عنوان کارورزی : آشنایی با خانه کشاورز
دانشجو : فرزانه مسکوگر
شماره دانشجویی : 91238049290914
رشته تحصیلی : کارشناسی حرفه ای مدیریت امور فرهنگی
استاد کارآموزی : جناب آقای گودرزی
چکیده :
خانه کشاورز نهادی است غیر دولتی که در سال 1379 با اخذ مجوز از وزات کشور و بر اساس ماده 10 قانون احزاب به عنوان تشکلی سیاسی تاسیس شد، هر چند فعالیت 13 ساله آن به دور از خط بندی های عام سیاسی کشور بوده و بیشتر در جهت دفاع از منافع بخش کشاورزی با رعایت منافع ملی و اصول توسعه پایدار کشور قرار داشته است. این نهاد کاملا غیر دولتی و غیر انتفاعی بوده و بودجه خود را از طریق دریافت حق عضویت از اعضاء و سایر فعالیت های قانونی غیر دولتی تامین می نماید. ارکان عمومی این تشکل انتخابی و به تشکل عام کشاورزان عضو (که بیش از نیم میلیون بهره بردار حقیقی و حقوقی را شامل میگردد) پاسخگو هستند. هرچند در آغاز تاسیس امکانات این نهاد بسیار محدود بوده اما در طول سال های فعالیت و با توجه به اجرای دو تمهید جذب حداکثری درآمد و صرفه جویی های سختگیرانه مقامات آن موفق شده امکانات و تجهیزات اداری مناسبی را برای دفتر مرکزی و25 دفتر استانی خود فراهم نماید. بخشی از اهداف و فعالیت های این نهاد با امور فرهنگی مرتبط می باشد که دو رکن از ارکان خانه کشاورز متولی انجام امور مرتبط هستند، کمیسیون امور فرهنگی و اجتماعی در جایگاه سیاستگذار و تصمیم گیر و دفتر روابط عمومی و امور فرهنگی در جایگاه اجرا کننده و متولی بخشی. نهادهای مشابهی که در عرصه بخش کشاورزی فعالیت می کنند به لحاظ ماهیت دولتی یا نیمه دولتی خود و نیز انتصابی بودن مقامات و نیز انتفاعی بودن ماهیت فعالیتشان از خانه کشاورز متمایز می گردند. اصول علمی مدیریت نهادهای فرهنگی تا حدود زیادی در فعالیت های سازمانی و چارت اداری خانه کشاورز مراعات گردیده و پیشنهادهای ارائه شده توسط کارآموز در حد مقدورات سخت افزاری و مالی این نهاد اجرایی گردیده است.
تاریخچه:
خانه کشاورز به عنوان نهاد دیده بان حقوق کشاورزان بیش از بیست سال پیش در اندیشه تعدادی کشاورز پیشرو شکل گرفت و تقاضای تشکیل آن به وزارت کشور تحویل شد. بیش از ده سال پیگیریها به نتیجه ای نرسید تا در سال 1379 مجوز تاسیس این تشکل صنفی از سوی کمیسیون ماده 10 احزاب تایید و پروانه فعالیت آن توسط وزارت کشور صادر و امور اجرایی آن به فوریت انجام و افتتاح آن اعلام شد. بررسی مشکلات ساختاری که مانع تحقق بسترها و دستیابی زمینه های مساعد برای رشد و اعتلای کشاورزی از انگیزه های تشکیل این سازمان به شمار می آیند. این فکر که با تاسیس چنین تشکلی کشاورزان به حقوق خود آشنا شده و به تبع برای تامین نیازهایشان موثر خواهد بود، اندیشه بدیعی است که همه کشاورزان هنوز هم خویش را مدیون این تفکر می دانند.
مرکزی که حامی و دلسوز کشاورزان باشد وجود نداشت و مقامات دولتی دلسوز بر اساس قانون بایستی نگهبان منافع دولت باشند. حتی اگر قانونی یا مصوبه ای به نفع کشاورزان نباشد. شاید یکی زا دلایلی که ده سال اخذ مجوز به طول انجامید نیز همین داستان باشد! نبود تشکلی منسجم که صدای کشاورزان را به گوش دولتمردان و حکومت بگیرند مشوقی شد تا با پیگیری های مستمر کشاورزان "خانه کشاورز" تاسیس شود.
