نقش پست بانك در ارائه خدمات عمومي و پذيرش نمايندگي فروش كالاها در روستاها
چكيده :
مهمترين ويژگي و مزيت فناوري هاي نوين ارتباطي ، غلبه بر زمان و مكان و حذف فواصل مكاني و تمركز زدايي است . از سوي ديگر عمده ترين مشكل روستايي ها پراكندگي ، دور افتادگي و فاصله آنها از مراكز اداري، اقتصادي، فرهنگي ، سياسي و اجتماعي است در اين اساس مي توان فناوري هاي ارتباطي و گسترش آنها را مناسب ترين وسيله براي حل عمده ترين مشك روستاها و روستاييان دانست و از آنم استفاده نمود يكي از مهمترين مشكلاتي كه بر اثر اين پراكندگي و دور افتادگي براي مناطق روستايي وجود دارد و تهييه ما يحتاج آنان است با وجود دفاتر ICT درروستاها فاصله رئستاييان با شهر تشيتان بسيار كمتر شده و آنها مي توتنستند برخي از كارهاي مورد نياز خود را از طريق اين دفاتر انجام دهند و با صرف وقت و هزينه بيشتر به دشواري شرايط زندگي و در نتيجه به مهاجرت كردن بينديشند . با اضافه شدن بخش خدمات بانكي به اين حوزه چرخه مورد نياز روستاييان كامل شده است زيرا همواره يك سوي معادله مبادلات پولي است كه انجام عمليات بانگي را در دفاتر ارتباطي ضروري مي نمايد . پست بانك هم اكنون در اين دفاتر خدمات متنوعي را به هموطنان روستايي ارائه مي نمايد كه به دليل نياز مبرم روستاييان به كالاهاي مصرفي و يا دريافت خدمات با در نظر گرفتن بعد مسافتي آنان تا مكان تهيه كالاها يا خدما مورد نظر اخيرا مي توان از طريق اين دفاتر بانكي خدمات يا كالاهاي مورد نياز آنها را ارائه نمود.
مقدمه:
پست بانك ايران به دليل داشتن بيش از 14500 نقطهتماس در سطح كشور به ويژه در مناطق روستايي و محروم قرار گرفتن در كنار شبكه ارتباطي و IT كشور و همچنين تعملات سازنده با مجموعه شركتهاي مخابرات و پست و استفاده از ظرفيت هاي آنان خدمات متنوع بانكي را بصورت لحظه اي در اين ماطق ارائه مي نمايد كه ديگر بانك ها قادر به حضور و انجام آن نيستند. اين شرايط مزيت مناسب و منحصر به فردي براي پسشت بانك فراهم كرده كه مي تونمد در رشد و تئسعه آنها موثر و مفيد باشد و سازمان ها و نهادهاي دولتي و خصوصي مي تواند با واگذاري خدمات خود به دفاتر خدماتي بانكي و ICT روستايي به تحقيق اهداف بانكي كمك كند. با تمركز خدمات دستگاه ها در دفاتر خدمات بانكي در ضمن افزايش حجم فعاليت ها و تنوع خدمات و درآمد زايي بيشتر و رونق اقتصادي روستاها و نقاط محروم همچنين معرفي بيشتر بانك هموطنان روستايي نيز مي توانند بدون صرف هزينه مازاد به راحتي به خدمات مربوطه دسترسي داشته باشند كه اين خدمات توسعه پست بانك در اين مناطق مصداق بارز عدالت اجتماعي و اقتصادي است . پست بانك در شبكه بانكي كشور يك قطب برتر به حساب مي آيد و تولد پست بانك در نظام بانكي بسيار لازم بود چرا كه اين بانك رسالت خطير و خلع نظام بانكي را پوشش داده و موجب سرافرازي اين شبكه در كشور و مجامع بين المللي شده است بطوريكه بسياري از كشورها در حال پياده سازي الگوي پست بانك هستند و اين بانك به جهت خدمت رساني به نقاط محروم و وجود بسترهاي لازم و نيروهاي جوان و با انگيزه مي تواند خود را از ساير نيز جلوتر ببرد . گستردگي نقاط تماس و فراهم نمودن دسترسي عمومي و همچنين پايين بودن هزينه تجهيز منابع به عنوان امتياز ويژه پست بانك ابران است . كه موقعيت اين بانك را براي ارائه خدمات ادارات دولتي و دريافت نمايندگي شركت هاي مختلف نسبت به ساير بانك هاي كشور متمايز مي نمايد كه اهداف كلان اين بانك توسغه خدمات بر مبناي بانكداري خرد است . كه اين خدمات با وجود 14500 شعبه و دفتر خدمات بانكي عامه مردم را تحت پوشش قرار داده است . پست بانك با بهره گيري از نقاط قوت دفاتر و كاهش ترددهاي غير ضروري به دنبال كم كردن هزينه هاي ملي است و تلاش مي كند با توسعه دفاتر خدمان بانكي زمينه ارائه خدمات متنوع را دفاتر را فراهم سازد و از حداقل ها نهايت استفاده را در جذب منابع ببرد . دستيابي به بازرهاي نو و رائه خدمات جديد از اهداف مهم اين بانك است كه مي توان از طريق دفاتر خدمات بانكي از تمامي ظرفيت روستايي جهت ارائه خدمات جديد استفاده كرد طبق بررسي هاي به عمل آمده بيش از 200 نوع خدمت از طريق دفاتر خدمات بانكي پست بانك قابل انجام است و اين دفاتر به انعقاد قرارداد نمايندگان فروش با توليد كنندگان و ارائه كنندگان خدمات مي توانند با حذف واسطه ها ارتباط مستقيم بين توليدكنندگان و خريدارن را ايجاد نموده و ضمن رائه كالا و خدمات به آنها كارمزد و درآمد بيشتري را نصيب خود كنند. دفاتر بايستي به سمت تجاري سشازي حركت كند و هيئت عالي نظارت بر دفاتر نيز تلاش مي كند كه نمام خدمات دستگاه هاي دولتي در اين دفاتر ارائه شود تا علاوه بر ارائه خدمت به مردم موجب درآمد زايي دفاتر نيز بشود علاوه بر ان دفاتر خدمات بانكي روستايي پست بانك موجب صرفه جويي و اصلاح الگوي مصرف كاهش ترددهاي غير ضروري روستاييان به شهرها ارائه خدمات در محل زندگي و جلوگيري از حمل و نقل وجه در نهايت تاميين امنيت مالي روستاييان و افزايش درآمد ملي كشور مي شود . گسترش دافتر ICT به عنوان نقلابي در عرصه ايجاد بسترهاي ارائه خدمات به مردم و تاميين رفاه حال انان است كه در 84 دفاتر خدمات بانكي پست بانك براي رائه خدمات متنوع بانكي نيز در اين دفاتر ايجاد شده در حال حاضر با احتساب دهستان ها بين 80 تا 80 درصد روستاييان تحت پوشش خدمات پست بانك ايرانيان هستند و از مجموع 32 درصد سهم خود خدمات بانكي در روستاها حدود 29درصد آن اختصاص به پست بانك دارد. در گذشته با شكا گيري دافتر خدمات بانكي روستايي بخش از كمك هاي نقدي جهت هزينه هاي دفاتر از طريق مخابرات پرداخت ميشد ولي با خصوصي سازي مخابرات اين كمك ها قطع شده و بايستي جايزگزين مناسبي براي ان ايجاد شود. از يان رو فعالش دن ارائه خدمات ارگان ها و فروش محصولات كارخانه ها و شركت ها در دفاتر مي تواند عايده مناسبي براي دفاتر فراهم آورد با توجه به موقعيت جغرافيايي كشور ايران و پراكندگي جمعيت و توزيع اغمكانت رافاهي زندگي مي توان گفت بجز روستا هايي كه در نزديكي شهرهلي بزرگ واقع شده و از امكانات رفاهي نسبي برخوردارند ساير روستاها از كشور امكانات يكسان بهره نمي برند و بعضي موارد جهت برآورده كردن نيازهاي زندگي با مشكلات فراوان مواجه هستند. از يان رو با در نظر گرفتن اين مسائل پست بالنك ايران شرايطي را فراهم نموده است كه هموطنان روستايي بتوانند از امكانت مورد نياز در زندگي خود بهره مند شوند بطوريكه در حال حاضر خدمات و محصولات صدها شركت در قالب سرويس نمايندگي فروش پست بانك از طريق دفاتر به هموطنانمان عرضه مي شود.
