انواع شركت هاي تجاري

توضیحات

منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25

نوشته شده توسط ليلا سليماني ديارجان

بازدید: 893

انواع شركتهاي تجاري کدامند؟ همراه با ميزان مسئوليت در هر يك از شركتها
1-شرکت سهامي:
شرکتي است که سرمايه آن به سهام تقسيم شده و مسئوليت صاحبان سهام،محدود به مبلغ اسمي سهام آنها است و به دونوع سهام خاص و سهام عام تقسيم ميشود.
ميزان مسئوليت:
مستندا به ماده يک لايحه اصلاحي قانون تجارت که مقرر داشته مسئوليت سهامداران در اين شرکت محدود به مبلغ اسمي سهام آنها در شرکت است، سهامداران اين شرکت بالشخصه هيچگونه مسئوليتي در قبال بدهيهاي شرکت ندارند. استثنائي که در اين زمينه وجود دارد آن است که اگر در هنگام تشکيل شرکت مقداري از سرمايه تعهد به پرداخت شده باشد اگر آن مبلغ تعهد شده بعدا مطالبه گرديده اما سهامدار آنرا پرداخت نکند چنانچه بعدا شرکت منحل يا ورشکسته گردد طلبکاران حق مراجعه به سهامدار براي آن مبلغ تعهد شده را دارند و نه بيشتر
.
2-شرکت با مسئوليت محدود:
شرکتي است بين دو يا چند نفر براي براي تجارتي تشکليل شده و هريک از شرکا بدون اين که سرمايه به سهام يا قطعات سهام تقسيم شده باشد فقط تا ميزان سرمايه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است
ميزان مسئوليت شركا
مستندا به ماده 94 قانون تجارت که مقرر داشته مسئوليت هر يک از شرکاي اين شرکت فقط تا ميزان سهم الشرکه شريک در شرکت است قاعده کلي آن است که شرکاي شرکت با مسئوليت محدود بالشخصه هيچگونه مسئوليتي در قبال بدهي هاي شرکت ندارند. اما بر اين اصل چهار استثناي ذيل وارد است:

استثناي اول: مطابق ماده 95 قانون تجارت در کنار نام اين شرکت بايستي قيد با مسئوليت محدود نوشته شود در غير اين صورت همه شرکاي شرکت در قبال کل بدهي هاي شرکت مسئوليت تضامني دارند.
استثناي دوم: مطابق ماده 95 قانون تجارت نام شرکت با مسئوليت محدود نبايستي متضمن نام هيچ يک از شرکا باشد. هرگاه در کنار نام شرکت، نام شريک يا شرکايي نوشته شود آن شريک يا شرکا» که نامشان قيد گرديده در قبال کل بدهي هاي شرکت مسئوليت تضامني دارند.

