مرکز آموزش علمی- کاربردی
فرهنگ و هنر واحد 13 تهران
گزارش کارآموزی رشته:
مدیریت امور فرهنگی
موضوع:
سومین بینال نقاشی کودکان جهان اسلام
استاد کارورزی:
جناب آقای دکتر گودرزی
استاد کار کارورزی:
سرکار خانم مهرپور
تهیه کننده:
فاطمه خدمتی
شماره دانشجویی:
90138049230192
تابستان 1392
موضوع: سومین بینال نقاشی کودکان جهان اسلام
استاد راهنما: سرکار خانم مهرپور
تهیه کننده: فاطمه خدمتی
شماره دانشجویی: 90138049230192
نیمسال اخذ واحد کارآموزی: 1392
آدرس: تهران – خیابان ولیعصر – خ توانیر – خ نظامی گنجوی – کوچه 7 پیکر- پلاک 7
تاریخ شروع: 25/4/92
تاریخ پایان: 13/6/92
تاریخ تهیه: تابستان 1392
چکیده:
هنر، زبان مطلوب روح و سرشت آدمی است و اصالت یگانه اش که ریشه در عظمت معشوق دارد.در سایه عشقی واحد و بی انتها ریشه می کند و در شاخه های مختلف گل و میوه می دهد.
واژه مقدس "بسم ا..." و سپاس از آفریننده ی واحد، باری دیگر در قالب گرافیک و با دستان مبارک هنرمندان متعهد ادیان توحیدی رنگ و بویی دیگر به باغ پر از گل و میوه ی هنرهای سراسر معنای جهان اسلام می دهد.
مؤسسه فرهنگی هنری مکعب هنر، همچون سالهای گذشته اقدام به برپاییجشنواره های هنری با مضامین مذهبی و قرآنی نموده و اسماء متبرکه که با اهداف نزدیک نمودن هنرمندان و علاقمندان به هنر معنوی با مفاهیم عمیق قرآنی و تشویق و ترغیب نمودن و غنا بخشیدن به آثار این عزیزان صورت گرفته است این امر علاوه بر اینکه زمینه هایی فرهنگی را برای ارتباط بین هنرمندان جهان اسلام برقرار نموده توانسته گامی کوچک در ترویج هنر معنوی کشور بردارد. این جشنواره ها که با همکاری وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی کشور برگزار گردید خوشبختانه با استقبال بی نظیر علاقمندان و هنرمندان سراسر کشور مواجه شد.
مؤسسه فرهنگی هنری مکعب هنر یک مجموعه غیر دولتی و خصوصی با اجرای جشنواره ها و مسابقات هنری در سطوح داخلی و خارجی در زمینه گرافیک و خوشنویسی با آرشیو غنی از هنرمندان معاصر و پیشکسوت فعالیت می نماید.
با هدف ایجاد زمینه و فضای رقابتی سالم ، بستر سازی، کشف و بروز استعدادهای جوان، ارتقای سطح کیفی گرافیک ایران، توسعه هنر معنوی و حضور در عرصه های بین المللی برگزار می گردد.
دبیرخانه جشنواره پس از اعلام فراخوان عمومی در رسانه های گروهی و مجلات توانست تا 7 خردادماه 92 بیش از 4000 اثر هنری را از سراسر دنیا گردآوری کند. آثار راه یافته به دبیرخانه در دو بخش پوستر و لوگوتایپ با موضوع (نقاشی کودکان جهان اسلام و اسماء مبارک خداوند، پوستر صلح بشریت، نوروز، رمضان، عاشورا، انتظار، مقاومت هر کدام بصورت جداگانه ارزیابی می گردند.
واژگان کلیدی: جشنواره- هنرمعنوی- فرهنگ- گرافیک- هنرمندان- ترویج- توسعه.
«هنر در جمهوری اسلامی یك وسیله و ابزار و از شمار بهترینهاست. اگر جمهوری اسلامی حرفی برای گفتن و یا ایدهای برای عرضه كردن دارد، این عرضه باید با بهترین شیوهها كه همان هنر است، انجام گیرد.»
«مقام معظم رهبری»
مقدمه:
هر حرفی از «بسمله» شاهدی است در صدف عفاف، که رخساره ی به تجلّای مکرر نحنج و نازش را جز محرمان حریم انس و نیاز، ره دیدار ندارند و مُشک غزالان دشت محبّتش جز به مشام باریافتگان سراپرده اش نرسد.
هنر در بینش اسلامی، شرافت بخشیدن به ماده است و شعف آفرینشی که در «کتابت بسم الله» متجلی است، آشکارا بر شوق خلاقیت هنرمند گواهی می دهد.
هنر به ذات خود وسیله معرفت خداوند و اتصال به مبدأ آفرینش است. هنرمند متعهد و خلاق ادیان توحیدی به عنوان عارفی که حقایق را از راه نقش و خط و رنگ و... بیان می کند، این بار به آفرینش هنری بی زبان و بی زمان می پردازند که با ابدیت پیوند دارد و به موجب همین پیوستگی، ارزش و اعتباری جاودانه می یابد.
