مرکز آموزش عالی علمی کاربردی فرهنگ و هنر واحد 13 تهران

 

گزارش کارورزی رشته: حسا بداری مالی

 

عنوان گزارش: گزارش کارورزی

 

دانشجو: اردوان طا لبی بها بادی

 

 

شماره دانشجویی : 91138049270497

 

 

استاد راهنما : استاد تقدیسی

 

 

تاریخ : مرداد 1392

 

 

شركت كامپيوتري آینده نگاران مدیریت وفناوری آروین واقع درتهران: خیابان ولیعصر، بولواراسفندیار، پلاک55است. از بخش ها و قسمت های مختلفی تشکیل شده است. این بخش ها در زمینه های كاري خود وديگر زمينه ها بر فرض مثال خدمات كامپيوتر به ترتيب: شبکه، گرافیک و انیمیشن، سخت افزار و آموزش فعالیت می کند. این شركت دارای یک بخش به نام بخش سخت افزار است که در یک اتاق تمامی وسایل مورد نیاز برای نصب کردن (اسمبل كردن) قطعات کامپیوتر موجود است.

بخش دیگر این شركت ، بخش نرم افزار است که در اتاق مربوطه شامل چهار کامپیوتر است که این کامپیوترها به هم شبکه می باشند و در این اتاق برای کارهای گرافیکی، آموزشی تمهیداتی در نظر گرفته شده است. وبخش ديگر اين شركت قسمت تعمير و عيب يابي كامپيوتر كه در اتاقي جدا از سایر اتاق هاي ديگر اين شركت به خاطر كيفيت كار مسئولانش و استاندارد بودن قطعات شركت وسرعت العمل كار از شركت هاي موفق است ومراجعه كننده هاي اين شركت به خاطر اين مسائل مثبت شركت كه گفته شد. زياد وقابل ملاحظه است. واین شركت یکی از شركت هاي موفق در زمینة فعالیت كاري خود وديگر خدمات است.

تمامی کامپیوترها و سیستم های این شركت شبکه می باشند و می توانند از این طریق با هم ارتباط داشته باشند. اسمبل کردن سیستم از حرفه های مهم این روزها است که نیاز به دقت و قدرت در تشخیص قطعات کامپیوتری دارد. یک اسمبل کننده ی سیستم، باید به تمامی قطعات و مارک ها و مدل های آن و همچنین تفاوت های بین آنها آگاه باشد و بداند که کدام قطعه می تواند جوابگوی یک کاربر خاص باشد یا کدام قطعه جوابگوی کدام شخص باشد. آموزش نرم افزار از ديگر حرفه هاي مهم ديگر است كه من در اين بخش آشنايي با سخت افزار اسمبل كردن كامپيوتر و آشنايي با شبكه كامپيوتري پرداختم كه در صفحات بعد راجب اين دو موضوع بيشتر توضيح داده می شود .

شرح وظايف حسابدار

1 – اداره سيستمهاي حسابداري و دفترداري به نحو كارا و موثر مطابق با قوانين و مقررات مالي و قانوني .

2 – نگهداري و كنترل حساب اعتبارات، واگذاري و هزينه شده .

3 – انجام اقدامات لازم در زمينه پرداخت حقوق و دستمزد .

4 – ثبت به موقع و به تاريخ وقوع كليه وقايع مالي در دفاتر دستمزد .

5 – تهيه دفاتر مالي، تراز عملكرد، بودجه، حساب سود و زيان و ساير صورتهاي مالي .

6 – نگهداري حساب ريالي انبارها، اموال و محاسبه قيمت تمام شده و قيمت فروش محصولات .

7 – بررسي و تعيين انحرافات و مغايرتهاي احتمالي در پرداختها و هزينه ها ، ضايعات خريد و مصرف
مواد و قطعات، ساعات كار تلف شده، اقلام انبارها و موارد مشابه .

8 – تهيه خلاصه وضعيت وصوليها، پرداختها، مطالبات، بدهيها، نقدينگي شركت و … و ارائه آن به مديريت مالي .

9 – كنترل و نظارت بر شرايط مالي قراردادها و انجام اقدامات لازم جهت پرداخت به موقع آنها به مديريت مالي .