استثناي سوم: مستندا به ماده 98 قانون تجارت شرکاي شرکت با مسئوليت محدود در قبال تقويم آورده غيرنقد مسئوليت تضامني دارند. بايد توجه داشت مسئوليت تضامني شرکا» در اين مورد، در مورد کل بدهي شرکت نيست همچنانکه مسئوليت تضامني شرکا» در اين مورد درخصوص کل مبلغ آورده غير نقد نيست بلکه مسئوليت تضامني شرکا در خصوص مبلغ مابه التفاوت مي باشد. يعني اگر شرکاي شرکت در هنگام تشکيل شرکت ماشيني را به مبلغ ده ميليون تقويم نمايند حال آنکه ارزش واقعي ماشين دو ميليون بوده باشد اگر شرکت سي ميليون بدهي ببار آورد مسئوليت تضامني شرکا» (همه شرکا») در قبال مبلغ مابه التفاوت يعني هشت ميليون خواهد بود.
استثناي چهارم: مستندا به ماده 101 قانون تجارت شرکاي اين شرکت در قبال تاديه آورده نقد و تقويم و تسليم آورده غيرنقد مسئوليت تضامني دارند.
3-شرکت تضامني:
شرکتي است که در تحت اسم مخصوص براي امور تجارتي بين دو يا چند نفر با مسئوليت تضامني تشکيل مي شود. اگر دارايي شرکت براي تاديه تمام قروض کافي نباشد هر يک از شرکا مسئول پرداخت قروض شرکت است
ميزان مسئوليت شركاء
شركاءى شركتهاى تضامنى به سرمايه آنها محدود نبوده، بلكه چنانچه دارايى شركت براى تاديه تمام قروض كافى نباشد، هر يك از شركاء مسؤول پرداخت تمام قروض خواهد بود.
مستندا به ماده 116 قانون تجارت هر يک از شرکاي اين شرکت در قبال کل بدهي هاي شرکت مسئوليت تضامني دارند يعني اگر شرکتي بين آقايان الف و ب و ج تشکيل گردد و الف مالک 10% سهم الشرکه و ب مالک 20% سهم الشرکه و ج مالک 70% سهم الشرکه باشند اگر شرکت بعد از چند سال فعاليت دويست ميليون بدهي آورد هر يک از شرکا» در قبال دويست ميليون مسئوليت تضامني دارند.
طلبکاران زماني حق مراجعه به شرکا را دارند که شرکت ورشکسته يا منحل
شده باشد و امر تصفيه شرکت به عمل آمده باشد.

مي دانيم که اگر مسئول واحد باشد مسئوليت انفرادي حاکم خواهد بود يعني اگر يک بدهي دو ميليوني وجود داشته باشد و آقاي الف مسئول پرداخت اين بدهي باشد در اين فرض مي گويند مسئوليت انفرادي حاکم بوده و آقاي الف مسئوليت پرداخت کل بدهي را دارد. اما اگر مسئولين متعدد باشند يعني دو نفر يا بيشتر باشند در اين صورت بحث مسئوليت مشترک و مسئوليت تضامني مطرح مي گردد. براي مثال اگر يک بدهي دو ميليوني وجود داشته باشد و آقايان الف و ب مسئول پرداخت اين بدهي باشند در اين فرض يا مسئوليت مشترک حاکم است و يا مسئوليت تضامني. اگر مسئوليت مشترک حاکم باشد هر يک از آقايان الف و ب مسئول پرداخت يک ميليون از بدهي دو ميليوني خواهند بود اما اگر مسئوليت تضامني حاکم باشد هر يک از آقايان الف و ب در قبال پرداخت کل بدهي مسئوليت تضامني خواهند داشت.

در بحث مسئوليت تضامني اينکه دادگاه هر يک از مسئولين را به پرداخت کل مبلغ محکوم مي کند به منزله آن نيست که طلبکار بتواند بيش از طلب خود دريافت نمايد، بلکه دادگاه به نحو تضامن محکوم مي کند اما در هنگام اجراي حکم وقتي معادل طلب طلبکار وصول شد ،حکم اجرا شده قلمداد مي گردد.

حال بحث بر سر اين است که در صورت تعدد مسئولين آيا اصل بر مسئوليت مشترک است يا مسئوليت تضامني؟ در حقوق ايران و حتي در حقوق تجارت ايران در صورت تعدد مسئولين اصل بر مسئوليت مشترک است. مسئوليت تضامني استثنا» بر اصل بوده و نص مي طلبد.

نص يا قانوني است و يا قراردادي .ماده 403 قانون تجارت نيز به اين امر اشاره مي نمايد. بنابراين موارديکه مسئوليت تضامني حاکم خواهد بود يا مواردي است که قانونگذار به مسئوليت تضامني تصريح نموده است و يا موارديست که قرارداد طرفين، مسئوليت تضامني را حاکم دانسته است. مصاديق بارز مسئوليت تضامني منبعث از قانون، ماده 249 قانون تجارت در مورد اسناد تجاري و ماده 116 قانون تجارت در مورد شرکتهاي تضامني مي باشد. نص قراردادي مسئوليت تضامني مانند اينکه دو پيمانکار با کارفرمايي براي احداث يک ساختمان 20 طبقه در ظرف دوسال قراردادي را منعقد نمايند .حال اگر اين قرارداد در موعد مقرر اجرا نشود هر يک از پيمانکاران مسئوليت پرداخت نصف خسارات را دارند اما اگر در همين قرارداد پيمانکاري، بر عليه پيمانکاران شرط تضامن درج شده باشد ، در صورت عدم اجراي تعهد در موعد مقرر هر يک از پيمانکاران در قبال کل خسارات مسئول قلمداد مي گردند.