آثار پياده سازي طرح:
* اجراي سرويس نمايندگي فروش كالاها و خدمات در دفاتر خدمات بانكي پست بانك آثار و نتايج زيادي براي روستاها در مناطق محروم كشور دارد كه مهمترين آن دعبارتند از :
* مهاجرت معكوس به روستاها
* افزايش درامد دفاتر خدمات بانكي
* كمك به كوچك سازي دولت
* ايجاد عدالت اجتماعي در روستاها
* توسعه اقتصادي – اجتماعي و عمران و آباداني روستاها
برگشت سرمايه هاي روستاييان به چرخه توليد جهت فراهم نمودن زمينه براي سفارش خدمات به انان
بانكداري اجتماعي و پست بانك:
بانك هاي اجتماعي در لغت به معناي بانك هايي با وجدان و بانكداري اجتماعي نيز به عنوان بانكداري با وجدان تعريف شده است.
اين بانك ها روي فعاليت هاي اجتماعي فرهم كردن فرصت هايي براي محرومان ، حمايت هاي اجتماعي حفظ محيط زيست رعايت اصول اخلاقي تمركز كرده اند . اين بانك ها تلاش مي كنند در فعاليت هايي سرمايه گذاري كنند كه موجب بهبود شرايط كل جامعه مي شود و به دنبال ايجاد انتخاب براي عده معدودي از افراد جامعه نيستند كه امر به دين معني است كه تصميم گيري بانك هاي اجتماعي با بررسي ثابت اجتماعي و اقتصادي جامعه انجام مي كيرد . تفاوت عمده ميان بانك هاي معمولي و بانك هاي اجتماعي در اين است كه وقتي بانك هاي معمولي حداگثر كردن سود خود هستند. بانك هاي اجتماعي در سه بعد سود مردم و محيط زيست عمل مي كنند. بانك هاي اجتماعي در عين حال كه به كسب خود سود اهميت مي دهند بصورت موازي به ارتقاي شرايط اجتماعي و محيط زيست اهميت مي دهند و به عبارت ديگر بانك هاي اجتماعي هنگام قرض دادن وجه و يا هر هدف ديگري كه دارد. سه بعد سود مردم و محيط زيست را در نظر مي گيرند . بانك هاي اجتماعي در اروپا با توجه به مسئوليت اجتماعي خود تسحيلاتي با نرخ سود پايين تر از بانك هاي عادي اعطا مي كنند و به افراد و پروژه هايي كه موجب ارتقاي شرايط جامعه مي شوند وجهي اهدا مي كنند. در بانكداري اجتماعي در عين حال كه پاسخگويي به نياز واقعي امروز مد نظر است به پايداري و دوام اجتماعي فرهنگي و زيست بوم جامعه نيز توجه مي شود . در بانكداري اجتماعي هر فعاليتي كه از سوي بانك ها انجام مي پذيرد بر پايه خلعق بازدهي چندگانه است يعني بازدهي كه در ان سود حاصل از فعاليت مبادلات پولي نه هدف نهايي بلكه لازمه اي براي رسيدن به مقاصدي بالاتر از مقصدي كه تعهد ما به محيط و پيرامون و جهان ماست و سود بالاتر تنها به ما اين انعطاف پذيري را مي بخشد كه بر سر ان هدف والا بمانيم. در واقع بانكداري اجتماعي براي بانك هايي كه با تصميمات و رفتارهاي اشتباه خود به متافع جامعه آسيب زده و اعتماد اجتماعي را سلب مي كند و مصابحه يك عامل باز دارنده عمل مي كند. هرچند بانكداري اجتماعي سابقه طولاني و موفقي داشته است ولي هيچگاه تا اين حد مهم و مورد توجه نبوده است . پس از مواجه با بحران هاي اقتصادي اخير جهان و عوارض ناشي از آن اين موضوع اهميت بيشتري پيدا كرده است . بيشتر بانك هاي اجتماعي از اين بحران اقتصادي خارج