روابط عمومي الکترونيک دانش بين رشته اي است که از 10 سال گذشته در دنيا مطرح شده است و به استفاده از فناوري هاي ارتباطي و الکترونيک در ساختار روابط عمومي ها اطلاق مي شود.
افرادي که در رشته روابط عمومي الکترونيک تحصيل و تحقيق مي کنند، مباحثي از رشته هاي مخابرات، ارتباطات راه دور و فناوري اطلاعات به همراه علوم ارتباطات اجتماعي، تبليغات، روابط عمومي و روزنامه نگاري را آموزش مي بينند .
در دنياي حرفه اي پياده سازي نظام اطلاعاتي در روابط درون سازماني و بين سازماني را نظام روابط عمومي الکترونيک مي نامند.
"حميد ضيائي پرور" محقق و کارشناس روابط عمومي الکترونيک در مورد وضعيت روابط عمومي الکترونيک در کشور گفت: با توجه به وضعیت موجود زیرساخت های فناوری اطلاعات در ایران و کیفیت کارکرد روابط عمومی ها از نظر فعالیت های الکترونیکي و اینترنتی، می توان گفت در میان همه اشکال روابط عمومی مدرن، کشور در حال حاضر در مرحله روابط عمومی دیجیتال قرار دارد.
وي خاطرنشان کرد: مطالعه 20 پورتال وزارتخانه اي در کشور نشان مي دهد که فناوري هاي نوين به طور دقيق در روابط عمومي دستگاه ها و نهادهاي کشور استفاده نمي شود.
اين کارشناس روابط عمومي الکترونيک يادآور شد : بخشي از دلايل ضعف در استفاده از فناوري هاي نوين در روابط عمومي هاي نهادهاي دولتي، به وضعيت عمومي فناوري هاي نوين مانند پهناي باند پايين، ضريب نفوذ اندک تلفن همراه در کشور، نبود نسل هاي جديد تلفن همراه و پايين بودن دانش عمومي استفاده از فناوري هاي نوين مربوط مي شود.
وي افزود: از ديگر دلايل ضعف روابط عمومي الکترونيک درکشور مي توان به نبود نيروي انساني کافي در نهادها و آموزش نديدن کارکنان متناسب با رشد فناوري هاي جديد اشاره کرد.
هم اکنون ضريب نفوذ اينترنت در کشور 43 درصد و ضريب نفوذ تلفن همراه 75 درصد اعلام شده است و اين آمار حاکي از اين واقعيت است که مردم زمينه لازم را براي دريافت سرويس ها و خدمات الکترونيکي دارند.
اين درحالي است که برخي از سازمان ها اين تحول را زودتر از ديگر نهادها درک کرده اند که از جمله آن ها مي توان به پليس، شهرداري تهران و بانک ملي اشاره کرد.
اين نهادها در جشنواره هاي مختلف مانند" تسما "و "جايزه ارزيابي وب گاه هاي دولتي"- که توسط دبيرخانه شوراي عالي اطلاع رساني برگزار شد- حائز مقام هاي نخست بودند.
باتوسعه روز افزون فناوري در کشور، اين نياز در ميان برخي از سازمان هاي دولتي احساس مي شود تا آن ها نيز به خدمات الکترونيکي روي آورند و دست کم از طريق خدمات اينترنتي و تلفن همراه ارتباط بيشتري را با مشتريان برقرار کنند.
*** روابط عمومي هاي ديجيتال ،آن لاين و سايبر
با رشد فناوري هاي نوين در جهان اشکال ديگر از روابط عمومي ديده مي شود که از آن جمله مي توان به روابط عمومي ديجيتال، روابط عمومي آنلاين و روابط عمومي سايبري اشاره کرد.
1- روابط عمومي ديجيتال
در روابط عمومي ديجيتال، محتوا همچنان همان محتواي روابط عمومي سنتي است اما در نوع جديد روابط عمومي قابليت جست و جو براي مخاطب ايجاد مي شود.
2- روابط عمومی آنلاین
ضيائي پرور محقق و کارشناس روابط عمومي الکترونيک در اين مورد گفت: در روابط عمومي آنلاين خدمات به صورت شبانه روزی در اختیار مخاطب و مشتری قرار می گیرد.
وي درخصوص ويژگي هاي اين نوع روابط عمومي گفت: اين نوع روابط عمومي برای رسانه های مبتنی بر web اعتبار قائل می شود و در آن خبردهی و خبریابی مبتنی بر فضای وب است ، اخبار روابط عمومی علاوه بر رسانه های مکتوب و رسانه های صوتی و تصویری، برای رسانه های آنلاین و اینترنتی نیز ارسال می شود.