10 – بررسي ، تهيه و تنظيم، كنترل و تائيد كليه اسناد حسابداري .

11 – صدور اسناد مربوط به پرداخت كسورات بيمه، ماليات ، وام و …

12 – صدور اسناد صندوق و دريافت و پرداختهاي نقدي .

13 – انجام كليه خدمات كامپيوتري مربوط به فعاليتهاي مالي شركت .

14 – رعايت ايمني و بهداشت و نظم و مقررات در محيط كار .

15 – شركت در كلاسهاي آموزشي .

16 – ارائه گزارشات مختلف از فعاليتهاي مالي به صورت مستمر و ارائه آن به مدير مالي .

17 – انجام ساير امور محوله از طرف مدير مالي .

گزارش كار كارآموز

هر صورت وضعیت یا تنخواه گردان و یا غیره ابتدا توسط حسابدار بررسی شده و در صورت نبود اشکال توسط مسئول اعتبارات، ردیف اعتباری آن دربرگه درخواست نوشته، و سپس سند آن تهیه می شود و کسی که اسناد را تنظیم می کند باید آن را امضاء کند و بعد از آن توسط دایره ممیزی کنترل می شود و در صورت نداشتن هیچ مشکلی به مسئول صدور چک برای چک کشیدن داده
می شود و بعد از آن به دفتر رئیس شرکت برده تا امضاء شود و بعد از آن اسناد و مدارک را اسکن و مدرک می کنیم .

• تنظيم اسناد هزينه

يك فرد به عنوان تنخواه گردان (كارپرداز) مبلغي را به عنوان تنخواه گردان در خواست ميكند و از واحدهاي مختلف درخواست خريد به كارپرداز اعلام ميشود و درخواست كننده، درخواست خريد پس از امضا رئيس واحد يا بخش آن را به قسمت كارپردازي ارائه ميكند و واحد كارپردازي پس از آگاه شدن از تامين اعتبار هزينه مورد نظر از طريق تنخواه گردان اقدام به خريد يا انجام هزينه ميكند و در اين زمان اين دايره بايستي فاكتور قابل قبول فرم دار كه داراي صورتحساب، تاريخ. مهر و امضا فروشنده، آدرس و كد اقتصادي است را ارائه كند. دايره كارپردازي پس از جمع آوري فاكتورهاي قابل قبول و سند هزينه بر روي درخواست گذاشته و بعد از آن حواله را كه به عنوان يك سند محسوب ميشود به دايره مديريت مالي ارائه ميكند . لازم به توضيح است كه سند هزينه و حواله بايستي بوسيله امضاء مجاز كامل شود.

پس از وصول سند، بر گ درخواست پرداخت بر روي آن گذاشته ميشود، تامين اعتبار ميگردد و چك مربوطه در وجه ذينفع كشيده ميشود و در نهايت پس از مراحل رسيدگي و كامل شدن سند هزينه به تنظيم حساب تحويل داده ميشود تا ثبت آن زده شده و كامل گردد و بايگاني شود .

نحوه تنظيم اسناد و هزينه به شرح بندهاي زير است:

1-     داراي تاريخ باشد

2-     اسناد هزينه بايد به تفكيك منابع بودجه اي و مشخصات طرح و پروژه و برنامه و فصول تنظيم شود .

3-     امضاء تنظيم كننده و يا حسابدار و امضاء مسئول قسمت و يا اداره و يا معاونت و امضاء دريافت كننده وجه و يا تنخواه گيرنده و امضاء مقام مجاز با ذكر مشخصات كامل امضاء كننده در ذيل سند هزينه ضروري است .

4-     نوشتن جمع كل عددي و حروفي اسناد هزينه ضروري است.

5-     در هر پرداخت سند هزينه، برگ حواله همراه با ذكر مشخصات كامل طرح و پروژه يا برنامه و فصول هزينه بر روي حواله و مهر دايره اعتبار ضروري است .

6-     درخواست خريد، برگ هاي استعلام، مجوز، فاكتور و رسيد انبار يا صورت مجلس تحويل كالا و يا كار برگ ترانزيت كالا و فيشهاي واريزي كسورات قانوني مانند ماليات ، بيمه و .. بايد ضميمه سند هزينه مربوط باشد .