مؤسسه فرهنگی هنری مکعب هنر و مرکز گسترش هنرهای قرآنی با داشتن کادری مجرب، متخصص و دلسوز، هر ساله اقدام به برگزاری جشنواره های بین المللی و سراسری با موضوعات فرهنگی و هنرهای قرآنی می نماید. در این راستا جشنواره بینال بعنوان یکی از بزرگترین جشنواره های غیر دولتی در ایران، توانسته است تاکنون بیش از 4000 نفر از هنرمندان برجسته کشور را در شاخه های گرافیک، هنرهای سنتی و خوشنویسی را جذب کند و اکنون سعی بر آن دارد تا با حفظ اصول حرفه ای، شرایطی را فراهم سازد تا ارتباط میان استادان و هنرمندان جوان سراسر دنیا را نزدیکتر ساخته و معرفی مناسبی از آثار جوانان هنرمند و عاشقی فراهم آورد که در پی یافتن معرفتی حقیقی و بیانی ازلی هستند.
فصل اول
موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر
موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر (مرکز گسترش هنرهای)
مرکز گسترش هنرهای از سال 1381 با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مدیرمسئولی فاطمه کمره ای به شماره ثبت 14479 تأسیس گردید و فعالیت خود را در زمینه اجرای نمایشگاهها و جشنواره های هنری قرآنی با موضوعات: جشنواره بین المللی بسم ا...، جشنواره عکس ادیان توحیدی، جشنواره نقاشی کودک جهان اسلام ، جشنواره لباس محلی ایرانی آغاز نمود
این مجموعه غیردولتی با تلاش برای نزدیکی هنرمندان دنیا به صورت NGOهرساله با چاپ فراخوان به صورت کشوری و بین المللی اقدام به جذب آثار نمایشگاهی هنرمندان جهان می نماید. این مجموعه با 300 عضو هنرمندان بنام ایران با هدف رقابت در عرصه های بین المللی سعی در ارتقاء سطح کیفی و کمی خود را دارد.
زمینه فعالیت:
بخش آموزشی :
- برگزاری کلاسهای آمادگی دروس تخصصی هنر
- برگزاری کلاسهای کارگاه عملی طراحی، نقاشی، تصویرسازی، ارتباط تصویری، انیمیشن و ...
- کلاسهای آزاد هنری شامل: تاریخ هنر ایران و جهان- نقد ادبی و هنری- زبان تخصصی و ...
بخش فرهنگی:
- برگزاری 8 دوره جشنواره بین المللی بسم ا... و اسماء متبرکه
- برگزاری بینال نقاشی کودک جهان اسلام آثار نقاشی کودکان 7-4 و 10-7 ساله با موضوع من و خدا
- برگزاری نمایشگاه در زمینه پوستر صلح بشریت
- اجرای آثار طراحی گرافیک برگزیدگان داخلی و خارجی
- آرشیوی از خوشنویسی سنتی از اساتید بنام و پیشکسوت ایرانی در زمينه شاهنامه،ادبيات و ...
- مجموعه آثار پرتره مستند از چهره های مختلف قاره ها، کشورها، ملیّت ها و قوم ها
- آثار عکس داوری شده به صورت فراخوان بین المللی به عنوان ادیان توحیدی با موضوع تعاليم اديان توحيدي، اقوام، فرهنگ ها، آيين ها، رسوم، سنن، مناسك و نيايش، نشانه هاي ديني و همزيستي مسالمت آميز، معتقدان به اديان مختلف و جلوه هاي دين در زندگي مردم است.
- نشست های تخصصی
بخش انتشارات:
- چاپ کتب نفیس هنرهای قرآنی
- چاپ کتاب های مربوط به جشنواره ها
- چاپ و تألیف کتب آموزشی و کمک آموزشی
- چاپ و تآلیف کتاب کودک و نوجوان: آموزشی، تخیلی، داستانی
- تألیف کتاب های مذهبی
آدرس: تهران- خیابان ولی عصر (عج)- خیابان توانیر- خیابان نظامی گنجوی- کوچه هفت پیکر- پلاک 7 موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر تلفن:88881534
چارت سازمانی
مدیرمسئول |
هیئت رئیسه |
مدیرعامل |
مدیرروابط عمومی |
معاون آموزشی |
مسئول تبلیغات و |
مسئول سایت |
حسابداری |
دبیرخانه |
مشاوران و اساتید |
امور قراردادها |
امور مالی و اداری |
فعالیت های کامپیوتری:
سخت افزار:
شامل: شبکه- Wirrless- Hard Disc-Network
نرم افزار:
شامل برنامه:
Word- Excel-Windowsxp-Photoshop-Power point-Nero-Internet-
Winrar- printer- corel- office 2007-Scaner...
خلاصه مدیریتی:
هدف ار توسعه و ترویج موسسه با ایده محوری در زمینه آموزش و اجرای کاربردی و عملیاتی در حوزه هنر دینی، نیاز مبرم هنرمندان به ارائه آثار، درخواست پی در پی تشکل مردم نهاد، بسط و گسترش هنر معنوی و ایجاد خلاقیت و نوآوری خدمات لازم می باشد. موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر با طراحی و تدوین جشنواره های فرهنگی هنری با موضوع دینی ظرف مدت 5 سال آینده جزء موفق ترین برگزار کننده جشنواره های هنری خواهد بود.