دومین مرحله کار، تنظیم اساسنامه و مرامنامه و تعیین خط فکری این مرکز بود که با تلاش عده ای صاحب نظر از رشته های مختلف تدوین و به تایید کمیسیون مربوطه در وزارت کشور رسید. سپس عضوگیری آغاز شد. ممکن این سوال پیش بیاد که پس وظایف نهاد دولتی بخش کشاورزی که در رأس که وزیر و عضو هیات دولت است چیست؟ باید گفت وزیر دولتی است و مدافع دولت و در کشورهای در حال توسعه یک مقام دولتی باید منافع دولت را در نظر بگیرد و در عین حال بر اساس امکاناتی که در اختیار او به عنوان برنامه از سوی مجلس شورای اسلامی گذارده می شود عمل می کند. در حالی که ممکن است نیازهای بخش و کشاورزان را به طور کامل برآورده نکند. به سخن دیگر کشاورز منافع خود را در نظر می گیرد و گاه منافع کشاورز با خواسته های دولت یکسان نیست. دلیل اصلی ایجاد یک تشکل همین است که برای برآورده شدن خواسته های صنف خود تعامل با دولت راه انداز می شود.
باید دانست مرکزی برای جمع آوری اطلاعات و اعلام خواسته های کشاورزان در کشورهای پیشرفته حتی به بیش از یکصد سال می رسد.بی گمان یکی از نشان های پیشرفت کشاورزی در کشورهای دیگر وجود نهادهای خصوصی می باشد که به اسامی مختلف به فعالیت مشغول هستند و عموما به نام اتحادیه کشاورزان و خانه کشاورز به ثبت رسیده اند.
خانه کشاورز می کوشد به عنوان اولین تشکل صنفی کشاورزان با پیگیری مستمر و برقراری ارتباط با مقامات دولتی به آنچه در قوانین فعلی مطرح می باشد برای تامین منافع کشاورزان دست یافته و با تعامل با قوه مقننه در وضع قوانین جدید در کنار کشاورزان باشد . نکته مهم در هدف خانه کشاورز این است که همواره منافع ملی بر منافع کشاورزان اولویت داشته و ترجیح می دهد برای رسیدن به ایرانی آباد و سربلند درجهت منافع منافع ملی حرکت کند.
معرفی :
کارآموزی اینجانب در موسسه خانه کشاورز انجام می گیرد. این موسسه یک NGO (سازمان غیر دولتی که چندسالی است معادل سمن برای NGO در نظر گرفته شده است).
خانه کشاورز در سال 1379 و با اخذ مجوز از وزارت کشور بر اساس ماده 10 قانون احزاب و به عنوان یک تشکل سیاسی – صنفی تاسیس گردید. هر چند اندیشه تاسیس یک تشکل صنفی برای کشاورزان ایران به سال های پیش از آن بر می گردد. می توان گفت ادغام دو وزارتخانه کشاورزی و جهاد سازندگی و متعاقب آن تغییر وزیر این وزارتخانه پس از 13 سال موجب گردید کشاورزان تشکیل دهنده خانه کشاورز برای استفاده از تجربیات بخش دولتی به فکر افتاده و سکان تشکل تازه تاسیس خود را به آقای دکتر عیسی کلانتری که از سال 1367 تا 1380 وزیر کشاورزی بود بسپارند.
خانه کشاورز هر چند به عنوان یک تشکل سیاسی فعالیت داشته و دارد طی 12 سال فعالیت خود از ورود به دسته بندی های مشخص سیاسی پرهیز کرده و نمی توان آن را به یکی از دو دسته کلی اصولگرا و اطلاح طلب نسبت داد. اساسنامه و مرامنامه خانه کشاورز فعالیت در جهت احقاق حقوق کشاورزان و دفاع از منافع صنفی و معیشتی آنان را در دستور کار خود قرار داده ، البته منافع ملی و موجودیت کلی بخش کشاورزی بر منافع کوتاه مدت اقتصادی کشاورزان الویت دارد. توسعه پایدار کشور، راهبرد کلی خانه کشاورز بوده و هدایت کننده خط مشی این نهاد در مورد مسایل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می باشد.