شده اند اما اين بانك ها نه تنها از اين بحران آسيب نديده اند بلكه نبت به قبل از بحران اقتصادي قويتر و بزرگتر شده اند. در فاصله سالهاي 2007 تا 2010 بانك هاي اجتماعي با داشتن نرخ رشد سالانه بيش از 30 درصد از موفق ترين بانكهاي دنيا بوده اند در حالي كه ايم دوره بيشتر بانكها بخاطر بحران اقتصادي جهان دچار مشكل بوده اند ، در اين دوره 7 ميليون آمريكايي و 2 ميليون آمريكايي شغل خود را از دست داده اند و حدود 10 ميليون نفر از نظر اقتصادي زير خط فقر قرار دارند . در اين دوره بسياري از خائاده خانه و پس اندازهاي خود را از دست دادند . بازسازي جهاني تاثيرات بحران سالها بطول مي انجامد ، در نتيجه بحران اقتصادي مشخص گرديد كه بانكداري اجتماعي و بطور كلي تاميين مالي به رويكرد مهمي در ميان مشتريان اروپا مبدل شده است . رويگرد بانكداري اجتماعي خواستار تغييرات بنيادين در اين اصول سيستم بانكداري نيست بلكه بانكداري اجتماعي برخي از ويژگي هاي مهم و مطرح سيستم بانكداري را ارتقا مي دهد و همانطوريكه اشاره شد نقطه تمركز آن فقط سود نيست ، تمرگز آن روس 3 بخش سود ، مردم ، محيط زيست است.
ويژگي بانك هاي اجتماعي :
مسئوليت پذيري : بانك هاي اجتماعي مشتريان خود را مي شناسد آنها به مسئوليت متقابل اهميت مي دهند و از وام گيرندگان انتظار دارند تسحيلات دريافتي را در جهت بهبود شرايط اجتماعي استفاده كنند . بانداران اجتماعي مي خواهد به وجوه واگذار شده بصورت عقلاني و اخلاقي سرمايه گذاري كنند.
شفافيت: بر خلاف بسياري از بانك هاي معمولي و تجاري بانك هاي اجتماعي مي داند وجهي كه به مشتريان خود وام مي دهد در چه مسيري استفاده مي شود.
در واقع بانك هاي اجتماعي اروپا برندگان بزرگ بحران بودند كه اين بانك ها در طول سال هاي 2007 تا 2010 دارايي خود را 2 برابر كردند.
ثبات و پايداري: در حاليكه بيتر بانك هاي عدي روي سود در دوره هاي كوتاه متمركز شده اند برخي بانك هاي اجتماعي خود را بر روي سودهاي بلند مدت هم متمركز شده اند . توسعه اجتماعي زيست محيطي فردي و سرمايه گذاري روي پروژه هاي كوچك كه اثرات مثبت اجتماعي آن مشخص است از اهداف بانكداري اجتماعي است. در واقع اين نوع بانكداري اثرات بلند مدت پول روي محيط زيست و جامعه را بررسي مي كند .
نقش پست بانك در بانكداري اجتماعي
با توجه به مباحث عنوان شده مي توان گفت :
پست بانك ايران بر اساس ظرفيت هاي خود در نقاط دور دست مي تواند به عنوان بستري براي بانكداري اجتماعي محسوب شود زيرا كه اين بانك با رسال خرده بانكداري به دنبال تحقيق هدف عدالت اجتماعي و گسترش آن در تمامي نقاط كشور بوده و صرفا به دنبال سود آوري نيست. ايجاد اشتغال پايدار و كسب و كار جهت بهبود و ارتقا شرايط زندگي و همچنين جلوگيري از مهاجرت هاي روستاييان به شهرها و حتي مهاجرت معكوس آنان از مهمترين آثار حظور پست بانك در عرصه اجتماعي است كه به نوعي در حفظ محيط زيست و همچنين ايجاد شرايط مطلوب زندگي و كار براي هموطنان نيز موثر بوده است.