ایده محوری (محصول/خدمت):
اهداف: ایجاد زمینه فرهنگی هنری ویژه هنرمندان و دانشجویان سراسر کشور- بسط و گسترش هنر دینی- توسعه هنر معنوی- ایجاد خلاقیت و نوآوری در عرصه های هنر قرآنی- غنی سازی آثار هنرمندان قرآنی
وضعیت حقوقی:
موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر توسط خانم فاطمه کمره ای در تاریخ 1384 به مدت محدود به شماره ثبت 14479 و سرمایه 5.000.000 ریال جهت محقق نمودن ایده محوری فوق تأسیس گردیده است.
تیم مدیریت
چارت سازمانی موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر طبق نمودار ذیل طراحی شده است.
چشم انداز:
موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر تأسیس گردیده و با طراحی و تدوین جشنواره های هنری تا ظرف 2 سال آینده جزء دومین برگزار کننده جشنواره های هنری بین الملل در سطح ایران و جهان می باشد و از لحاظ کیفیت خدمات و آموزش و ترویج هنر در سطح بین الملل جایگاه خوبی را در افق 10 سال آینده بدست می آورد.
مأموریت:
موسسه تخصص و توان توسعه جشنواره های هنری و آموزش هنر را دارم موسسه فرهنگی هنری مکعب هنر ایجاد گردیده تا از طریق خدمات و ارائه آموزشهای تخصصی هنر و برگزاری نمایشگاههای هنری برای اساتید، هنرمندان و دانشجویان کشور و جهان تا 30% خواسته آنها را تأمین نموده در ضمن این مرکز تعهد دارد در قبال برگزاری جشنواره ها، هنرمندان را تشویق و به جامعه معرفی نموده و با فرهنگ سازی و آموزشهای تخصصی و نیز ترویج هنر معنوی اقدامات مفید انجام دهد و نسبت به رفاه کارکنان و آموزش آنها نیز اقدام نموده و با بدست آوردن درآمد و سود مناسب زندگی مناسبی را نیز برای خانواده ام فراهم سازم.
استراتژی ها:
© استراتژی رقابتی:
© استراتژی تولید:
© استراتژی توسعه (محصول- بازار):
توضیحات مندرج در جدول شماره (2) بیانگر استراتژی ها و برنامه های توسعه محصول و بازار شرکت می باشد.
جدول شماره (2): توسعه محصول- بازار
محصول جدید محصول فعلی
ارائه خدمات آموزشی محدود |
بازار فعلی
بازار جدید |
|
در کل کشور و جهان اسلام |
© استراتژی مالی:
نیاز مجموعه فرهنگی مکعب هنر به سرمایه گذار است تا شریک. وجود سرمایه گذار قدرت مانور را برای موسسه فراهم می آورد. قدرت تصمیم گیری- قدرت انتخاب- قدرت تولید
© استراتژی خروج:
تا زمان استقبال همگانی کار تعطیل نمی باشد با وجود فرصت های شغلی و استقبال عموم خروج بی معنا است اگر بعد از 5 سال از نقطه سر به سر پایین تر بیاییم.
© استراتژی خرید:
موسسه نیاز به مکانی بزرگتر و فضای بیشتر جهت توسعه – خرید دستگاه چاپ دیجیتال- دستگاه کپی – دستگاه چاپ دیو – خرید کاغذ جهت چاپ کتاب به طور سالیانه دارد که به صورت استاندارد و با قید ضمانتنامه از طریق کمپانی اصلی خریداری می گردد.
© استراتژی منابع انسانی:
شرایط استخدام: پاره وقت/ تمام وقت
اهداف و برنامه ها
اهداف:
برنامه ها:
اختصاص 30% از سرمایه مالی جهت تبلیغات و جذب مردم
تحلیل صنعت:
صنعت جشنواره های فرهنگی هنری شامل موسسات و فعالیتهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- دفتر توسعه فعالیتهای آموزشگاههای هنر- دفتر توسعه مشارکت های فرهنگی هنری- چاپخانه ها- اساتید- وزارت علوم- دانشگاه های کشور- هنرستانها، آموزش و پرورش و ... می باشد.
بطور کلی تنوع و و تمایز محصولات در این صنعت فرهنگی هنری زیاد است و نرخ تغییر تکنولوژی (ابزار- روش- تغییر- فرآیند) زیاد می باشد. همانطور که نمودار ذیل نشان می دهد این صنعت در مرحله بلوغ قرارداد و میزان جهانی شدن آن زیاد است.
تحلیل بازار
سازمان u حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
سازمان v معاونت هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
سازمان w موسسه فرهنگی هنری صبا
جایگاه محصول ما و هر یک از رقبا از نظر قیمت و کیفیت در نمودار شماره (1) نشان داده شد است.
در صورت بهبود وضعیت کیفی موسسه فرهنگی هنری تا 5 سال آینده رقیبی نخواهند داشت.