7-     واحدهای تابعه بايد ماهيانه اسناد هزينه قطعي خود را همراه با نامه اي كه به تفكيك منابع بودجه اي تهيه شده و وام و درآمدهاي وصولي و برگ تنظيم نماينده اسناد هزينه به دايره مميزي مديريت امور مالي شرکت تحويل و رسيد دريافت نمايند .

در يك سند هزينه اگر برگ درخواست يا درخواست وجه نداشت به معني تسويه تنخواه گردان يا پيش پرداخت يا علي الحساب است و در صورت داشتن برگ درخواست وجه در حكم پرداخت قطعي به تنخواه گردان شركت خواهد بود.

در بعضي مواقع خريد از شهر ديگري انجام ميشود: ابتدا پيش پرداخت به شهر مذكور ارسال ميشود. سپس وقتي فاكتور اصل ارسال شد ملاك قرار ميگيرد .

 

نحوه كار قسمت رسيدگي اسناد

كار قسمت رسيدگي اسناد مميزي كردن اسناد هزينه و فاكتورهاي ارسالی براي شرکت است تا از درست بودن و در جاي درست هزينه شدن اين مبالغ و كامل بودن مدارك هزينه اطمينان حاصل شود .

دواير اعتبارات جاري و سرمايه اي وقتي اقدام به تامين اعتبار و پرداخت مبالغ هزينه ميكنند كه انجام هزينه و كامل بودن مدارك و شواهد هزينه از طرف اين قسمت تائيد شود .

در قسمت مميزي براي هزينه استاني و شهرستاني و براي هر قسمت در بخش جاري سرمايه اي وجود دارد كه مسئوليت رسيدگي به اين اسناد را بر عهده دارند .

يك تنخواه بگير يا پيمانكار، سند هزينه را كه به قسمت مميزي مي آورد، قسمت مميزي رسيدگي ميكند كه سند شامل موارد زير بوده و همه موارد از لحاظ شرايط و ارقام صحيح باشد:

1-     فاكتور

2-     برگ تحويل و تحول (با امضاء تحويل دهنده يا خريدار- تحويل گيرنده – مدير مربوطه )

3-     در صورتي كه به انبار رفته باشد رسيد انبار لازم است .

4-     سند هزينه (كل فاكتورها در اين سند مي آيد )

5-     برگ درخواست وجه ( برگ پرداخت وجه )

6-     حواله

بعد از حواله كه تنخواه بگير يا پيمانكار را ارائه كرد قسمت رسيدگي اسناد به صحت و سقم آن با توجه به فصول جاري و عمراني بپردازد و آن را كنترل و تائيد كند .

از موارد مهم از رسيدگي به اسناد، بررسي فاكتورهاي ضميمه است و بايد توجه بيشتري به اين فاكتورها داشت و كامل و صحيح بودن آنها را كاملاً مورد بررسي قرار داد. با توجه به آئين نامه رسيدگي به اسناد شرايط عمومي فاكتورها به شرح زير است:

1-     كليه فاكتورها بايستي داراي تاريخ، شرح كامل كالاي خريداري شده، مقدار يا تعداد كالاي خريداري شده، بهاي هر واحد كالاي خريداري شده، آدرس و امضاء فروشنده، خريدار و مهر فروشنده بر روي فاكتور

2-     جمع عددي و حروفي فاكتور بدون هيچ گونه خط خوردگي در هر قسمت از فاكتور و در صورت خط خوردگي و تصحيح اشتباه بايد فاكتور مجددا به امضاء و مهر فروشنده برسد.

3-     در بالاي فاكتور بايد مشخصات كامل خريدار ذكر شده باشد.

4-     در صورتي كه فروشنده داراي فاكتور رسمي نباشد، بايد كالاي خريداري شده يا هزينه انجام شده بر روي فاكتور يا صورتحسابي كه شرايط بند يك را داشته باشد نوشت، و توسط فروشنده امضا شود.

