوایی یا ترکیبی از ان ها می شود که مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی در مواد 19-20-21-22-23-24-25-26-27 به آن پرداخته است. بارنامه یا راه نامه بسته به مورد توسط شرکت های حمل کننده یا عاملین حمل یا فرمانده کشتی یا مالکین کشتی یا نمایندگی های مجاز یا شرکت های حمل کننده یا عاملین حمل در نقش نماینده شرکت های حمل کننده امضاء و صادر می شود . بارنامه یا راه نامه قرارداد حمل نیست بلکه مبین وجود قرارداد حمل بین شرکت حمل کننده ( یا فوروارد یا نماینده مجاز) و طرف دیگر (صادرکننده یا واردکننده ) می باشد. طبق UCP 600 کلیه اسناد حمل باید دارای ویژگی های زیر باشند:
$1- تاریخ صدور
$1- امضاء توسط دارندگان امضاء به شرح مذکور
$1- مبدا حمل کالا (بندر – فرودگاه – پایانه صادراتی ) مشخص باشد.
$1- مقصد کالا (بندر – فرودگاه – پایانه صادراتی- ایستگاه راه اهن ) مشخص باشد.
$1- ابلاغ شونده
$1- وضعیت کرایه حمل (پرداخت شده یا پرداخت خواهد شد ) نه مبلغ کرایه حمل
$1- شرح کالا بصورت کلی
$1- تعداد نسخ اصل
$1- تعداد نسخ کپی
$1- نام شرکت حمل کننده
$1- نام کشتی
$1- نام تحویل دهنده / فرستنده کالا
$1- نام گیرنده کالا
$1- مقید بودن یا نبودن
$1- تعداد بسته ها – ابعاد کالا – وزن ناخالص
به طور کل اسناد حمل از یک نظر به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
$11- اسناد حمل قابل معامله
$12- اسناد حمل غیر قابل معامله
اسناد حمل قابل معامله اسنادی است که مالکیت کالای موضوع ان قابل انتقال به شخص ثالث با ظهرنویسی امکان پذیر است مانند بارنامه دریای و اسناد حمل غیر قابل قبول معامله که از آنها تحت عنوان راه نامه یاد می شود با ظهرنویسی مالکیت کالا قابل انتقال معامله نیست مانند راه نامه هوایی-راه نامه زمینی- راه نامه راه آهن یا بارنامه دریایی که برروی آن عبارت غیر" قابل معامله " درج شده است. چنانچه بخواهیم راه نامه های مذکور قابل معامله شوند باید توسط عاملین حمل عضو فیاتا صادر شوند هرچند با هواپیما ، کامیون و یا ترکیبی از آن ها حمل شوند.
بارنامه دریایی یا اقیانوسی
صدور استفاده از تقریباً از قرن شانزدهم میلادی متداول شده است و از قرن نوزدهم میلادی کشورهای اروپایی درصدد قانون مند نمودن بارنامه اقدام به تشکیل کنوانسیون های متعدد نموده اند که کنواسیون سال 1924بروکسل با موفقیت قرین شد.
مقررات متحدالشکل کنوانسیون مزبور موسوم به مقررات لاهه معمولاً به صورت ریز در ظهر بارنامه دریایی درج می شود . در این صورت قرارداد حمل منعقده با حمل کننده تابع مقررات لاهه خواهد شد. این مقررات با الحاق اصلاحیه مصوب کنوانسیون شال 1968 بروکسل معروف به مقررات لاهه – ویزبی کامل تر شد . در ضمن در 13 مارس 1978 مقررات موسوم به مقررات هامبورگ تهیه و تصویب شد مقررات هامبورگ 1978 میلادی کنوانسیون سازمان ملل متحد در رابطه با حمل کالا از طریق دریا است. هدف اصلی این کنوانسیون رفع نواقص دو کنوانسیون قبلی بود . لیکن در اثرحمل های دریایی مقررات مقررات لاهه – ویزبی پذیرفته می شود.
$11- دلیل خوبی است برای وجود قرارداد حمل و نقل اما نه برای محتوای قرارداد زیرا قرارداد معمولاً قبل از امضای بارنامه منعقد می شود.