عرضه کنندگان در این بازار ویژگی های آنها بشرح ذیل می باشد:
تأمین کنندگان موسسه بازار انحصاری دارند و می توانند رقیب آنها باشند و قدرت چانه زنی هم دارند.
ویژگی های کالاهای مکمل محصول ما عبارت است از:
کالاها و خدمتهایی که باید باشد تا شغل تأمین شود: کاغذ برای چاپ کتاب- استاد برای هنرجویان- داوران برای داوری آثار هنرمندان و ...
ویژگی های کالاهای جانشین محصول ما عبارت است از:
برای آموزشگاه و موسسه، آموزشگاههای مجازی- مکاتبه ای و CD آموزشی
ویژگی های خریداران این محصول (مانند قدرت چانه زنی) عبارت است از:
احتمال رقیب شدن چنانچه به مرحله ای برسند که قدرت آموزش و تأسیس را داشته باشد که با گذراندن دوره تکمیلی را گذرانده باشند.
فصل های فروش و روند آتی بازار بشرح ذیل پیش بینی می شود:
همه ایام بازار خوبی دارد.
بطورکلی تا اکنون بازار این خدمات براساس معیار/ معیارهای جغرافیایی، شغلی، تحصیلی، سنی، جنسیت، درآمدی، روانشناختی تقسیم بندی شده است و موسسه قصد دارد براساس معیار سن و تحصیلات بازار را تقسیم بندی و تمام مناطق شهر تهران را به عنوان بازار هدف انتخاب کند.
با توجه به شکل زیر بازار بالقوه خدمات ما افراد/ سازمان هایی هستند که نسبت به آموزش و آمادگی هنر علاقمند هستند و بازار در دسترس آنها عبارت است از کلیه مناطق کشور که علاقمند هم هستند و دسترسی به خدمت دارند.
همچنین بازار در دسترس و واجد شرایط برای محصول ما کلیه افراد/سازمان هایی هستند که دارای تخصص در زمینه هنر بوده و نهایتاً بازار هدف ما عبارت است از تمام مناطق کشور که بخشی از بازار در دسترس است که موسسه برای فعالیتهای خودش انتخاب می کند و در پایان سال اول قصد داریم 3% از بازار هدف را تسخیر نماییم.
مزیت رقابتی و شایستگی محوری:
تخصص و مهارت کارکنان موسسه نسبت به رقبای دیگر نوآوری از مزیت رقابتی است و به دلیل تفکرات و ایده و طرح، مناسب و مفید است.
فصل دوم
فعالیت انجام شده
الف: بررسی جایگاه ، روند روبه رشد، ترویج و توسعه هنرهای معنوی و با توجه به بسط و گسترش هنر اصیل و ناب اسلامی نیاز به فرصت سازی جهت بروز استعدادهای جوان محسوس است.
ب: استفاده از اهم تحقیقات میدانی و مکتوب مبنی بر چرایی و لزوم هنرهای قرآنی در ایران، اپیدمی هنر اصیل اسلامی در بین جوامع اسلامی به عنوان یک اصل تقریب، راهکار
ج: پیگیری کسب اعتبارات لازم برای برگزاری جشنواره
د: تشکیل کارگروه و هیئت داوری و شورای سیاست گذاری جشنواره
هـ: برگزاری افتتاحیه و اختتامیه جشنواره که براساس بند الف و ب انجام می پذیرد و جمع بندی و فاینال نهایی پروژه .
جلسه با اسپانسر چاپ آثار
مراجعه به دانشگاه هنر و نشست در مورد برنامه جشنواره بسم ا...