خانه کشاورز گسترش فعالیت ها در تمام نقاط کشور پهناور ایران و ضرورت در سایر نقاط جهان در دستور کار خود قرار داده و با توجه به سنخ فعالیت های کشاورزی که در نقاط روستایی و عشایری گسترش بیشتری دارد، منطقی به نظر می رسد.
نکته: تعریف فعالیت کشاورزی شامل کلیه فعالیت های تجاری و معیشتی در ارتباط با پروروش و تکثیر گیاهان، حیوانات و میکرو ارگانیسم های مرتبط با این دو می باشد. طبق تعریف سازمان جهانی خواربار (فائو - FAO) واژه کشاورزی به تنهایی کامل بوده و نیازی به استفاده از اصطلاحات دامپروری و مانند آن نیست.
تمامی استانهای کشور به نوعی فعالیت های کشاورزی را به عنوان بخش مهمی از اقتصاد و حتی فراتر از آن به عنوان یکی از مصداق های سبک زندگی در بر دارد. خانه کشاورز با در اختیار داشتن 25 دفتر استانی تا حدود زیادی هدف گسترش در اقصی نقاط کشور را جامع عمل پوشانده است. در بعضی استانها و با توجه به مقتضیات خاص فرهنگی و اجتماعی دو دفتر استانی به طور همزمان فعالیت میکنند که این مساله در فصول بعدی مشروحا بیان خواهد شد.
دفتر مرکزی این تشکل در تهران واقع در یوسف آباد – خیابان جهان آرا- خیابان 33 (شهید ادریس حسین پور) – پلاک 21 می باشد. این ساختمان در 4 طبقه میزبان جلسات، کارگروه ها و کمیسیونهای مختلف مرتبط با بخش کشاورزی است.
امکانات و تجهیزات:
ساختمان دفتر مرکزی در 4 طبقه مجهز به تجهیزات متعارف اداری شامل رایانه و تجهیزات جانبی (پرینتر، اسکنر، دستگاه کپی و …)، تلفن ، فکس و وسایل ارتباطی و رسانه ای شامل تلویزیون و … می باشد.
طبقه چهارم این ساختمان یک سالن اجتماعات 70 نفری مجهز به تجهیزات صوتی و تصویری (ویدئو پروژکشن) است که میزبان جلسات شورای مرکزی، کمیسیون ها و تشکل های مربوط بوده، ابته برخی از جلسات شورای مرکزی و به تناسب ضرورت های خاص مانند تاسیس یک دفتر استانی جدید، آشنایی با فعالیت های کشاورزی یک استان، تقدیر و تشکر از برخی از مسوولان و دلایل این چنینی در شهرستانها و به میزبانی خانه کشاورز یک استان برگزار می گردد. اما اکثریت جلسات شورای مرکزی به میزبانی دفتر مرکزی و در همان سالن اجتماعات برگزار می شود. خانه کشاورز در راستای تعامل و تشریک مساعی با تشکل ها و نهادهای فعال در زمینه امور کشاورزی و تحقیقات کشاورزی بعضا میزبانی از جلسات این تشکل ها را در دفتر مرکزی به عهده می گیرد که مواردی از این جلسات در فصول بعدی با تفسیر بیشتر بیان می گردد.
کنگره های خانه کشاورز تنها مراسمی است که به علت تعداد چند هزار نفری میهمانان در محدوده تجهیزات این تشکل قابل انجام نبوده و هر چهار سال یکبار از طریق اجاره اردوگاه های بزرگ کشور برگزار میگردد.