$12- سند رسیدی است برای کالای حمل شده و حاکی از پذیرش بعضی امور در مورد مقدار یا شرایط کالا در حین وصول به کشتی است.
$13- سند مالکیت کالا است به نحوی که بدون آن معمولاً تحویل کالا میسر نمی شود. تنها درخصوص مورد دوم و سوم است که بارنامه با قرارداد اجاره کشتی کاملاً متفاوت است اما در مورد نخست با قرارداد اجاره کشتی تشابهاتی دارد . قرارداد اجاره کشتی همیشه یک قرارداد است نه بیشتر. زمانی که مستاجر فرستنده کالا نیز باشد معمولا بارنامه دریایی فقط رسید کالا و سند مالکیت آن محسوب می گردد. در هیچ مورد بارنامه دریایی نمی تواند سند مالکیت کالا قرار نگیرد.
از بارنامه تعاریف مختلفی شده است که بعنوان نمونه تعریف زیر ارائه می شود.
بارنامه سندی است که دارنده آن می تواند مالک کالای حمل شده باشد در صورتی که بارنامه در مورد حمل و نقل دریایی باشد ناخدای کشتی ، معاون وی، یا شرکت حمل ونقل ، یا نماینده شرکت ، باید آن را امضا نمایند. این امضاء تائید می کند که کالا برای حمل دریافت شده است و در مقصد به دارنده قانونی بارنامه تحویل داده می شود. همچنین شروط حمل در بارنامه به طور دقیق درج شده است.
به طور خلاصه موارد زیر در در مورد بارنامه قابل ملاحظه است.
$11- بارنامه مقید
بارنامه مقید بارنامه ای است دارای شرط عیب و نقص در محمولات دریافتی توسط شرکت حمل کننده به بارنامه مقید (Claused B/L ) یا (Foul B/L ) نیز گفته می شود.
$12- بارنامه شخص ثالث
بارنامه شخص ثالث بارنامه ای است که در آن ارسال کننده شخصی غیر از ذینفع اعتبار می باشد . به ترتیبی که ملاحظه می شود در بارنامه شخص ثالث ارسال کننده کالا ( فروشنده یا فروشندگان) برای خریدار ناشناخته است لذا بانک ها معمولا از پذیرش و معامله بارنامه شخص ثالث امتناع می کنند.
$13- بارنامه دربست
بارنامه چارتر یا دربست دال بر اجاره دربست کشتی توسط صاحب کالا می باشد .
معمولا برای حمل کالاهای فله مانند غلات – شکر- زغال سنگ – کلوخه های معدنی – مواد شیمیایی و امثالهم کشتی دربست طبق قرارداد حمل به صاحب کالا اجاره داده می شود. بانکها معمولا از قبول بارنامه چارتر امتناع می نماید مگر اینکه صاحب کالا کلیه مسئولیتهای ناشی از مفقود شدن کالا را بپذیرد.
$14- بارنامه قابل معامله و انتقال
وقتی که بارنامه به حواله کرد صادر شده باشد بارنامه قابل معامله و قابل انتقال است. دارنده این بارنامه می تواند کالا را از شرکت حمل کننده تحویل بگیرد.
$15- بارنامه غیر قابل معامله و انتقال
بارنامه غیر قابل معامله و غیر قابل انتقال یا بارنامه مستقیم بارنامه ای است که به نام شخصی معین صادر شده باشد در این صورت شرکت حمل کننده محموله را در مقصد فقط به آن شخص پس از دریافت بارنامه تحویل خواهد داد. این بارنامه قابل معامله و به اصطلاح دست به دست شدن نیست بانک ها از پذیرش این گونه بارنامه ها امتناع می نمایند.
$16- بارنامه آن بورد
بارنامه مزبور دال بر آن است که کالا در خن کشتی جا داده شده است و حتما با آن کشتی حمل خواهد شد. بدین ترتیب به طرفین داد و ستد و بانک های ذیربط این اطمینان را می دهد.
$17- بارنامه آن دک
بارنامه مزبور دال بر آن است که کالا در خن کشتی جا نگرفته بلکه روی عرشه کشتی قرار دارد و بسته به نوع کالا آسیب پذیر است. البته برخی از کالاها مانند آهن الات الزاما باید روی عرشه کشتی قرار گیرند. بانک ها از پذیرش و معامله این گونه بارنامه ها امتناع می کنند.
