چکیده
با نظر به اینکه انسان موجودی است اجتماعی که نقشها و عملکردهای آن تنها در تعامل با محیط اطراف و جامعه امکان پذیر است ، ارتباطات و تعاملات فرهنگی جایگاه عظیمی پیدا میکند به خصوص اگر تعامل درسطح جهانی باشدچرا که در این سطح تفاوت های فرهنگی زیادی وجود دارد . پس چگونگی ارتباط برقرارکردن با وجود تفاوت فرهنگی اهمیت و راه و روش ویژه ای میطلبد . از طرف دیگر ارتباطات و تعاملات فرهنگی از زیرساختهای مهم برای تعاملات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و ... بوده که در درون و برون سازمانها در یک جامعه و نهایتاً در سطح بین المللی بسط و گسترش یافته و به نیل اهداف کمک شایانی می کند .
مقدمه
زندگی در دنیای امروز به ارتباطات و تعاملات فرهنگی بستگی دارد و متاثر از آن است . نویسندگان ، هنرپیشگان ، معلمان ، فروشندگان ، روانپزشکان ، منشی ها و ... از طریق ارتباط و تعامل فرهنگی با سایر افراد به تحصیل و یا ادامه معاش می پردازند و حتی ارتباطات فرهنگی و عظمت نفوذ آن تا دل زمین کشاورزان با عمق چاههای آب حیات نفوذ کرده است . اشخاص گوناگون در جامعه مدرن به شیوه های مختلف با هم ارتباط دارند و نحوه مراوده آنها شیوه زندگی این افراد را تشکیل می دهد و نمایانگر فرهنگ آنان است . اینکه چه کسی صحبت می کند ؟ چگونه صحبت می کند ؟درباره چه کسی صحبت می کند و ... بخشی از سوالات حوزه مشترک ارتباطات و فرهنگ هستند ، وقتی که عناصر ارتباطات تغییر می یابد ، عناصر فرهنگی همه به تبع آن تغییر می کند و ارتباطات و فرهنگ جداشدنی نیستند .
مفهوم سازمان
سازمان عبارت است از الگوی منظم و عقلانی از روابطی که بین تعداد زیادی از افراد به منظور رسیدن به اهداف مشترک برقرار می شود . روابط متقابل در سازمان نیل به اهداف مشترک سازمان را موثر می سازد که این اهداف مشترک ممکن است با اهداف شخصی کارکنان متفاوت باشد لذا امور فرهنگی باید نقش موثری در همسو کردن اهداف سازمان با اهداف فردی ایفا کند .
نظریه های مرتبط با سازمان و فرهنگ
1- سازمان یک موجود زنده :علمای مکتب روابط انسانیرا می توان از پایه گذاراندیدگاه سازمان بعنوان موجود زنده به حساب آورد در این نظریه ها سازمان مثل موجودی زنده در نظر گرفته می شود که با محیط خود در تعامل است و زنده ماندن آن وابسته به سازگاری با محیط است همان گونه که انسان بعنوان موجود زنده با محیط خود سازگار می شود و براساس شرایط خود را متحول می سازد .
2- سازمان به همانند مغز انسان :سازمان همانند مغز انسان از ویژگی پیچیدگی برخوردار است و نظریه پردازان مدیریت برای اینکه پیچیدگی سازمان را روشن سازند از مغز انسان استفاده می کنند . به تصور آنها سازمان مثل مغز ، سیستمی تحلیل گر است که اطلاعات را دریافت کرده و آن را تجزیه و تحلیل می کند تا مورد استفاده قرار گیرد همچنین سازمان بعنوان سیستم ارتباطات و تبادل اطلاعات در نظر گرفته می شود که در پردازش اطلاعات و بکارگیری آنها برای اتخاذ تصمیم و انتخاب و اقدام سازمان مثل مغز انسان عمل می کند به این دلیل است که عملکرد مغز را با عملکرد سازمان یکسان و هماهنگ می دانند .
3- سازمان مثل زندان روح : این نظریه برای نخستین بار در دیدگاههای افلاطون مطرح شده است بدین صورت که افلاطون ساکنان غار را که به زنجیر کشیده شده اند و پشت به روزنه غار و روبه دیوار قرار گرفته اند سایه های آدم را که بر روی غار می افتند بعنوان انسان واقعی در نظر می گیرند در حالی که اگر یکی از این غار نشینان با محیط بیرون از غار ارتباط برقرار میکرد واقعیت روشن می شد و همه افراد درون غار به اشتباه خود پی می بردند در این نظریه اعضای سازمان مثل اعضای غارنشینان جلوه می کند که آنچنان وابسته به باورهای خود هستند که به هیچ رو نمی خواهند واقعیت های بیرونی را بپذیرند و به عبارت دیگر دچار توهمی هستند که فقط خود را می بینند و به مسائل بیرونی توجهی نمی کنند در چنین وضعیتی سازمان واقعاً مثل زندان است که روح مدیریت در آن به بند کشیده شده است و قدرت نگریستن به بیرون و پذیرش واقعیت های بیرونی از آن سلب شده است .
