حسابداري چيست؟
- توضیحات
-
منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25
-
نوشته شده توسط زهرا فراهاني
-
بازدید: 6395
حسابداري چيست؟
همه ما در زندگي روزانه خود با پرسشهايي از اين دست روبرو هستيم كه: منابع مالي لازم جهت تامين نيازمنديهاي ما چه مبلغي است؟ بهترين راه كسب اين منابع كدام است؟ بين درآمد و هزينه يمان چگونه توازن برقرار كنيم؟ چه مبلغ از درآمدمان را بايد به هر يك از گروههاي هزينه مانند خوراك و پوشاك وتحصيل و تفريح وخريد لوازم منزل اختصاص دهيم؟ ونهايتا چگونه بايد براي تامين منابع مالي مورد نياز جهت خريد اتومبيل و مسكن و يا تعويض و بهبود آنها برنامه ريزي كنيم .
حسابداري دانشي است كه موضوعش فهم رويدادهاي مالي و به اعداد تبديل كردن اين رويدادهاست .
حسابداري فن جمع آوري اطلاعات ، طبقه بندي، تلخيص و تجزيه و تحليل و نتيجه گيري از اين اطلاعات مي‌باشد .حسابداري يك سيستم است كه در آن فرآيند جمع‌آوري، طبقه‌بندي ، ثبت، خلاصه كردن اطلاعات و تهيه گزارشهاي مالي و صورتهاي حسابداري در شكل‌ها و مدلهاي خاص انجام مي‌گيرد. تا افراد ذينفع درون سازماني مثل مديران سازمان و يا برون سازماني مثل بانكها، مجامع عمومي سازمانهاي مورد نظر و يا مقامات مالياتي بتوانند از اين اطلاعات استفاده كنند .
به همين دليل كساني كه تحصيلات دانشگاهي ندارند، بيشتركار دفترداري انجام مي‌دهند تا حسابداري، چرا كه گزارشها و صورتهاي مالي اين اينگونه از افراد مطابق استانداردهاي حسابداري نيست و پردازش كافي نمي‌شود. براي مثال يك حسابدار تجربي نمي‌تواند براحتي بين دارايي كوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قائل شود و يا نمي‌داند كه چگونه بايد معاملات ارزي را در دفاتر ثبت كرد. حسابداري به عنوان يك نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده، آنها را به نظم در مي‌آورد.
تعاريف متعدد و مختلفي براي حسابداري ارائه شده است كه در يكي از قديمي ترين آنها گفته شده است كه "حسابداري زبان تجارت است" درسالهاي اخير با توسعه فناوري اطلاعات ونگرش سيستمي به سازمانها و مديريت آن حسابداري را به عنوان بخشي از سيستم هاي اطلاعاتي مديريت براي تهيه اطلاعات مناسب جهت كنترل و تصميم گيري دانسته‌اند و بر اين اساس در يكي از تازه ترين تعاريف، حسابداري را به شرح زير تعريف كرده‌اند :
حسابداري به عنوان يك سيستم اطلاعاتي عبارتست از فرآيند تشخيص و اندازه گيري و ثبت و پردازش رويدادهاي اقتصادي (مالي) يك سازمان وتهيه اطلاعات لازم و گزارشگري آن به استفاده كنندگان اين اطلاعات
استفاده كنندگان از اطلاعات حسابداري
استفاده كنندگان داخلي:
اين گروه عمدتا افرادي هستند كه مديريت و موسسه كسب وكار را برعهده دارند.
استفاده كنندگان خارجي:
اين گروه در بيرون از موسسه وسازمان كسب وكار بوده و داراي منافع مالي بالفعل يا بالقوه در موسسه هستند. مانند اعتبار دهندگان وطلبكاران وگروهي ديگر داراي علايق مالي غير مستقيم هستند. مانند (سازمانها و نهادهاي مالياتي وسازمان تامين اجتماعي) وغيره....
حسابداري به منظور جوابگويي به نيازهاي انسان به وجود آمده است. به همين دليل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعاليت‌هاي اقتصادي و افزايش پيچيدگي آن، هدفها و روشهاي حسابداري براي جوابگويي به نيازهاي اطلاعاتي، توسعه يافته است. چرا كه اشخاص، شركتها و دولت براي تصميم‌گيري در مورد توزيع مناسب منابع مالي نياز به اطلاعاتي قابل اتكا دارند كه اين اطلاعات را به ياري حسابداري مي‌توان به دست آورد. از سوي ديگر انجام سرمايه‌گذاري يكي از مواد ضروري و اساسي در فرآيند رشد و توسعه اقتصادي كشور است و سرمايه‌گذاران نيز از بعد عرضه سرمايه، تا حد امكان سعي دارند منابع مالي خودرا به سويي سوق دهند كه كمترين ريسك و بيشترين بازده را داشته باشد. يعني به دنبال برآورد ريسك سرمايه‌گذاري‌ها خواهند بود. اين در حالي است كه يكي از مباني اساسي براي محاسبه ريسك بازار شركتها ، استفاده از اطلاعات توليد شده توسط سيستم حسابداي است.