هر چند که هم در مورد اسناد تجاري و هم در مورد شرکتهاي تضامني مسئوليت تضامني حکمفرمايي مي کند اما بين اين دو مسئوليت تضامني تفاوت وجود دارد، زيرا در شرکتهاي تضامني مسئوليت تضامني و نامحدود است اما در اسناد تجاري مسئوليت تضامني ولي محدود است.

اينکه در شرکتهاي تضامني مسئوليت تضامني حاکم است يعني اينکه اگر شرکت ورشکسته يا منحل گردد و دارايي شرکت کافي براي ديون آن نباشد هريک ازشرکاي اين شرکت درقبال کل بدهي هاي شرکت مسئوليت تضامني دارند ومنظور از نا محدود بودن مسئوليت درشرکت هاي تضامني آن است که شرکاي اين شرکت درهنگام ورود به شرکت نمي دانند که درقبال چه مبلغي مسئوليت تضامني را مي پذيرند . اينکه دراسناد تجاري مي گويند مسئوليت تضامني حاکم است منظور آنست که اگرمديون اصلي سند درسررسيد وجه آنرا پرداخت نکند دارنده سند مي تواند برعليه همه مسئولين اعم ازصادرکننده ، ظهرنويسان وضامنين مستندا به ماده 249 قانون تجارت اقامه دعوي نمايد ومنظور ازاينکه اين مسئوليت تضامني محدود است يعني اينکه مسئولين سندتجاري درهنگام امضاي اسناد تجاري فقط درقبال مبلغ مندرج درسند تجاري مسئوليت تضامني را مي پذيرند يعني مسئوليت تضامني مسئولين محدوداست به مبلغ مندرج درسند تجاري .

درشرکت هاي تضامني دو رابطه وجود دارد:
رابطه اول حاکم است بين طلبکاران وشرکاي شرکت ، دراين رابطه مسئوليت تضامني حکمفرمائي مي کند .اما در رابطه دوم که بين خود شرکا» حاکم است ديگر مسئوليت تضامني حکمفرما نيست بلکه مسئوليت نسبي حاکم است يعني اينکه اگر يکي ازشرکا» کل بدهي شرکت را پرداخت نموده باشد حق مراجعه به ساير شرکا» به نسبت سهم الشرکه آنها را دارد. اما دراسناد تجاري درصورت تعدد مسئولين سند تجاري ، مسئوليت تضامني حاکم خواهد بود.
اين مسئوليت تضامني منصرف به موردي است که مسئولين متعدد طولي باشند براي مثال چنانچه آقاي الف صادرکننده سفته و آقاي ب ظهرنويس اول و آقاي ج ظهرنويس دوم وآقاي د ظهرنويس سوم وآقاي ه دارنده سفته باشند اگرمديون اصلي سفته (صادرکننده) درسررسيد وجه سند را پرداخت نکند دارنده سند پس از انجام وظايف قانوني مي توانند برعليه آقايان الف وب وج ود اقامه دعوي نمايد، دادگاه همه آنها را به نحو تضامن به پرداخت کل وجه سفته محکوم خواهد کرد. اما اگر مسئولين متعدد عرضي باشند براي مثال آقايان الف وب صادرکننده سفته باشند، اگردرسررسيد وجه سفته تاديه نگردد ودارنده سند برعليه آقايان الف و ب اقامه دعوي نمايد، دادگاه هريک از مسئولين را دراين فرض به پرداخت نصف وجه سفته محکوم خواهد کرد زيرا دراين فرض مسئولين متعدد عرضي هستند.
نحوه نقل و انتقال سهم الشرکه يا سهام در شرکتهاي تجاري:
1- نحوه نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت تضامني:
مستندا به ماده 123 قانون تجارت نقل وانتقال سهم الشرکه دراين شرکت منوط به رضايت تمامي شرکا يعني اتفاق آرا» مي باشد.
2-نحوه نقل وانتقال سهم الشرکه درشرکت نسبي :
مستندا به مواد 123 و185 قانون تجارت براي نقل وانتقال سهم الشرکه در اين شرکت نيز رضايت تمامي شرکا يعني اتفاق آرا» شرط است