مراجعه به وزارت ارشاد برای قرارداد کتاب جشنواره
پیگیری نامه های اداری هماهنگی برای جلسات خارج از دبیرخانه
اعتبار از بانک کشاورزی و جلسات حمایت از جشنواره
تنظیم جلسه با داوران جشنواره – موضوع روند جشنواره
دریافت آثار- پیگیری اسپانسرهای چاپ دیجیتالی- تهیه خبر
دریافت آثار و ثبت مشخصات در لیست و کدگذاری هر روز
هماهنگی با موسسه فرهنگی هنری صبا برای جلسه حضوری دبیر جشنواره
هماهنگی با داوران جهت داوری
اصلاح آخرین فراخوان توسط طراح
جلسه هفتگی اعضاء راجع به روند جشنواره ساعت 10 صبح- تهیه خبر
هماهنگی جلسه هفتگی ساعت 10 صبح و تهیه خبر
جلسات خارج از دبیرخانه - پیگیری اسپانسرها- تهیه آرم و لوگوی اسپانسرها
پیش فاکتور و لیست برآورد هزینه های چاپ کتاب برای اسپانسرهای جشنواره
جلسه هفتگی ساعت 10 صبح راجع به آثار رسیده و تفاسیر بسم ا...- تهیه خبر
جلسه چاپ کتاب بسم ا... با حضور طراح کتاب- ساعت 30/8
جلسه هفتگی ساعت 10 صبح- آماده سازی کلیه قراردادهای اسپانسرها – تهیه خبر
اتود اولیه متن بروشور- پوستر- دعوتنامه و تقدیرنامه با حضور در جلسه - تهیه خبر
فرستادن مطالب بروشور، پوستر جهت ترجمه به زبان انگلیسی و عربی
جلسه هفتگی ساعت 10 صبح- دریافت متن ترجمه شده و تحویل به آقای ناصر نصیری
جلسه هفتگی ساعت 10 صبح- در خصوص آثار رسیده و تمدید مهلت جشنواره- تهیه خبر
جلسه چاپ کتاب بسم ا... با حضور طراح کتاب 30/8
آماده کردن آدرس داوران برای ارسال CD هنرمندان و دریافت CD مرتب شده و هماهنگی با داوران جهت داوری
جلسه هفتگی ساعت 10- مرتب نمودن CD آثار جهت داوری-دریافت اتود اولیه بروشور و پوستر طراح و ارزیابی آن
جمع بندی آثار دریافتی از هنرمندان . آماده بودن آنها با کد آثار
گزارش کار جشنواره- تهیه خبر
جلسه چاپ کتاب بسم ا... با حضور طراح کتاب ساعت 30/8
جلسه هفتگی ساعت 10 دریافت نتیجه داوری و جمع بندی کلی جهت بروشور
آماده نمودن آثار تأیید شده با کد و مشخصات کامل هنرمند و تحویل آن به طراح جهت طراحی لیبل
آماده سازی آدرس هنرمندان و شروع چاپ آثار هنرمندان و تماس با هنرمندان منتخب- تهیه خبر
فصل سوم
عناوین مربوط به شرح تفصیلی آموخته ها
عناوین مربوط به شرح تفصیلی آموخته ها:
در این عرصه با برنامه های اجرایی جشنواره،برنامه کلی روابط عمومی، اطلاع رسانی به خبرگزاری های و رسانه ها، جمع آوری و کدگذاری آثار ارسالی به جشنواره ، تهیه گزارش جلسات شورای سیاست گذاری، هماهنگی و تنظیم جلسات، تهیه خبر آشنا شده و به طور کامل و با درایت و تحلیل گری با رعایت نظم و تعهد در مسئولیت های واگذار شده تجارب زیادی نیز به دست آورده ام.
کارهای انجام شده توسط کارورز:
10)شیوه اطلاع رسانی به خبرگزاری ها و لینک به سایت ها
فصل چهارم
سومین بینال نقاشی کودکان جهان اسلام
تفسیر نقاشی کودکان
به طور کلی میتوان گفت هرچه که کودکان بزرگتر میشوند، نقاشیهای آنها نیز متناسبتر و واقعگرایانهتر میشوند و جزئیات را بیشتر بیان میکنند.
کودکان معمولاً کشیدن علائمی بر صفحه کاغذ را از حدود ۱۸ ماهگی به بعد آغاز میکنند. از دیدگاه بیشتر پژوهشگران این خط خطیکردنها، حرکاتی بی هدف و ناهماهنگ است. کودکان برای رسیدن به درجهای از توازن بصری به خط خطی کردن کاغذ میپردازند یا یک خط را بالای خطی که قبلاً کشیدهاند، میکشند. خط خطی کردن برای کودکان جذاب است. پژوهشگران این خط کشیدنهای اولیه را صرفاً بازی و تمرین میدانند. به هرحال زمانی فرا میرسد که کودکان شروع به تفسیر خطوط خود به عنوان تصویر میکنند. کودکان عموماً قبل از آن که کشیدن را آغاز کنند مقاصد خود را بیان نمیکنند، بلکه اغلب پس از اتمام کار به تفسیر نقاشی خود میپردازند. دایره، سادهترین طرح بصری برای کودکان خردسال است.
وجود آدمک نقاشی به اندازه ای بسیار کوچک و یا در پایین و یا گوشه صفحه می تواند نشان از عزت نفس پایین کودک باشد .
از حدود سه و نیم سالگی نقاشی کودکان کمی هماهنگ و هدفدار میشود و دیگر معنی نقاشی آنان تا پایان تکمیل آن پنهان باقی نمیماند، اما هنوز در تفسیر کودکان در نقاشی خود، نوعی عنصر فرصتطلبی وجود دارد. در این مرحله از تکامل چنانچه نقاشی کودکان در عمل شبیه به چیز دیگری از کار درآید، آنها از قصد اعلام شده خود عدول میکنند. در این مرحله، دیگران نیز این خط خطیها را با سهولت بیشتر درک میکنند و به تدریج اَشکال بیشتر و متنوعتری در یک صفحه کشیده میشود. اشکال تفکیک نشده و نامنظمی که کودکان میکشند به تدریج به صورت دایرهها، مربعها و مثلثها قابل تشخیص میشوند. این شکلها که همگی به صورتی طرح گونه کشیده میشوند، اغلب روی یکدیگر قرار میگیرند و به چیزی تبدیل میشوند که آنها را «ترتیب» میخوانیم. سایر شکلهای مهم در نقاشیهای کودکان عبارتند از:
خورشیدها، دایرهها و شعاعها.