حسابداري به عنوان يك نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده، آنها را به نظم در مي‌آورد .محصول نهايي نظام حسابداري گزارشها و صورتهاي مالي است كه مبناي تصميم‌گيري اشخاص ذينفع (مديران ، سرمايه‌گذاران ، دولت و ...) قرار مي‌گيرد ..
يك حسابدار متخصص، در آينده مي‌تواند مدير مالي يك سازمان يا شركت گردد يعني مي‌تواند به مديريت يك شركت ايده بدهد كه منابع موجودش را در چه راههايي سرمايه‌گذاري نمايد تا استفاده بهينه كند و يا اگر شركت به منابع مالي جديد نياز داشت يك مدير مالي براساس دانش آكادميك خود مي‌تواند بگويد كه از چه طريقي بايد تامين مالي كرد. و مجموع اين فعاليت‌ها خارج از توانايي يك حسابدار تجربي است.
رشته حسابداري از جمله رشته‌هايي است كه از داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني ، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي‌پذيرد .
الف) حسابداري
فارغ‌التحصيلان مي‌توانند در كليه موسسات و واحدهاي تجاري، اعم از دولتي يا خصوصي به عنوان حسابدار در شاخه‌هاي زير مشغول كار شوند:
حسابداري مالي: در كليه شركتها و موسسات تجاري و غيرانتفاعي.
حسابداري صنعتي : در كليه واحدهاي صنعتي و شركتهاي توليدي.
حسابداري دولتي : در كليه سازمانها و ادارات دولتي به عنوان حسابدار يا عامل ذيحساب.
حسابداري مالياتي : در ادارات دارايي.
حسابداري بيمه : در موسسات بيمه .
حسابداري بانكها : در شعبه‌ها و سرپرستي بانكها .
حسابداران پس از مدتي اشتغال به كار حسابداري مي‌توانند در سمت مديريت مالي واحدهاي تجاري، ايفاي نقش نمايند.
ب ) حسابرسي
فارغ‌التحصيلان رشته حسابداري قادرند با توجه به شاخه‌هاي حسابداري در بند الف در حرفه حسابرسي شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسي در يك تقسيم بندي كلي به دو گروه اصلي تفكيك مي‌شوند :
حسابرسان داخلي :
اين گروه از حسابرسان ، كارمند واحد مورد رسيدگي هستند، و در واقع رابط ميان هيات مديره و شركت بوده و گزارش رسيدگي خود را به طور هفتگي ، ماهانه يا سالانه به مديرعامل و هيات مديره ارائه مي‌دهند . اين گروه از حسابرسان عمليات داخل واحد تجاري را رسيدگي مي‌كنند.
حسابرسان مستقل:
اين گروه از حسابرسان، افرادي هستند كه در موسسات حسابرسي مشغول كار هستند و بر اساس قرارداد ميان شركتها يا سازمانها با اين موسسات، عمليات حسابداري و مالي واحد تجاري را بر اساس اصول و موازين حسابداري مورد رسيدگي قرار مي‌دهند و گزارش خود را به مجمع عمومي صاحبان سهام ارائه مي‌كنند. در واقع حسابرسان مستقل رابط ميان صاحبان شركت و هيات مديره شركت مي‌باشند.
در حال حاضر در ايران ، سازمان حسابرسي به عنوان يك سازمان دولتي ، بزرگترين موسسه حسابرسي است و در كنار آن ساير موسسات حسابرسي دولتي و خصوصي مشغول فعاليت مي‌باشند.
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه:
توانايي هاي لازم
رشته حسابداري از جمله رشته هايي است كه از داوطلبان سه گروه ازمايشي رياضي وفني علوم تجربي وعلوم انساني دانشجو مي پذيرد و در ازمون هر سه گروه نيز درس رياضي به عنوان مهمترين درس اين رشته مطرح است در واقع داشتن شم رياضي در رشته حسابداري از اهميت بسياري بر خوردار است همچنين يك حسابدار بايد به خوبي گزارش كارهاي خود را ارائه دهد بنابراين بايد به ادبيات فارسي مسلط بوده و نگارش خوبي داشته باشد همچنين دانشجوي اين رشته بايد تحمل ساعت‌ها كار در پشت يك ميز و صندلي وسر كار داشتن با اعداد وارقام را داشته باشد ودقيق ومنظم باشد تا در جمع بندي اعداد دچار مشكل نگردد ودر نهايت آنكه يك حسابدار براي موفقيت در اين دنياي پر از رقابت و تغيير تحول بايد با اخلاق مبتكر صبور و منضبط باشد .
