{بسم الله ارحمن الرحیم}
دوره کاربینی مقطع کارشناسی
در معاونت خدمات شهری شهرداری تهران
دانشجوی کاربین : محمد اشتری
فهرست
تاریخچه
چشم انداز
چارت سازمانی
تاریخچه روابط عمومی و اموربین الملل
نمودار روابط عمومی
شرح وظایف
جمع بندی
تاریخچه
تشکیلات امروزی شهرداری ها در گذشته با نام هایی مانند: نایب الحکومه، بیگلربیگی، کدخدا، داروغه، گزمه و محتسب معروف بوده است که شرح وظایفی از جمله پرداختن به امور تربیت و نظم و نظافت معابر و گذرگاه ها را به عهده داشته اند.
در دوره ناصرالدین شاه اداره ای بنام احتسابیه تأسیس شد که وظیفه ی آن حفظ و تأمین نظافت شهر بود. اعتمادالسلطنه در کتاب خاطرات خود ضمن بسط شرح و وظایف محتسب چنین می نویسد: « ابو حامد غزالی (ر ض) در احتساب بابی پرداخته و صاحب نفح الطیب "خطه الحسبه" را به ممالک مغربیه در عداد ادارات مهمه شمرده است، لذا به عرض شاه رسید و ایشان دستور تأسیس "اداره احتساب" را صادر فرموده و عمده وظیفه ان حفظ نظم و نظافت دارالخلافه است .....».
تشکیلات احتسابیه که در رأس آن اداره ساختمان مهندسی و تنظیف با دوایر:
1. ساختمان و مهندسی 2. تنظیف 3. روشنایی
بود به ریاست عالیه میرزا عباس خان مهندس باشی تشکیل و اولین معاون تنظیف (یا به قول امروز خدمات شهری) بنام میرزا محمدخان شیبانی کار خود را در ساختمانی بنام "خیام خانه" و "چادرخانه" شروع کرد.
پس از تصویب قانون بلدیه و تأسیس اولین اداره رسمی بنام "بلدیه طهران" به ریاست دکتر خلیل خان اعلم الدوله، اولین رئیس اداره تنظیف و نظافت شهری نیز بنام دکتر علیرضاخان بهرامی "مهذب السلطنه" که چشم پزشکی حاذق بود، با سه شرح وظیفه: 1) نظافت شهر تهران 2) نظم و نسق معابر تهران 3) نظارت بر مشاغل شهر تهران کار خود را آغاز کرد.
دکتر علیرضا خان بهرامی "مهذب السلطنه" نشسته در وسطدر سال 1314 فرهنگستان ادب فارسی در پی تغییرات روایی زبان فارسی، نام بلدیه را به شهرداری و نام اداره تنظیف را به اداره خدمات عمومی تغییر داد. در پی تغییرات ساختاری که از پی تغییر نام حاصل می شود، حسینعلی خان اشرفی شهردار اسبق همدان به عنوان اولین رئیس اداره خدمات عمومی معرفی می گردد. در سال 1341 اداره خدمات عمومی به اداره کل خدمات شهری تغییر نام می دهد و آنگاه به واسطه ماموریت های متنوع و فراوانی که عملا وظیفه خدمت رسانی به کل شهروندان تهرانی را بر روی دوش این اداره کل گذاشته بود در سال 1351 و در پی تغییر ساختار سازمانی شهرداری آن روزگار به معاونت خدمات شهری تغییر پیدا می کند. ستاد معاونت خدمات شهری پس از انقلاب و در پی تغییر مکان ساختمان مرکزی شهرداری تهران به خیابان بهشت منتقل شد.سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران در سال 1340 با نام اداره کل نقلیه شهرداری در خیابان فدائیان اسلام تشکیل گردید و هدف آن تعمیر و نگهداری از خودروهای شهرداری و آتش نشانی بود با گسترش شهرداری شهر تهران و ضرورت ارائه خدمات بیشتر که منجر به افزایش و توسعه ماشین آلات از جمله ماشین آلات جمع آوری و حمل زباله بود در سال 1350 بنام اداره کل خدمات موتوری و در سال 1356 اداره مذکور به نام سازمان خدمات موتوری وابسته به معاونت خدمات شهری شهرداری تهران با شرح وظایف مصوب تغییر نام یافت.
در سال 1349 پس از آماده سازی آرامستان مجهز بهشت زهرا(س) به منظور جلوگیری از پراکندگی دفن ها و نظم دادن به امور تدفین، این مجموعه به شهرداری تهران پیوست و در زیر مدیریت خدمات شهری فعالیت خود را آغاز کرد.
همچنین در سال 1349 شهرداري تهران، براي بهينه سازي مديريت زباله، احداث كارخانه اي را براي بازيافت پسماندهاي آلي و تبديل آنها به كمپوست، در دستور كار خود قرار داد. اين كارخانه با ظرفيت پذيرش روزانه 500 تن زباله احداث و در سال 1351 راه اندازي شد.