از سه و نیم سالگی به بعد است که کودکان برقرار کردن رابطه میان جزئیات یک نقاشی را آغاز میکنند. به نظر میرسد که بسیاری از نقاشیهای آنها در این مرحله مبتنی بر قواعد یا طرحهای ساده است، به عنوان مثال نقاشی نمونهوار چهره انسان در این مرحله، مشتمل بر یک دایره به جای سر(یا یک سروبدن مرکب) و دو خط آویزان به جای پاست، برای مشخص کردن جزئیات چهره از قبیل چشمها و دهان ممکن است علائمی در درون دایره گذاشته شود. گاهی اوقات به نظر میرسد که این نقاشیهای طرحدار بیش از آنکه بازنمایی دقیق موضوع نقاشی شده باشند، جنبهای نمادین دارند. به عنوان مثال نتایج به دست آمده از مشاهدهها نشان میدهد که وقتی از کودکان ساکن در واحدهای آپارتمانی درخواست شده است تا منزل مسکونی خود را نقاشی کنند، آنها به کشیدن نقاشیهای متداولی از خانههای دارای سقف شیروانی و دودکشی که از آن خارج میشود، پرداختهاند.
از حدود سه و نیم سالگی نقاشی کودکان کمی هماهنگ و هدفدار میشود و دیگر معنی نقاشی آنان تا پایان تکمیل آن پنهان باقی نمیماند.
این مسئله نشان می دهد که در دامنه سنی خاصی کودکان صرفا نمادی از موضوع خاصی را نقاشی می کند بنابراین با دیدن نقائص نقاشی نباید نگران شوید. اگر در نقاشی کودک عضوی از خانواده حذف می شود می تواند نشان گر ان باشد که کودک تایل دارد او در جمع خانواده حضور نداشته باشد. اولین شخصیتی که کودک به ترسیم آن مبادرت می ورزد شخصی است که کودک او را بسیار دوست می دارد و یا از او خشمناک است و خلاصه احساسی خاص را نسبت به او تجربه می کند. وجود آدمک نقاشی به اندازه ای بسیار کوچک و یا در پایین و یا گوشه صفحه می تواند نشان از عزت نفس پایین کودک باشد . و در مجموع نقاشی کودکان زبان بدن آنهاست و درمانگران کودک برای تشخیص و حتی درمان بسیاری از مشکلات رشدی از این ابزار کمک می گیرند
نقاشی کودک، بیانگر شخصیت درونی (1)
آیا تا به حال به نقاشی یک کودک نگاه کرده و از باز تاب اندیشه و احساس این هنرمند خردسال شگفت زده شده اید؟ آیا تا به حال با خود اندیشید ه اید که کودکتان با کشیدن خانه ای بی پنجره و یا آدمکی که فاقد تنه است و به جای آن دو دست از دو طرف سرش بیرون آمده و یا درختی با برگهای سوزنی چه چیزی را می خواهد برای شما بازگو کند؟
نقاشیهای کودکان نوعی گیرایی آنی دارند، آنها ساده، جذاب و سرشار از زندگی و هویتند. کودکان با نقاشیهای خود حرف می زنند، حرفهایی که به دلایل گوناگون قادر به گفتن آنها نیستند. نقاشی نیز همانند خواب و رویا به آنها این اجازه را می دهد که خود را ازممنوعیت ها سازند و با ما در حالتی نا خودآگاه، درباره مسائل، کشفیات و دلهره هایشان صحبت کنند.
تخیلات هنری همانند خواب و رویا، در ژرفای ضمیر ناخودآگاه هر کس به جستجو می پردازد و ژرف ترین محتویات درونی فرد را متظاهر می سازد. کودک نیز به کمک نقاشی دلهره ها و کشمکش های درونی خویش را آشکار می سازد و بدین طریق اثر آنها را کاهش می دهد. در حقیقت وقتی مسائل و مشکلات عاطفی بر روی کاغذ منعکس می شوند به صورت تازه و جداگانه ای که کمتر دلهره آور است در می آیند.
کودک خیلی زود در می یابد که رسم و نقاشی وسیله ای بیانی است که با افکار او مطابقت می کند و او را در تخیلاتش، آزاد می گذارد و در عین حال لذت سرشاری برای او فراهم می آورد؛ علاوه بر آن نقاشی کردن به او اجازه می دهد که افکار درونی اش و درحقیقت خویشتن خودش را نشان دهد. به هر حال تعبیرو تجزیه و تحلیل نقاشی کودکان فقط مورد توجه بزرگسالان است. هنگامی که کودک به وسیله تصویر اظهار نظری می کند، بسیاری از جوانب شخصیت خویش را آشکار می سازد؛ ولی او اینکار را برای دلخوشی ما و یا فراهم کردن امکان شناخت و بررسی روانشناسی نمی کند؛ بلکه آنچه برای او مهم است بیرون ریختن تجربه های اندوخته شد ه ای است که نمایانگر وجود اوست...