$18- بارنامه پشت سفید یا ملخص
بارنامه مزبور همان بارنامه معمولی است با این تفاوت که مقررات مربوطه مثلاً مقررات لاهه به صورت ریز و مفصل در ظهر آن درج نشده است .لیکن در روی بارنامه شرایط و مقررات حاکم بر بارنامه نوشته شده است.
$19- بارنامه سراسری
وقتی برای انتقال کالا از مبدا به مقصد لازم است از حداقل دو نوع وسیله حمل (کشتی – کامیون یا کشتی – قطار یا کامیون – هواپیما و غیره) استفاده شود .اولین شرکت حمل کننده اقدام به صدور بارنامه سراسری می نماید و خود او ترتیب سایر وسایل حمل تا مقصد را می دهد ولی در عین حال نام وسایل حمل بعدی در هنگام صدور بارنامه سراسری معلوم نیست. بارنامه سراسری قابل معامله و انتقال است.
$110-بارنامه موقت
بارنامه موقت در واقع رسید باری است که نماینده کاپیتان کشتی هنگام تحویل بار تسلیم صاحب کالا می نماید این رسید سند مالکیت کالا نبوده لذا قابل معامله و قابل انتقال نمی باشد . باید توجه داشت که در مرحله آخر بارگیری بارنامه قابل معامله براساس همین رسیدها صادر و توسط کاپیتان یا نماینده شرکت حمل کننده امضاء شود.
$111-کالای آماده حمل
در روی بارنامه موقت جمله بالا درج می شود و دال بر این است که کالا برای حمل تحویل گرفته شده لیکن در خن کشتی جا نگرفته است معمولا در هنگام جنگ که تاریخ قطعی حمل کالاهای تحویل شده به شرکت کشتیرانی معلوم نیست این نوع رسید صادر می گردد. بانکها از پذیرش و معامله این گونه رسیدها امتناع می نمایند.
$112-بارنامه بیات
ذینفع اعتبار از تاریخ صدور بارنامه و سایر اسناد حداکثر 21 روز فرصت دارد که اسناد را برای معامله به بانک مربوطه ارائه دهد و به بارنامه ای که پس از مهلت مذکور ارائه شود بارنامه بیات یا کهنه گفته می شود. بانک ها از پذیرش و معامله این گونه بارنامه ها امتناع خواهند نمود مگر اینکه بانک بازدارنده اعتبار مدت مزبور را افزایش داده باشد. علت تعیین فرجه 21 روزه برای ان است که اسناد قبل از رسیدن محموله به مقصد برای متقاضی اعتبار ارسال و در اختیار آن گذاشته شود تا نامبرده مهلت و فرصت کافی برای انجام مقدمات تخلیه و تحویل محموله را پیدا نماید.
$113-سری کامل بارنامه
بارنامه معمولا در جندین نسخه صادر می شود که سری کامل بارنامه (سه نسخه اصل) را تشکیل می دهند و با رائه یکی از نسخ اصل بقیه نسخ از درجه اعتبار ساقط می گردند.
$114-ابلاغ به نماینده
در بارنامه قابل معامله کلمه بالا نام و آدرس شخصی است که شرکت حمل کننده موظف است ورود محموله را به آنابلاغ نماید درج گردد . این شخص ممکن است خریدار کالا یا نماینده او یا نماینده فروشنده کالا باشد.در صورتی که شخص مزبور نماینده فروشنده کالا باشد هدف از این کار آن است که شخص نامبرده تا هنگامی که خریدار کالا وجه اسناد را نپرداخته و کالا در مالکیت خریدار در نیامده است در کشور خریدار مواظب و مراقب کالا باشد.
$115-کرایه حمل پرداخت شده
در بارنامه وضع کرایه حمل حتما درج شده است چنانچه کلمه بالا ذکر شده باشد نشان می دهد که کرایه حمل پرداخت شده و گیرنده کالا در مقصد در این خصوص تکلیفی ندارد.
$116- کرایه حمل پرداخت خواهد شد
در این صورت حمل کننده یا عامل حمل کرایه حمل را در مقصد دریافت خواهد نمود.