براي مديريت اجرا و راهبري اين كارخانه تشكيلاتي ايجاد شد كه بعدا" به اداره كود گياهي تبديل و مديريت بازيافت و دفن زباله در تهران را عهده دار شد. با گسترش یافتن فعالیت ها این ادار ه، در سال 1370 اساسنامه آن تغییر پیدا کرد و با نام "سازمان بازیافت و تبدیل مواد" به عنوان یکی از زیرمجموعه های معاونت خدمات شهری مشغول فعالیت گردید.
با تصويب قانون مديريت پسماندها در ارديبهشت ماه 1383 در مجلس شوراي اسلامي مديريت پسماندها وارد مرحله جدید شد و پس از بررسی های کارشناسی معاونت خدمات شهری دو سازمان "خدمات موتوری" و بازیافت و تبدیل مواد را در هم ادغام کرد تا سازمانی یکپارچه با نام "سازمان مدیریت پسماند" عهده دار نظارت و مدیریت بر امور مربوط به زباله های شهری باشد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، فلسفه وجودي آتشنشانيهاي كشور براساس بندهاي 14 و 20 ماده 55 قانون شهرداري تعريف و از همين رو سازمانهاي آتشنشاني زير مجموعه شهرداري قلمداد گرديد و شهرداريها ملزم شدند، براي حفظ شهرها از خطر سيل، حريق و ديگر مخاطرات، تدابير مؤثري اتخاذ كنند که این مهم از طرف شهردار بر عهده معاونت خدمات شهری گذارده شد.
بر اساس مصوبه شورای انقلاب، در بهمن ماه سال 1358 سازمان میادین میوه و تره بار و فرآورده های کشاورزی زیر نظر شهرداری تهران تشکیل شد و اولین میدان پس از تشکیل این سازمان، میدان جلال آل احمد بود که در همان سال 1358 احداث شد و به بهره برداری رسید.
در سال 1369، سازمان پارک ها که از سال 1339 با عنوان اولیه "اداره باغات" انجام وظیفه می کرد با تغییر اسانامه خود و تغییراتی که در ساختار شهرداری تهران اتفاق افتاد با نام سازمان "پارک ها و فضای سبز شهر تهران" به معاونت خدمات شهری پیوست.
در سال 1370، سازمان زیباسازی پس از تغییراتی که در اساسنامه خود داده بود به معاونت خدمات شهری پیوست.
چشم انداز شهرداری ، منبعث از طرح جامع تهران و برنامه ریزی استراتژیک شورای اسلامی شهر تهران درافق 1404، در ارتباط با معاونت خدمات شهری:
تهران، شهری با اصالت و هویت ایرانی و اسلامی؛ (شهری که برای رشد و تعالی انسان و حیات طیبه، سامان می یابد)
تهران، شهری سرسبز و زیبا، شاداب و سرزنده با فضاهای عمومی متنوع و گسترده؛
تهران، شهری امن و مقاوم در برابر انواع آسیبها و مقاوم در برابر مخاطرات و سوانح؛
تهران، شهری پایدار و منسجم با ساختاری مناسب برای سکونت، فعالیت و فراغت؛
تهران، شهری روان با رفاه عمومی و زیرساختهای مناسب، همراه با تعدیل نابرابری ها و تامین عادلانه کلیه حقوق شهروندی
چارت سازمانی معاونت
تاریخچه روابط عمومی و اموربین الملل
تحولات ایران در دهه پنجاه و سرازیر نشدن پول نفت در پی افزایش قیمت، به بازار و در نتیجه ادارات و وزارت خانه ها دارای وجه و روابط عمومی گردید .
شهرداری تهران در این مرحله دارای روابط عمومی گردید و در سال 1353 اولین روابط عمومی در معاونت ها در حوزه معاونت خدمات شهری بوجود آمده است .
این روابط عمومی تا ابتدای انقلاب فعال بوده است تحولات پس از انقلاب باعث شد که تعداد نفرات روابط عمومی در معاونت خدمات شهری به 2 نفر تقلیل یابد .
شروع جنگ و در خدمت گرفتن جبهه های نبرد از امکانات شهرداری تهران عملا روابط عمومی معاونت را در انفعال قرار داد . این مسئله تا پایان جنگ ادامه یافت در آخر سال 1368 با روی کار آمدن شهردار جدید تهران و شروع سازندگی معاونت های جدید در شهرداری تهران بوجود آمد .
حوزه معاونت خدمات شهری تعداد نفرات حاضر را در واحد روابط عمومی به 6 نفر ارتقا داد و در چارچوب جدید معاونت واحد روابط عمومی گنجانده شد ( تا پیش از این روابط عمومی با نام رابط آنهم به تعداد یک نفر فعالیت می کرد )
از سال 1368 تا 1376 روابط عمومی حوزه معاونت بین 4 تا 6 نفر نیرو داشته و عموما با روابط عمومی مرکزی در ارتباط بوده است در پی تحولات شهرداری در سال 1376 نقش روابط عمومی معاونت خدمات شهری افول کرده است و در سایه قرار گرفت .