اولین علائمی که کودک بر روی کاغذ رسم می کند، بیشتر بر اثر ضربه زدن مداد بر روی کاغذ به وجود می آید. اوخیلی زود متوجه می شود ک در اطراف او اشیاء و وسایلی وجود دارند که می توانند اثر مشخصی از خود بر روی سطوح باقی گذارند، بنابر این با لذت تمام، با هر وسیله ای که به دست آورد شروع به خط خطی کردن می کند. خطوط درهم و برهمی که کودک در سن 16 تا 18 ماهگی رسم می کند کم کم جای خود را به دو اثر گرافیکی مشخص تر می دهد که یکی خط نوشتن و دیگری خط نگاری است، که این رویه به مرور زمان و بر اثر پیشرفت و پختگی فکری کودک هر کدام جای خود را پیدا می کنند.
او در دو تا سه سالگی برای خطوط و دایره هایی که می کشد اسم می گذرد. در این دوران، دیگر خط نگاری کودک، فقط برای لذت بردن از حرکت یا فشار مداد بر روی کاغذ نیست ، بلکه او مایل است احساسات درونی خود را که در ارتباط با تجربه های زندگی کوتاه مدتش به دست آورده بیان کند. و سرانجام درچهار سالگی خط نگاره های او جمع و جور می شوند و حتی برای بزرگسالان نیز معنی پیدا می کنند. دراین سن شمایی از آدمک و گاهی هم بعضی از حروف الفبا نمایان می شود. بدین گونه است که سرانجام کودک مرحله خط خطی کردن را به طور کامل پشت سر می گذارد و وارد مرحله تمثیلی می شود. این مرحله درست همان مرحله ای است که کودک به تقلید از بزرگترها، چند سطری را به عنوان داستان نقاشی ، زیر نقاشیهای خود ترسیم می کند.
این نوشته ها اغلب از چپ به راست و گاهی از راست به چپ نقاشی می شود.
کودکان سعی می کنند در نوشته های خود فاصله را نیز مراعات کنند و جالب است که بعد از نوشتن از بزرگترها می خواهند که نوشته های آنان را بخوانند. در چنین شرایطی، والدین می توانند با دقت درمحتوی نقاشی سرنخی به دست آورند و ازاین طریق داستانی بسازند و برای کودک تعریف کنند. کودکان، معمولا با دقت به این داستانها گوش فرامی دهند و اگرهم گاه مطلبی خلاف میل آنها خوانده شود اعتراض نمی کنند؛ زیرا خودشان می دانند که نوشته هایشان قابل خواندن نیست.
برای آنها همین قدر که کسی نوشته هایشان را می خواند و در احساساتشان شریک می شود کافیست.
در فاصله سه تا چهار سالگی کودک سعی می کند تصویرشخص یا اشخاصی را بکشد. این تصویر شامل عناصر مشخص و معینی از قبیل یک دایره به جای سرو در اطراف آن چند خط به عنوان بازوها و پاهاست.
علت ساده بودن نقاشی در این سن از عدم شناخت تکنیک ناشی نمیشود، بلکه این درست همان تصویری است که کودک از بدنش در ذهن دارد. این تصویر دارای یک سراست که برای کودک مهم جلوه می کند؛ زیرا سرموضع حس های بینایی و شنوایی است واز این رو برقراری ارتباط با دنیای خارج را میسر می سازند و دیگر اینکه دارای بازوهایی است که امکان گرفتن و لمس کردن اشیاء را در بردارد و دارای پاهایی است که امکان جابجا شدن را فراهم می کند.
وقتی کودک، آدمکی را ترسیم می کند، قبل از هر چیز شکل خود یا درکی را که از بدن و تمایلاتش دارد بیان می کند. در واقع بین برخی از خطوط آدمک نقاشی شده، و خصوصیات جسمی و روانی کودکی که آنرا ترسیم کرده، ارتباط مشخصی وجود دارد.
اگر آدمک درمجموع هماهنگ باشد، احتمال بسیاری وجود دارد که کودک کاملاًسازگارباشد؛ اما هنگامی که آدمک در اندازه ای خیلی کوچک یا گوشه کاغذ ترسیم شود، نشانگر این است که کودک خود راکم ارزش می پندارد و قادر به برقراری ارتباط مناسب با دیگران نیست. و یا اگر آدمک بزرگ ترسیم شود، می توانیم حدس بزنیم که با کودکیزود رنج و حساس روبرو هستیم که همیشه فکر می کند به او ظلم شده است. کودکانضعیف ودرون گرا، اغلب برای آدمک پا نمی گذارند، یا او را به حالت نشسته نقاشی می کنند و بالاخره کودکان پرخاشگر، که آدمک خود را با خطوطی خشک وزاویه دار نشان می دهند.