به گفته ضيائي پرور در اين نوع از روابط عمومي امکان برگزاري همايش هاي خبري آنلاين، انتشار همزمان مصاحبه ها و گفت و گوهای زنده روی اینترنت ، ارسال پاسخ های رسمی برای نشریه های الکترونیکی، سایت ها، وبلاگ ها و خبرگزاری ميسر است .
3- روابط عمومی سایبر
منظور از روابط عمومی سایبر، فرآیندی است که در آن روابط عمومی به صورت کاملا آنلاین درآمده که ویژگی تعاملی و مشارکت پذیری آن بسیار برجسته و بارز است.
ضيائي پرور درتعريف روابط عمومي سايبر اظهار داشت: مخاطب یا مشتری در روابط عمومی سایبر در جایگاه اول اهمیت ایستاده است و به جای توده های انبوه به تک تک افراد توجه کامل می شود.
وي افزود: کارکنان روابط عمومی سایبر نه فقط در ساعات اداری، بلکه در تمام مدت شبانه روز و در تمام ایام هفته (بدون تعطیلی) و در تمام زمان ها و مکان ها به انجام فعالیت می پردازند.
بنابراین در روابط عمومی سایبر، مفهوم کار و ساعت کاری تغییر پیدا می کند وحضور در چنین نهاد یا سازماني به منزله یک شغل تمام وقت محسوب می شود.
ارايه خدمات آنلاین بدون نیاز به حضور مشتری یا مخاطب، بخش دیگری از فعالیت های روابط عمومی سایبر است که آن را تا حد زیادی به فرآیند تجارت الکترونیک (E-Commerce) نزدیک می کند. *** بخش خصوصي پيشگام در استفاده از روابط عمومي الکترونيک
کارشناسان و محققان رشته روابط عمومي الکترونيک براين باورند که بخش خصوصي در زمينه استفاده از فناوري هاي نوين در روابط عمومي جلوتر از بخش هاي دولتي است.
ضيائي پرور در اين مورد گفت: يکي از دلايل جلوبودن بخش خصوصي در استفاده از فناوري هاي نوين اين است که آن ها با مشکلات بروکراتيکي که در بدنه اغلب دستگاه هاي دولتي وجود دارد، مواجه نيستند و از سوي ديگر اين نوع سازمان ها و شرکت ها سرعت تحولات کنوني را درک کرده اند.
اين کارشناس روابط عمومي الکترونيک افزود: همچنين سازمان هاي خصوصي نياز به مشتري مداري و ارتباط مستمر با مشتري را درک کردند و در اين نوع سازمان ها تراکنش الکترونيکي ، پرداخت الکترونيکي و مديريت ارتباط با مشتري رونق بيشتري دارد.
وي گفت: براي مثال يک کارواش و يا يک فروشگاه لباس مردانه نسبت به يک شرکت دولتي با مشتريان خود ارتباط بيشتري برقرار مي کنند و مشتري را براي مراجعه دوباره به فروشگاه مورد نظر ترغيب مي کند اما اين امر در مورد شرکت هاي دولتي صدق نمي کند .
ضيائي پرور اظهار داشت: در ميان نهادهاي دولتي سازمان هاي مالي مانند مخابرات و بانک ها داراي جنبه مشتري مداري قوي تري نسبت به موسسات و نهادهاي خدمات محور هستند.
وي گفت: نياز به مشتري مداري و مديريت ارتباط با مشتري در ميان نهادهاي دولتي خدمات محور هر روز بيشتر احساس مي شود.
ذکر اين نکته نيز ضروري است که هم اکنون در کشور رشته روابط عمومي الکترونيک در دانشگاه ها وجود ندارد و با وجود ورود فناوري هاي نوين به کشور هنوز دانشگاه ها ، رشته روابط عمومي الکترونيک را ايجاد نکرده اند.
ضيائي پرور در اين مورد يادآور شد : با وجود نياز شديد به رشته روابط عمومي الکترونيک در کشور هنوز هيچ دانشگاهي به ايجاد رشته روابط عمومي الکترونيک اقدام نکرده است.
وي خاطرنشان کرد : کشور سالانه دست کم به 500 متخصص در رشته روابط عمومي الکترونيک و اي.پي. آر نياز دارد که متاسفانه اين متخصصان به جامعه وارد نمي شوند .