4- سازمان پدیده ای متحول پذیر و دگرگون شده :در این نظریه سازمان بعنوان یک پدیده در نظر گرفته شده است که ثابت نیست چون از عوامل و شرایط محیطی تاثیر می پذیرد و با توجه
به اینکه محیط همیشه و در هر زمانی متغییر است بنابراین می توان نتیجه گرفت که سازمان هم یک پدیده متحول و متغیر است .
مدیریت فرهنگی
رشد و توسعه فرهنگی هر جامعه ، مدیون مدیریت مدیرانه و مقتدرانه است که بتواند با اعمال مدیریت فرهنگی ، جامعه را از مرحله ای محدود و نامناسب که فضای تنفس را تنگ کرده عبور دهد و افراد آن جامعه را به بالندگی و توسعه برساند . اگر چنین مدیریتی در جامعه وجود نداشته باشد یا مردم با مدیران ضعیف و ناآگاه و بی تدبیر روبه رو باشند طبعاً نباید انتظار شکوفایی فرهنگ و مقولات فرهنگی را داشت .
تعریف فرهنگ
در تعریف کلی فرهنگ شامل باورها ، ارزش ها ، اعتقادات و تمدن یک جامعه است و با توجه به این تعریف اگر بخواهیم راه حلی برای تحول وتغییر فرهنگ ارائه کنیم این قابل انجام نیست .
مهندسی فرهنگ
مهندسی فرهنگ عبارت است از بازپژوهی و نظریه پردازی در حوزه فرهنگ اسلامی – ایرانی به منظور دستیابی به مبانی ، چارچوب و ساختار و شاخص های دقیق ، روشن و روزآمد برای برای فرهنگ ایرانی – اسلامی . همان طور که از تعاریف پیداست تا قبل از دستیابی به محتوای فرهنگی منسجم و مورد قبول نمی توان به حوزه مهندسی وارد شد لذا باید تاکید کرد که لازمه مهندسی فرهنگی ، مهندسی فرهنگ است .
ویژگی های مدیران فرهنگی
در توسعه فرهنگی ، مهارت تفکر استراتژیک مهمتر از مهارت مدیریت استراتژیک است و این به آن خاطر است که توسعه فرهنگی مقوله پیچیده و چند وجهی و تفکر استراتژیک ، پدیده چند بعدی است که از تعامل عوامل تشکیل دهنده آن ، تفکر مناسب و کارآفرینی توسعه استراتژیک فرهنگ ، به وجود می آید .
- برای توسعه فرهنگی : نیاز است که مشترکات فرهنگی جامعه یا سازمان شناخته شده ، براساس آنها الگوی مناسبی طراحی شود .
- هوش فرهنگی : با تمرکز روی قابلیت های خاصی که برای روابط شخصی با کیفیت و اثر بخشی در شرایط فرهنگی مختلف لازم است ، بر جنبه ای دیگر از هوش شناختی تمرکز دارد .
- رهبران فرهنگی اثر بخش : از راه ساختن شخصیت خود ، قابلیت نفوذ در فرهنگ دیگران را کسب کرده ، زمینه های بکارگیری آموزه های فرهنگی دیگران را فراهم می سازد .
- مدیران فرهنگی سازمانی و جامعه می بایستی قابلیت ایجاد فضای فرهنگی را داشته باشند . در فضاسازی فرهنگی می توان بسیاری از آموزه های فرهنگی را نهادینه کرد و بکار بست .
-یکی از مهارت های مهم مدیران فرهنگی ایجاد یکپارچگی و انسجام فرهنگی در سازمان و جامعه است برای این کار لازم است مدیران فرهنگی به سمت قوی کردن فرهنگ سازمان و جامعه حرکت کنند .
- یکی از مهارت هایی که موفقیت مدیران فرهنگی را در دنیای قطعی تضمین می کند ، حمایت های مربوط به تکنولوژی اطلاعات است .
- فرهنگ زیربنای کسب و کار در سازمان و جامعه است . به عبارت ساده فرهنگ نوعی کسب و کار است . این بدان معناست که هر کسب و کاری ادبیات ، قواعد و نظام خاص و حرفه ای خود را دارد ، بنابراین برای رونق آن از اهل فن استفاده می کنند . در این زمینه فرهنگ و توسعه فرهنگی ، حرفه ای تر از سایر کسب و کارهاست .
مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه امور فرهنگی و تبلیغی در سازمانها
1- اهتمام شبکه تبلیغی نسبت به تزکیه و تهذیب نفس
2- به روز رسانی و ارتقاء اطلاعات و آگاهی های فرهنگی ، دینی ، سیاسی ، اجتماعی
3- پاسخگویی به سوالات به شبهات مردم و همچنین حل معضلات ذهنی در ابعاد مختلف
4- پاسداری از اسلام و ایستادگی هدفمند و منطقی در مقابل هجوم همه جانبه دشمن
5- هوشیاری و داشتن بصیرت و روشنفکری عمومی در زمان و بحران
6- تاثیر گذار بودن در حرکت انقلاب و نظام
7- توجه به توطئه های دشمن و حفظ وحدت و یکپارچگی آحاد جامعه
8- همکاری و پیوند شایسته مراکز
9- پرنشاط و لبریز شدن محیط کار از حضور جوانان
سازمان امور مالیاتی کشور
از سازمانهای زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارائی با ادارات تابعه بوده که مهمترین وظیفه آن بعنوان متصدی امور مالیاتی ، تشخیص و وصول مالیات در بخشهای مختلف کسب و کار و تجارت وغیره ( مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم ) می باشد و نقش مهمی در تامین بودجه و هزینه های از پیش تعیین شده دولت دارد . مهمترین اصل در این سازمان ، اصل عدالت مالیاتی بوده که بر مبنای آن سعی بر ایجاد اقتصادی پویا و متوازن می باشد .
- در صورت اجرای صحیح اصل مذکور از وصول تا هزینه مالیات ، عادلانه انجام گرفته که نتیجتاً شکوفائی اقتصادی را به همراه خواهد داشت .
- اهمیت و جایگاه خاص و رفیع نظام مالیاتی در مجموعه اقتصاد هر کشور بر هیچ یک از متخصصین و خبرگان این حوزه پوشیده نیست . بنابراین با توجه به نقاط ضعف و کاستی های نظام مالیاتی کشور ، تحول نظام مالیاتی همواره مورد توجه علاقمندان اعم از فعالان بخش دولتی و خصوصی بوده است . در این راستا تحولات فرهنگی و ارتباطی نقش مهمی در تحول نظام مالیاتی ایفا می کند . لذا متصدیان امور فرهنگی در این سازمان وظایف و مسئولیتهایی داشته که به اختصار به مجموعه فعالیتهای انجام شده بشرح ذیل اشاره میگردد .
الف / اهداف :
1- ارتقاء سطح بینش و دانش فرهنگی و اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و ... کل کارکنان از سطوح پایین تا بالای سازمانی ( هرم سازمانی ) جهت برقراری ارتباط و تعامل صحیح درون و برون سازمانی .
2- تامین نیازهای منابع انسانی در درون سازمان و جامعه و توجه به ارزشهای مرتبط در سطوح مختلف
3- هماهنگ کردن اهداف سازمان با اهداف فردی کارکنان تا حد امکان جهت افزایش عملکرد
4- هم سوئی ارزشهای سازمانی با ارزشهای نظام حکومت اسلامی
ب / راهبردها
1- تشکیل و تثبیت نهادها یا کمیته های خودجوش مرتبط جهت انجام مسئولیت های از پیش تعیین شده برای نیل به اهداف .
2- هماهنگی با زیرساختهای مدیریت منابع انسانی جهت توسعه و تحول در امور منابع انسانی
3- تبدیل و اصلاح وضعیت موجود به وضعیت مطلوب در بخشهای مختلف اجرا ، نظارت ، سازماندهی ، مدیریت ، برنامه ریزی ، هدفگذاریها و استراتژیها و غیره
4- توسعه شبکه های اطلاع رسانی و تبلیغی جهت نیل به اهداف
5- همکاری و هماهنگی با سایر نهادها و ارگانهای مرتبط در سطوح ملیتی و فراملیتی
6- ایجاد امکانات لازم جهت جذب و تشویق نیروهای مستعد و جوانان
7- بهره برداری از ظرفیت های نهادهائی چون بسیج و انجمن های اسلامی و اتحادیه ها
پ / وضعیت موجود - روند پیشرفت – وضعیت مطلوب
با توجه به کلیه امکانات موجود و اختیارات تعریف شده در بخش امور فرهنگی سازمان ، وضعیت موجود نسبت به گذشته پیشرفت هایی داشته ولی تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد در این راستا تجهیز ادارات تابعه به سخت افزارها و نرم افزارهای مرتبط با تامین نیروی انسانی متخصص و تامین بودجه کافی جهت هزینه های جاری امری ضروری می باشد . شایان ذکر است هماهنگی بخشهای مختلف صف و ستاد در درون سازمان و تعامل و هماهنگی با سازمانهای مرتبط بیرونی نیز از اهمیت چندانی برخوردار می باشد .