در حوزه خدمات شهری مهندس الویری تغییراتی در مدیریت روابط عمومی صورت داد و بالطبع در حوزه معاونت نیز این تغییرات اثر گذار بوده است .
با آغاز دوره مدیریت دکتر احمدی نژاد در شهرداری تهران روابط عمومی معاونت با حداقل امکانات به مدت 20 ماه به فعالیت نه چندان به صورت کجدار و مریض ادامه داد. با شروع دوره مدیریت دکتر قالیباف در شهریور 1384 و آغاز تحول مدیریتی، استارت تغییر و دگرگونی در روابط عمومی معاونت خدمات شهری به چشم خورد . در ابتدای این دوره حوزه معاونت 2 نفر را در اداره خود داشته و کم کم با آغاز این تحولات به تعداد نیروهای آن افزوده گردید .
معاون جدید خدمات شهری در دوره مدیریت دکتر قالیباف نسبت به اهمیت این بخش در معاونت اشراف داشته و با این نظر نسبت به تقویت واحد روابط عمومی تا سال 88 ادامه داد. با تغییر معاونت در مرداد 88 ، معاون جدید علاقه چندانی به مسئله روابط عمومی از خود نشان نداد ولی چون در دیگر بخش های شهرداری چرخها با شتاب به جلو پیش میرفت ناگزیر پس از 6 ماه با توسعه واحد روابط عمومی موافقت نمود. در مدیریت جدید روابط عمومی که از اردیبهشت 89 بوجود آمده با افزایش نیروها در بخش های مختلف عملا توسعه روابط عمومی در جهت پیشرفت سازمانی و تعامل با دیگر واحدها را رقم زده است .
شهردار تهران
شرح وظایف
_ ارتباط با رسانه های جمعی
در واحد روابط عمومی همکاری و تعامل با تمامی رسانه های جمعی مخصوصا روزنامه ها و صدا و سیما برقرار است. به طور میانگین معاون خدمات شهری ماهانه یکبار در برنامه های صدا و سیما برای ارائه گزارش عملکرد یا بصورت گفتگوی ضبط شده حضور پیدا می کند یا اگر روزنامه ای مطلبی خلاف واقع منتشر نماید روابط عمومی در صدد پاسخگویی به آن ابهام و خلاف واقع عنوان شده بر می آید ._ ارتباط بین بخشی و فرا سازمانی
حوزه معاونت دارای چندین سازمان و شرکت و اداره کل زیر مجموعه می باشد که هر کدام از این سازمانها و شرکتها برای خود دارای اداره روابط عمومی هستند و در سطح وسیعی فعالیت می نمایند بطور مثال سازمان آتش نشانی یا سازمان بهشت زهرا (س) یا سازمان میوه و تره بار یا شرکت شهروند و حتی شرکت ساماندهی در سطح بسیار گسترده ای اطلاع رسانی و خدمات ارائه می نمایند که در این بین نقش روابط عمومی آن مجموعه کلیدی و حائز اهمیت است و تمامی ادارات روابط عمومی این سازمان ها بصورت برنامه مشخص شده تحت عنوان شورای مدیران روابط عمومی حضور پیدا کرده و برنامه ها و اقدامات انجام شده را گزارش می نمایند .
_ برگزاری همایش، جلسات ، جشن های مناسبتی شامل اعیاد و مراسم سوگواری و ...
اداره روابط عمومی مسئولیت مستقیم برگزاری همایش ها و جشن های مناسبتی را دارد که در طول سال چندین همایش فصلی و جشن ها به مناسبت های مختلف و همچنین مراسم عزاداری جهت مراسم سوگواری برگزار می نماید .
_ تنظیم و چاپ کتب، نشریات مرتبط با وظایف حوزه کاری روابط عمومی
واحد روابط عمومی هر ساله فعالیت کل سال را بصورت منظم در قالب کتاب به چاپ می رساند. همچنین نشریه ای هر سه ماه یکبار کل اخبار و عملکرد ادارات روابط عمومی زیر مجموعه و حوزه معاونت را جهت اطلاع مدیران و کارمندان منتشر می کند . جمع بندی
با توجه به بررسی عمل امده اداره روابط عمومی نقش بسیار موثری در پیشبرد اهداف معاونت دارد معاون خدمات شهری شهرداری تهران هر ماهه جلسات ارتباط مردمی و ارتباط با کارکنان زیر مجموعه را در قسمت روابط عمومی انجام می دهد و مردم از طریق اداره روابط عمومی پیگیر مسئله خود خواهند بود .
اما در این معاونت نبود چارت سازمانی مصوب، از مهمترین مشکلات موجود می باشد. کارایی و مرتبط بودن تحصیلات کارکنان از نقاط مثبت معاونت خدمات شهری محسوب می شود .