5-    در صورتي كه سه ماه از تاريخ فاکتور گذشته باشد بايد علت تاخير بيان شود و در صورتي كه يكسال از تاريخ آن گذشته باشد، علت آن كتباً بيان شده تا با تشخيص امور مالي شرکت در مورد آن تصميم گيري شود .

ثبت و صدور سند حسابداري

فاكتورهاي هزينه و فيشها و حواله هاي پرداختي براي هزينه پس از انجام مميزي براي امور مالی ارسال و پس از صدور چك آن و يا رسيد هزينه براي ثبت به قسمت ثبت صدور سند حسابداري ارسال ميشود. در سيستم حسابداري شرکت مسئول ثبت اسناد براي ثبت كردن با وارد كردن كدهاي حسابهاي مربوطه و مشخص كردن نوع رسيد هزينه (حواله – چك – فيش) و با نوشتن شرح مربوطه در قسمت سند حسابدراي و صدور سند. ثبت حسابها به طور خود كار در سند حسابداري زده می شود و شماره اسناد به طور اتوماتيك زده ميشود. براي اسناد حسابداري نوشتن شماره سند، تاريخ، كد و .. شماره و فصل را بايد ثبت كرد تا اقلامي كه درسند حسابداري جاي ميگيرد كامل باشد. حسابهاي موجود در سند حسابداري شامل يك حساب است كه شامل سه قسمت است. كه سه رقم اول آن كد حساب، و سه رقم دوم آن كد حساب معين، و سه رقم سوم كه حساب تفضيلي است. حساب تفصيلي نشان دهنده اين است كه حساب مورد نظر تحت چه فصل و چه ماده اي است.

ثبت حسابها به اين صورت است كه حسابهاي درآمدي يا هزينه اي به طور جداگانه ثبت زده ميشود و ابتدا حسابهاي بدهكار را ثبت زده و سپس سر جمع حسابهاي بدهكار يك عنوان در ستون بستانكار ثبت زده ميشود و سند حسابداري ذخيره ميشود و گزينه انصراف را زده و سپس با گزينه سند جديد زمينه را براي ثبت سند جديد آماده ميكنيم. سند در سيستم حسابداري معمولاً دو نوع است، يكي سند موقت، و ديگري سند دائم. سند موقت سندي است كه ما ميتوانيم سند ايجاد شده را ويرايش و تصحيح كنيم يعني در صورتي كه اشتباهي رخ داده باشد ميتوانيم آن را ويرايش كنيم و هر وقت كه بخواهيم ميتوانيم از اين سند پرينت گرفته و امضاء تنظيم كننده، تامين اعتبار كننده، رئيس ادراه و در نهايت به امضای رئيس امور مالي شرکت برسد. سند دائم سندي است كه نتوان هيچ گونه تغييري در آن داد و معمولاً در آخر سال محل سند موقت را دائم ميكنند.

سند زدن:

به دلیل این که دیگر از سیستم دستی حسابداری استفاده نمی شود و اسناد را در دفاتر ثبت
نمی کنیم باید آنها را در کامپیوتر ثبت کنیم .

پس از ممیزی باید مدارک را سند بزنیم. طریقه سند زدن به این صورت است که وارد نرم افزار حسابداری می شویم و در قسمت تاریخ سال مورد نظر را انتخاب می کنیم بر روی فعالیت می رویم و بر روی آن کلیک می کنیم و شماره فعالیت جدید را می نویسیم و در قسمت تاریخ فعالیت تاریخ را وارد می کنیم و در شرح فعالیت صورت جلسه ها و قراردادها را که از هر کدام چند برگ وجود دارد را می نویسیم و در قسمت وجه می نویسیم که در وجه چه کسی یا چه سازمانی یا فروشگاهی .... است. اگر مربوط به صورت وضعیت باشد در قسمت صورت وضعیت فعلی مبلغ ناخالص کارکرد تا پایان این صورت وضعیت و در صورت وضعیت قبلی مبلغ ناخالص کارکرد تا پایان صورت وضعیت قبلی را
می نویسم و سپس تایید را می زنیم و از آن خارج می شویم و روی فعالیتی که ایجاد کردیم می رویم و از نوار ابزار جزئیات فعالیت را انتخاب می کنیم و پنجره بند فعالیت جدید باز می شود و در قسمت کل ردیف اعتباری را كه مسئول اعتبارات بر روی برگ درخواست نوشته است را می نویسیم و مبلغ با توجه به برگ صورت جلسه وارد می کند بعد بدهکار یا بستانکار بودن آن را مشخص و تایید
می کنیم. و بعد فعالیت شماره 2 باز می شود که اگر بخواهیم از موجودی بانک کم کنیم درقسمت کل موجودی بانک را انتخاب وشماره حساب و بانک مورد نظر را انتخاب می کنیم و قیمت را مشخص و بستانکار را انتخاب می کنیم و تایید می زنیم. و سپس به قسمت جزئیات فعالیت رفته و Print را انتخاب می کنیم و پس از بررسیهای لازم دوباره print را می زنیم و تعداد صفحاتی که می خواهیم مشخص و سپس ok را می زنیم .