4-شرکت مختلط غير سهامي:
شرکتي است که براي امور تجارتي تحت اسم مخصوصي بين يک يا چند نفر شريک ضامن و يک يا چند نفر شريک با مسئوليت محدود بدون انتشار سهام تشکيل ميشود.در اسم شرکت بايد عبارت (شرکت مختلط)و لا اقل اسم يکي از شرکا ضامن قيد شود
ميزان مسئوليت شركاء
شركت با مسئوليت محدود كسي است كه مسئوليت او فقط تا ميزان سرمايه است كه در شركت گذارده و يا بايد بگذارد.

5-شرکت مختلط سهامي:
شرکتي است که در تحت اسم مخصوصي بين يک عده شرکا سهامي و يک يا چند نفر شريک ضامن تشکيل ميشود شرکاء سهامي کساني هستند که سرمايه آنها به صورت سهام يا قطعات سهام متساوي القيمه در آمده و مسئوليت آنها تا ميزان همان سرمايه است که در شرکت دارند.
ميزان مسوليت شركاء
ميزان مسئوليت اين در اين شركت به ميزان همان سرمايه اي است كه در شركت گذاشته اند.
6-شرکت نسبي:
شرکتي است که براي امور تجارتي در تحت اسم مخصوص بين دو يا چند نفر تشکيل و مسئوليت هر يک از شرکاء به نسبت سرمايه اي است که در شرکت گذاشته.در اسم شرکت بايد عبارت (شرکت نسبي)و لا اقل اسم يکي از شرکا قيد شود.در صورتي که اسم شرکت مستمل برا سامي تمام شرکا نباشد بعد از اسم شريک يا شرکا عبارتي از قبيل(و شرکا) و (برادران)ضروري است.

ميزان مسئوليت شركاء
مستندا به ماده 183 قانون تجارت مسئوليت هر يک از شرکاي اين شرکت به نسبت سهم الشرکه آنها در شرکت است. هيچ اصطلاحي نمي تواند جايگزين اصلاح "به نسبت" باشد نه اصطلاح به ميزان و نه هيچ اصطلاح ديگر.

درست است که شرکاي شرکت نسبي بالشخصه هر کدام به نسبت سهم الشرکه خود در قبال بدهي در شرکت مسئوليت دارند اما بايد توجه داشت طلبکاران زماني حق مراجعه به شرکاي شرکت را دارند که شرکت ورشکسته يا منحل شده باشد و امر تصفيه شرکت به عمل آمده باشد.

7-شرکت تعاوني توليد و مصرف:
شرکتي است که بين عده اي از ارباب حرف تشکليل ميشود و شرکاء مشاغل خود را برا ي توليد و فروش اشيا و اجناس به کار مي برند(ارباب حرف:يعني اهل حرفه که موضوع عمليات باشد).
ميزان مسئوليت شركاء
 مسئوليت دستگاه‌هاي عمومي تامين کننده سرمايه تعاوني (موضوع ماده 17 قانون بخش تعاون اقتصاد جمهوري اسلامي ايران) به ميزان سرمايه متعلق به آنان مي‌باشد مگر اينکه در قرارداد ترتيب ديگري شرط شده باشد.

نويسنده : ليلا سليماني ديارجان

این کاربر 1 مطلب منتشر شده دارد.