« تبلیغات و مد گرایی »
واژه مد واژهای فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی طرز ، اسلوب ، عادت ، شیوه ، سلیقه ، روش، رسم آمده است. در زبان انگلیسی برای این واژه از اصطلاح Fashion به کار میرود و تقریباً همان تعریفی که در زبان فرانسه آورده شد در زبان انگلیسی نیز به کار میرود یعنی روشی برای لباس پوشیدن، رفتار کردن ، دکوراسیون یا یک علاقه مد نظر قرار میگیرد. اما این واژه پس از جنگ جهانی اول به دنبال نفوذ تمدن غرب وارد زبان فارسی شده. فرهنگ دهخدا مد را این گونه تعریف میکند لغتی فرانسوی به معنی روش و طریقه موقت که طبق ذوق و سلیقه فرد طرز زندگی و لباس پوشیدن و غیره را شامل میشود. تفاوت مد با رسم در آن است که رسم دوام و دیرپایی برخوردار است ولی مد تازهتر محسوب میشود و تبعیت از آن به خاطر تازگی آن است.
در جامعهشناسی به رفتار جمعی نوظهوری که به قدر رسم اجتماعی تثبیت نشده باشد مد اجتماعی گویند. مد به عنوان پدیدهای اجتماعی مختص جامعه و فرهنگ خاصی نیست و پیدایش مد پنج مرحله دارد. آفرینش ، معرفی مد ، تبلیغ مد ، تولید انبوه و تقاضای مد جدیـد میباشد. برخی رضا خان را بنیانگذار مد گرایی در ایران میدانند و برخی اولین محصلان ایرانی که در دوره قاجار برای تحصیل به اروپا سفر کردند مد را به ایران آوردهاند.
بر اساس اطلاعات موجود در ایران ، آقایان پیشگامان مدگرایی بودند ولی کمکم عرصه را به خانمها واگذار کردند. با رونق گرفتن تجارت فرامرزی ، افزایش تولید و افزایش تقاضای مصرف کنندگان و به وجود آمدن رفاه نسبی در زندگی ، انسانها را به سوی ظاهر آراسته سوق داد. مد گرایی بدون تفکر و منطق اشتباه است و هویت ما را از بین میبرد. جامعـه ایرانی مدگراسـت . در جامعـه ما نمیتوان مـد را کنترل کرد امـا میتوان با آموزشهای علمی و رفتاری به جوانان یاد داد که این نوع مدگرایی ، خودباختگی است و جوانان ما باید با هویت فرهنگی ، اجتماعی ، دینی و ملی کشورمان آشنا شوند. این آموزش باید از مدرسه و کتب درسی آغاز شود و با رسانههای جمعی ادامه پیدا کند.
علل و عوامل پیدایش مدگرایی :
1- تنوع طلبی ونوگرایی
انسانها فطرتاً تنوع طلب هستند و تنوع دوستی و نوگــرایی در دوره جوانـی به اوج خــودش میرسد.
2- همانند سازی
در همانندسـازی فـرد الگوهای رفتاری و نگرشهای فـرد دیگری را برای خود سرمشق قرار میدهد.
3- رقابت و چشم و هم چشمی با دیگران
4- مدگرایی و التزام ناشی از دوستی
جوانان و نوجوانان برای این که مورد تمسخر و پوزخند دوستان و اطرافیان خود قرار نگیرند از مدگرایی پیروی میکنند.
5- مد گرایی و جلب توجه دیگران
جوانان برای جلب توجه دیگران از مد پیروی میکنند.
6-مد گرایی و تشخص طلبی
افرادی که خود را برتر از دیگران میدانند مانند قشر مرفه و ثروتمند جامعه و سعی میکنند این برتری خود را در گویش ، لباس پوشیدن، آرایش و زیور آلات خود نشان دهند.
« مد و تبلیغـات »
هر مد در واقع تابلوی تبلیغاتی یک فرهنگ یا خرده فرهنگ است پس استفاده کننده از یک مد باید به مثبت یا منفی بودن فرهنگ آن مد توجه کنند. بسیاری از شرکتهای تجارتی و تولیدی برای این که تعدادی از مردم محصولات آنها را مصرف کنند هزینههای هنگفتی میپردازند برای نمونه در ساخت فیلمها و سریالها به عنوان حامی مالی سرمایهگذاری میکنند تا برای چند لحظه نشان آن شرکت به نمایش در آید.
جریانهای فکری ، بیشتر از راه مد و تبلیغهای باورهای خود گسترش مییابند در کشورهای غربی حزبها ، جمعیتها و گروههای فراوانی وجود دارند مثل شیطان پرستان ، همجنس گرایان و فمنیستها این گروهها برای خود شعارهایی در نوع لباس ، نوع دوخت ، آرایش مو و چهره ، دستبندها و گردن آویزها فراهم آوردهاند و استفاده کنندگان از این مـدها وابستگی خـود را به جمعیتها و گروهها نشان میدهند. کار منطقی آن است که قبل از پیروی کردن از این مدها شناخت کافی در باره هدفها و باورهای آنها دست یابیم.
تبلیغات کاذب و مدگرایی ابزاری است برای مصرف گرایی .
اوجگیری مصرف مصنوعی به سه طریق در غرب امکان پذیر است :
1- تولید اشیایی که خیلی زود فرسوده شده و از میان میرود و یا شخص نمیتواند خودش آن را ترمیم یا تعمیر کند.
2- منتظر نشدن برای فرسایس فیزیکی شیئی یا کالای خریداری شده و خریدن و جانشین کردن انواع جدید آن و در این جا اصطلاح دِمده استفاده میشود.
3- آگهی بازرگانی یا تبلیغات تجاری
« نقش رسانهها در مدگرایی »
با پیشرفت فناوری و به وجود آمدن ماهواره و اینترنت تاثیر بسیار زیادی در زندگی مردم داشته است ولی متأسفانه استفاده نادرست آن را تبدیل به معضلی کرده است امروزه شاهد آن هستیم جوانها ساعتها پای اینترنت و ماهواره مینشینند تا جدیدترین مدلها را بیابند و خود را شبیه فلان خواننده یا هنرپیشه مورد علاقهشان کنند. جامعهشناس کشورمان معتقد است رسانههای گروهی به کمک تبلیغات و مدهای جدید نیازها و الگوهای جدیدی برای افراد ایجاد کنند که بعضی الگوها با فرهنگ و ارزشهای جامعه ما هیچ تناسبی ندارد و باعث مشکلات اجتماعی و خانوادگی میشود علاوه بر رسانهها ، خانواده و ارتباط افراد در جامعه (مدرسه ، دانشگاه) نیز بسیار مؤثر است.
وقتی صحبت از مد و مدگرایی در ایران میشود برداشتهای نامناسب از آن میشود و آن را تخریب میکنند در صورتی که پیروی از مد همیشه بد نیست و میتواند جوانان را از لحاظ روحی ارضا کند و حتی در پیشرفت جامعه نیز مفید میباشد.
شهربانو طادی
رشته : روابط عمومی