فرایندهای خدماتی :
خانه کشاورز بنا به اصول سازمانی خود فعالیت های تجاری یا صنعتی که ماهیت انتفاعی داشته باشند انجام نمی دهد، اما فرایندهای خدماتی مرتبط با بخش تولید و صنعت در این تشکل انجام می گیرد، شامل:
1- اطلاع رسانی :
خانه کشاورز از طریق امکانات رسانه ای خود شامل ماهنامه "صدای کشاورز" و نیز ارتباطات تلفنی و فکسی به امر اطلاع رسانی و آگاه سازی جمعی برای دفاتر استانی، اعضای ثبت شده و همچنین کشاورزان غیر عضو می پردازد. مجله صدای کشاورز در دو نوبت انتشار یافته که نوبت اخیر آن از بهمن ماه سال 1389 آغاز شده و تا به الان با انتشار 28 شماره به صورت ماهانه ادامه پیدا کرده است. این مجله در سراسر کشور بین کشاورزان توزیع شده و بنا به تقاضا شماره هایی از آن به نهادهای تصمیم گیر شامل ریاست جمهوری – مجلس شورای اسلامی و کمیسون های تخصصی آن – شورای عالی انقلاب فرهنگی – وزارتخانه های مرتبط و سایر تشکل های فعال در بخش اعم از دولتی و غیر دولتی ارسال می گردد. خط مشی مجله بر اساس تصمیم گیری های هیات تحریریه تعیین شده و شامل ارائه اطلاعات کارشناسی و علمی به دوره از مداخلات سیاسی بوده است. هر چند جذب تبلیغات به منظور تامین بخشی از هزینه های انتشار مورد توجه گردانندگان نشریه قرار داشته اما بر خلاف اکثر نشریات تخصصی کشاورزی بخش مهمی از نشریات را تبلیغات تشکیل نداده و صفحات پشت جلد را به این امر اختصاص دادند. همچنین خانه کشاورز با هدف گذاری و خط مشی مشابهی به اطلاع رسانی و آگاه سازی کشاورزان از طریق سایت WWW.IRAFO.IR می پردازد.
2- مشاوره :
کشاورزان عضو خانه کشاورز به طور مرتب مسایل و مشکلات خود را با دفاتر استانی و گاه به طور مستقیم با دفتر مرکزی در میان گذاشته و مهم ترین موارد آن برای رایزنی بیشتر در جلسات به بحث گذاشته شده و به مسوولین دولتی نیز منعکس می گردد و مجله صدای کشاورز نیز به چاپ آنها می پردازد. کشاورزان غیر عضو در این تشکل نیز با ارسال نامه و یا صحبت با مسوولین استانی انواع پرسش ها و مشکلات خود را مطرح می کنند و جواب مقتضی به آنان ایفاد می گردد. مشاوره های خانه کشاورز در زمینه های فنی، حقوقی و سیاسی، مسایل مربوط به کشاورزی می باشد. گسترش ارائه مشاوره های فرهنگی و اجتماعی از برنامه های این تشکل در بخش روابط عمومی و امور فرهنگی است. شرح این برنامه ها در دو فصل بعدی بیان خواهد شد.
3- چانه زنی های سیاسی و صنفی :
خانه کشاورز بنا به مجوز تاسیس خود یک نهادی سیاسی بشمار می رود و طبیعتا با مقامات سیاسی و منتفذان امور مملکتی مراوده مستمر دارد.اما برخلاف اکثر تشکل های سیاسی از این چانه زنی ها و مراودات در جهت بسط قدرت سیاسی و سهم گیری در معاملات جناحی استفاده نکرده و هیچ یک از اعضای این تشکل در بدنه قوه مجریه وارد نشده اند. اما فعالیت در چارچوب نظام و انتخابات های قانونی کشور از اهم فعالیت های خانه کشاورز قرار دارد چرا که دفاع از حقوق کشاورزان و منافع صنف و بخش بدون داشتن تریبون در مجامع سیاسی به ویژه نهادهای منتخب نظام امکان پذیر نخواهد بود، از همین رو علاوه بر کاندیدا شدن تعدادی از اعضای این تشکل در انتخابات شوراهای شهر و روستا و مجلس شورای اسلامی که به انتخاب تعدادی از آنان منتهی شده خانه کشاورز و مسوولان آن در موارد ضروری به بحث و تبادل نظر با مقامات سیاسی کشور می پردازد.
هدف از تاسیس:
همان طور که در مقدمه بیان گردید هدف از تاسیس خانه کشاورز تمرکز فعالیت های حمایتی از بخش کشاورزی در قالب یک تشکل جامع و فراگیر بوده است. خانه کشاورز خود را به عنوان دیده بان حقوق کشاورزان مطرح کرده و در عین حال منافع ملی و موجودیت توسعه کشور را فدای منافع کوتاه مدت بخش نمی سازد. همچنین کرامت انسانی و کیفیت زندگی کشاورزان بر منافع اقتصادی فعالیت آنان ارجحیت داشته و در طول سال های فعالیت پنهان نمانده است. اساسنامه و مرامنامه خانه کشاورز موید این مطلب می باشد.