ج / رسالت و ارزشهای اساسی
1- توجه کافی به تحکیم پایه های حکومت اسلامی و دینی با پشتوانه ولایت فقیه
2- ارتقاء فرهنگ و ارزشهای مبین اسلام و اشاعه آن در اقشارمختلف جامعه
3- کاربردی کردن اصول دینی و مذهبی و ارزشها و شعائر اسلامی با کلیه امور جاری در سازمانها
4- تامین نیازهای اقشار مختلف جامعه از جهات مختلف متناسب با ارزشهای فرهنگی تعیین شده
چ / مهمترین اقدامات انجام گرفته
1- حوزه امور فرهنگی :
- برگزاری مراسم و مناسبت های مذهبی و ملی جهت شناساندن و یادآوری تاریخ اسلام و انقلاب
- برگزاری کلاسهای آموزشی مرتبط با معارف و اخلاق اسلامی و قرآن و احادیث و روایات
- انجام فعالیتهای مرتبط با مراسم و آداب ماههایی چون رمضان ، محرم ، صفر ، شعبان و ...
- انجام فعالیتهای مرتبط با تاریخ انقلاب اسلامی و کلیه امور مربوط به دوران دفاع مقدس
- تعامل فرهنگی با خانواده های معظم شهداء و اسراء و جانبازان جنگ تحمیلی
- مبارزه با خرافات و آداب و رسوم غلطی که موروث فرهنگهای گذشته می باشد .
- تقویت خودباوری و اعتماد به نفس ملی و میهنی
- تقویت اصول و مبانی معرفتی جهت افزایش بصیرت و هوشیاری در مقابل تهاجمات فرهنگی بیگانه
- توجه ویژه به جایگاه ویژه زنان در حکومت و فرهنگ اسلامی
- عرضه مفاهیم دینی و فرهنگی در بسته های متناسب جهت پاسخگوئی به سوالات و شبهات مخاطبین
- برگزاری تورهای سیاحتی و زیارتی و حضور در مناطق جنگی جهت احیاء ارزشهای اسلامی چون شهامت و ایثار و شهادت
2- حوزه امور اقتصادی
- تشکیل صندوق های قرض الحسنه و تعاون های مرتبط جهت رفع نیازهای مالی و مشکلات کارکنان
- توجه به مشکلات معیشتی و مسکن و درمان و بهداشت روحی و روانی کارکنان و انجام اقدامات مرتبط
- جلوگیری از اشاعه فساد اداری ، مالی ، اخلاقی
- افزایش روحیه مسئولیت پذیری و تعهدکاری جهت نیل به اهداف سازمان
3- حوزه امور سیاسی
- توجه به توطئه های دشمن و حفظ وحدت و یکپارچگی آحاد جامعه
- اشاعه فرهنگ پرهیز از اختلافات سیاسی و جناحی
- شرکت در امور سیاسی چون انتخابات ، راه پیمائیها ، جلسات و ...
- افزایش آگاهیهای سیاسی کارکنان نسبت به امور جاری و بین المللی
4- حوزه امور اجتماعی و منابع انسانی
- توجه به امور مربوط به آموزش و هدایت در رهبری کارکنان
- انجام فعالیتهای مرتبط جهت ایجاد هماهنگی کارکنان و اهداف و نیازهای کارکنان با اهداف و نیازهای سازمانی و ملی و میهنی
- افزایش کارائی و بهره برداری کارکنان با توجه به جبران خدمات ارزنده و مفید آنان
- حضور گسترده در امور مربوط به گزینش و غنی سازی شغلی و ارتقاء کارکنان
- برگزاری مسابقات و فعالیتهای ورزشی در دوبخش زنان و مردان
- فعالیتهای اجتماعی چون اهداء خون و ...
- همکاری با ارگانهای مرتبط در سازمانها و نهادهای دیگر
- تقدیر و تکریم از پیشکسوتان و بازنشستگان
نتیجه گیری
از مهمترین زیرساختهای رشد و توسعه هر جامعه ، توجه اساسی و کارآمد نسبت به امور فرهنگی بوده که با اجرای صحیح اصول و راهبردهای از پیش تعیین شده می توان به اهداف والا دست یافت .