1-انتخاب موضوع :
موضوع باید مشخص باشد و به صورت روشن بیان شود
موضوع باید محدود باشد وابعاد آن مشخص باشد . در سطح کلان هرگز تحقیق انجام نمی شود .
موضوع باید قابل اجرا باشد .
موضوع باید مفید بوده واجرای آن چیزی به دانش موجود بیفزاید .
بررسی آن در حد توانایی محقق باشد .
انتخاب موضوع باید بدون شتابزدگی و با تعمق انجام شود .
در انتخاب موضوع تحقیق محقق می توانداز تجارب خود ، نظریه های مطرح شده و یا از تحقیقات قبلی بهره برده و به انتخاب موضوع بپردازد .
2- بیان مسئله
مشکلات و مسائلی که در جامعه پیرامون این موضوع بوقوع پیوسته و محقق را به سمت تحقیق راجع به موضوع مورد بحث کشانده ، می نویسیم . در بیان مساله ابعاد و حدود مساله و ویژگی های آن را ذکر می کنیم .
3- اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق
محقق باید لزوم و ضرورت انتخاب موضوع تحقیق خود را با استناد به دلایل و شرایط عقلانی بیان کند . انجام تحقیق بر روی موضوعی که فاقد اهمیت لازم و یا کم اهمیت است و یا منجر به حل مساله مهمی نمی شود کاری بیهوده و زاید است . هر اندازه که ارزش و اهمیت موضوع تحقیق بیشتر باشد به همان نسبت انگیزه انجام تحقیق در نزد محقق بیشتر می شود . بنابراینمحقق باید نشان دهد که موضوع مورد نظر در جامعه مهم است و پرداختن به آن ضروری است و اهمیت اجرای آن تحقیق را ذکر کند .
4 - سئوالات تحقیق
باید به شکل سئوالی مطرح شوند .
سئوالات باید صریح ، شفاف و روشن باشند .
سئوالات باید در راستای موضوع تحقیق باشد .
محقق باید توان پاسخ گویی به سئوالات را داشته باشد و در این راستا اقدام کند .
5- اهداف تحقیق
اهداف تحقیق باید شرایط زیر را داشته باشد .
1-صراحت داشته و روشن و واضح بیان شوند .
2- ایجاز هر هدف تحقیق باید در حدود یک سطر بیان شود .
3- عدم تناقض هدف های تحقیق باید با یکدیگر سازگار باشند و در کل نیز مجموعه ای منتظم و به هم پیوسته فراهم آورند .
4- تعدد مطلوب : نباید تصور کرد که با یک تحقیق تمامی مسائل جامعه مطرح تحلیل و حل خواهند شد تعداد اهداف هر تحقیق باید در حد اعتبار زمان نیروی انسانی و سایر امکانات باشند .
5- تحقق پذیری هدف های هر تحقیق باید قابل پژوهش و عملی باشند و محقق باید قبل از قبول هر تعهد از طریق مشاهده و مطالعه مقدماتی تحقق پذیری اهداف تحقیق را مورد بررسی قرار دهد .
بخشی از هدف تحقیق بهتوصیف متغیرها و گزارش وقوع آنها و بخش دیگر به تبیین رابطه میان آنها اختصاص می یابد .
6- پیشینه تحقیق
هیچ تحقیقی در خلا صورت نمی گیرد بنابراین به طور طبیعی هر پژوهش در تداوم پژوهش های پیشین به انجام می رسد تا از دوباره کاری اجتناب شده و از نتایج تحقیقات پیشین نیز استفاده شود . بنابراین محقق باید به جستجوی منابع پیرامون موضوع تحقیق بپردازد . به عنوان مثال اگر موضوع بررسی عوامل موثر بر گرایش جوانان به مواد مخدر است باید در حوزه انحرافات اجتماعی نظریه های که صاحب نظران راجع به انجرافات اجتماعی و عوامل آن ذکر کرده اند آورده شود .در این بخش دیدگاههای نظری و تجربی بیان خواهد شد .
بیان دیدگاههای نظری : در این بخش نظریه ها و تئوری هایی که در ارتباط با موضوع می باشند توسط محقق ذکر می شود .
بیان دیدگاههای تجربی : به این معنی که سابقه پژوهشی که در زمینه موضوع انجام شده را مطالعه کرده و بیان نماید .
7- چهارچوب تئوریک تحقیق : محقق در این بخش جهت تحقیق خود را با انتخاب یکی از تئوری ها و نظرات معرفی می کند و فرضیات خود را با توجه به آنها تنظیم می کند .
8- فرضیات تحقیق
فرضیه عبارتست از حدس یا گمان اندیشمندانه در باره چگونگی روابط بین پدیده ها
ویژگی های فرضیه : تدوین فرضیه با توجه به ویژگیهایی صورت می گیرد :
1-باید رابطه بین دو یا چند متغیر را پیش بینی کند .
2- باید روشن و بدون ابهام باشد .
3- باید آزمون پذیر باشد .
4- باید به صورت یک جمله خبری بیان شود .
5- باید بین فرضیه ها و سئوالات تحقیق تناسب برقرار باشد .
انواع فرضیه ( تحقیقی و آماری )
فرضیه های تحقیقی : از احتمال وجود تفاوت یا رابطه یا اثر خبر می دهد . این فرضیه ها جهت دار یا بدون جهت می باشند .
در فرضیه جهت دار ، جهت رابطه نشان داده می شود . مانند میزان افت تحصیلی نزد دانش آموزانی که محرومیت اجتماعی دارند بیش از دانش آموزانی است که محرومیت اجتماعی ندارند .
در فرضیه بدون جهت ، جهت رابطه ذکر نمی شود مانند فرضیه به نظر می رسد بین افت تحصیلی و محرومیت اجتماعی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
فرضیه آماری ( پوچ یا فرضیه صفر ) که منکر وجود رابطه یا اثر بین متغیرهاست . مانندبین افت تحصیلی و محرومیت اجتماعی دانش آموزان رابطه وجود ندارد .
9- تعریف متغیرها
10- جامعه آماری ، حجم نمونه و روش های نمونه گیری
11- جمع آوری داده ها
12- تجزیه تحلیل آماری
13- نتیجه گیری
14- منابع