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر :
حسابداري در ايران در حوزه نظري رشد كمي زيادي كرده است و پايه گذاري تحصيلات تكميلي با اين نگاه به حسابداري صورت گرفته و توسعه يافته است. با اين وصف تعريفي از حسابداري در ايران غالب است كه مضمون و محتواي آن صرف نظر از چينش يا تفاوت ظاهري الفاظ آن براي همه دانش آموختگان حسابداري ايران شناخته شده است. براساس اين تعريف: حسابداري عبارت است از فرآيند شناسايي، جمع آوري، ثبت، طبقه بندي، تلخيص، گزارشگري، و تحليل رويدادهاي مالي يك شخصيت اقتصادي در يك دوره مالي معين براساس واحد پول ملي. اين تعريف ترجمه كاملي است از تعاريف مختلفي كه از حسابداري در دهه هاي 40 الي 60 سده پيشين در دنيا رواج داشته است.لازم به ذكر است حسابداري شاخه هاي گوناگون دارد.شادروان" سجادي نژاد"و همچنين شادروان عرفاني و دكتر عزيز نبوي از بنيانگذاران حرفه حسابداري در ايران بشمار ميروندكه با تاسيس مدرسه عالي حسابداري شركت ملي نفت و موسسه عالي حسابداري توانستند بيش از 6000 دانش آموخته رشته هاي حسابداري - حسابداري دولتي و حسابرسي پرورش دهند.
آموزش حسابداران و شركت موثر آنها در فراهم‌آوري اطلاعات مالي دقيق و قابل اعتماد، و تجزيه و تحليل اين اطلاعات براي توسعه پايدار در كشور در حال توسعه‌اي مانند ايران اهميت فراواني دارد. چرا كه وجود اطلاعات دقيق، اعتماد برانگيز، بموقع و مربوط به فعاليت‌هاي اقتصادي، نه تنها لازم بلكه حياتي است. علاوه بر اين اطلاعات مالي حاصل از فعاليت‌هاي اقتصادي كه بوسيله نظام‌هاي حسابداري گزارش مي‌شود، مي‌تواند از انحراف مسير پيش‌بيني شده ، اتلاف منابع اقتصادي و اخلال در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي جلوگيري كند .
معادله حسابداري چيست ؟
دارائي ها:
منابع اقتصادي متعلق به يك واحد اقتصادي كه انتظار مي‌رود در آينده منفعتي را براي واحد اقتصادي ايجاد نمايد، دارائي گويند.
دارائي هاي واحد اقتصادي = حقوق مالي اشخاص نسبت به دارائي هاي واحد اقتصادي
حقوق مالي اشخاص:
حقوق مالي اشخاص نسبت به دارائي هاي واحد اقتصادي شامل حقوق مالي مالك و حقوق مالي طلبكاران است.
بدهي:
حقوق مالي اشخاص غير از مالك نسبت به دارائي هاي يك واحد اقتصادي را بدهي گويند.
سرمايه:
حق يا ادعاي مالك يا مالكين نسبت به دارائي هاي يك واحد اقتصادي را، سرمايه گويند.
معادله حسابداري دارائي = بدهي + سرمايه
انواع دارائي ها:
۱- نقد و بانك: از مهم ترين دارائي هاي واحد اقتصادي كه براي خريد كالاها و پرداخت بدهي ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
۲- حساب هاي دريافتني: واحدهاي اقتصادي در قبال ارائه يا فروش دارائي به طور نسيه، از ديگران طلبكار مي شوند. اين قبيل دارائي ها را حساب هاي دريافتني گويند.
۳- ملزومات: شامل كالاها و اجناسي است كه در جريان فعاليت هاي واحد اقتصادي خريداري و به مصرف مي رسد.
انواع بدهي ها:
۱- حساب هاي پرداختي: اين نوع بدهي در ازاي خريد نسيه دارائي يا خدمات از ديگران ايجاد مي شود.
۲- وام پرداختي: اين نوع بدهي در ازاي دريافت وام از مؤسسات اعتباري نظير بانكها ايجاد مي شود.
اهميت معادله حسابداري
حسابداران براي اينكه رويدادهاي مالي مربوط به يك واحد اقتصادي را ثبت و سپس اطلاعات حسابداري را به طور مناسب گزارش كنند؛ بايد:
1- رويدادهاي مالي مؤثر بر واحد اقتصادي را شناسائي كنند.
2- ميزان تأثير هر رويداد مالي را بر اجزاي معادله حسابداري ارزيابي و اندازه گيري نمايند.
به منظور درج نظر برای این مطلب، با نام کاربری و رمز عبور خود، وارد سایت شوید.
دانشگاه جامع علمی کاربردی