خانواده
اعضای یک خانواده هماهنگ، درنقاشیهای کودکان، همیشه با هم و دست در دست هم نشان داده می شوند. اگر این اشخاص دستهای یکدیگر را بگیرند، همدیگر را ببوسند و یا با هم بازی کنند درجه صمیمیت آنها بیشتر است. کودک، در نقاشی خانواده، تصویر خود را نزدیک شخصی نقاشی می کند که حس کند در کنارش راحت تر است و یا اورا بیشتر از همه دوست دارد؛ ولی اگر کودکی فکر کند که مثلاً خواهرش بیش از او مورد توجه پدر و مادراست، در نقاشی خود خواهرش را بین پدرو مادر و خود را دورتراز آنها در حاشیه کاغذ قرار می دهد. دربعضی از نقاشیها تعدادی از افراد خانواده در داخل خانه و تعدادی دیگر درخارج ازخانه نمایش داده می شوند. اینگونه نقاشیها یا منعکس کننده غیبت واقعی شخص یا اشخاصی است که در خارج از خانه ترسیم شده اند و یا کمبود جذابیت عاطفی کودک را نسبت به آنها می نمایاند.
در بیشتر نقاشیهایی که کودکان ترسیم می کنند، همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشترین بار احساسی خود را چه به صورت عشق و ستایش و چه به صورت ترس و دلهره بر روی او مستقر می کند. این شخصیت اصلی غالباً قبل از دیگران ترسیم می شود؛ زیرا او اولین شخصی است که کودک به او فکر می کند. این شخصیت اصلی، همیشه درانداره ای بزرگتر از دیگر اشخاص و با جزئیاتی بیشتر و کامل تر ترسیم می شود.
هنگامی که در نقاشی خانواده، یکی از اعضای خانواده وجود ندارد، می توان نتیجه گرفت که کودک آگاهانه یا ناخود آگاه آرزوی نبودن آن شخص را دارد. این پدیده بیشتر در نقاشیهای کودکانی دیده می شود که با گذشت چند سال هنوز تولد خواهر یا برادر کوچکتر از خود را نپذیرفته اند. بنابر این با حذف این کودک مزاحم از نقاشی خود، خود را در دوران طلایی که قبل از تولد نوزاد در آن زیسته اند، به تصویر می کشند.
فصل پنچم
ضمائم
نتیجه گیری:
نقاشي جزو هنرهايي است که به دوره ي انسان هاي ماقبل تاريخ باز مي گردد. نقاشي در غارها و بر روي تخته سنگها، نوعي پيام براي انسان هاي امروزي بوده و در واقع نشان دهنده ي چگونگي زندگي و طرز تفکر انسان ها در دوره هاي متفاوت است. خيلي از دانشمندان و تاريخ شناسان، دست يافتن به چگونگي زندگي انسان هاي ماقبل را، مديون همين تصاوير مي دانند. نقاشي، نوعي پيام است که افکار دروني را به صورت جلوه هاي ترسيمي بيان مي کند. نقاشي کودکان نيز پيامي از افکار و حالات دروني آنها است. گاهي اوقات نقاشي از يک منظره يا آدمک يا حيوانات، در واقع به عنوان زنگ هشداري براي بيان نوعي از احساسات کودک است که نمي تواند آن را بطور شفاهي بيان کند و به عنوان نوعي تخليه ي رواني اين حس را بر روي کاغذ نقاشي بروز مي دهد
نقاشي الف: متأسفانه در اين نقاشي، ما از سن تقويمي کودک بي خبر هستيم ولي نقاشي کشيده شده، مبين نياز به محبت مادرانه و عشق عاطفي است. در واقع کودک در اين نقاشي، نياز خود را به ناز و نوازش اعلام مي دارد و اين حس معمولاً در کودکان 8-5 سال قوي تر است. محل کشيدن اجزاء نقاشي، باز هم به اين نکته اشاره مي کند که اين کودک نياز به مادر و احساس امنيت دارد و کاملاً به مادر خود وابسته است. نحوه ي نقاشي به گونه يي دلالت بر اين دارد که سن کودک سن ورود به مدرسه ي ابتدايي است و به نوعي خود را درگير قانون هاي تربيتي مي بيند و اين کاملاً بهنجار و مطابق با طبيعت کودک است. نکشيدن پنجره در نقاشي نيز، تا حدودي بر کمرويي و راز داري کودک دلالت دارد. بعضي از مسائل جاري در محيط اطراف کودک براي او مطلوب نيست و او امتناع از ديدن اين مسائل را در نقاشي خود بازگو کرده است
نقاشي ب: چشم هاي آدم هاي کشيده شده توسط کودکان، به نوعي بازتاب و آيينه ي روح آنها در نقاشي هايشان است. کشيدن آدمک هايي با چشمان شاد، نشان دهنده ي روحيه ي شاد و کنجکاو کودک است. پدر اين کودک برايش به منزله ي سرچشمه ي قدرت و دانش بوده و ارتباط بسيار خوبي با پدر خود بر قرار کرده است. او نه تنها پدر را به عنوان مظهر قدرت و دانش مي بيند، بلکه او را به عنوان شخصيتي شاد، خوش مشرب و اجتماعي در نزد خود پذيرفته است. او مي خواهد بشنود و بداند و ميل به زود بزرگ شدن در او به چشم مي خورد. ترسيم شانه در پسران بيشتر از دختران ديده مي شود که نشانه ي پرورش نيروي جسماني است. کنترل غريزه هاي طبيعي در او، به راحتي پذيرفته شده است. او نهايت سعي خود را در القاء اهميت آدمک ها و پيام نقاشي کرده است.