نحوه چک کشیدن :

ابتدا از طریق سیستم کامپیوتر وارد نرم افزار حسابداری می شویم و از لیست بازشده بر روی سند مربوطه کلیک می کنیم و با توجه به تاریخ سند ، سال مورد نظر را انتخاب و گزینه صدور چک را انتخاب می کنیم. پنجره های چکهای آماده برای صدور باز می شود. در قسمت فعالیت، شماره سند را تایپ می کنیم. و سپس از نوار ابزار گزینه جستجو و بعد صدور چک را می زنیم که پنجره ایجاد چک جدید باز می شود در قسمت شماره، شماره ی چک که بر روی چک نوشته شده است را می نویسیم و با دکمه ی tab از صفحه کلید، قسمت بعدی را می آوریم و در قسمت تاریخ چک، تاریخ سند را وارد می کنیم و در قسمت شرح چک، می نویسیم که چک در وجه چه کسی یا چه سازمانی یا فروشگاهی و .... است . و چک بابت چه فعالیتی کشیده می شود.

و به قسمت بعدی می رویم و در قسمت جا خالی شماره چک را وارد می کنیم و آن را بررسی
می کنیم که اشتباهی رخ نداده باشد. و سپس بر روی دکمه چاپ تجارت کلیک می کنیم و برایمان صفحه ای باز می شود که اطلاعات و مبلغ چک را نشان می دهد (مبلغ چک به صورت اتوماتیک آورده می شود) .

باید شماره ی سند را بالای ته چک بنویسیم و همچنین تاریخ سند، نام گیرنده، بابت و مبلغ چک را نیز بنویسیم که این ته چک برای خودمان نگه داشته می شود .

چک را از ته چک جدا می کنیم و آن را در دستگاه پرینت می گذاریم. (چک را طوری در دستگاه قرار می دهیم که تاریخ در قسمت پایین قرارگیرد) و بعد ازنوار ابزار گزینه print report را می زنیم. پنجره print بازمی شود در کادر print rang  درقسمت to from عدد یک را وارد می کنیم بدان معنا که یک برگ پرینت بگیرد و ok را می زنیم که دردستگاه بر روی چک چاپ می کند . سپس چک را در دستگاه پرفراژ می گذاریم و قیمت آن را وارد می کنیم و دکمه print را می زنیم که این دستگاه قیمت چک را به صورت برجسته بر روی چک حک می کند و از سیستم کامپیوتر در پنجره ایجاد چک جدید گزینه تایید را می زنیم و در پایان شماره چک را در سند که برای آن جا گذاشتیم می نویسیم و چک را به سند وصل می کنیم.

اسکن کردن :

ما با اسکن کردن شماره هایی را به سندها می دهیم تا هر زمان که به سندها نیاز داشتیم با وارد کردن این شماره ها سند مورد نظر را پیدا کنیم.

ابتدا اسکنر را انتخاب می کنیم که پنجره Hp Director باز می شود که بر روی یscan document می رویم و بعد برگ را در داخل دستگاه اسکن می گذاریم از پنجره باز شده اسکن را انتخاب می کنیم و به قسمت Resize رفته، کادری درکنار آن باز می شود که در قسمت scale سایز آن را به 40% تبدیل می کنیم و بر روی Accept که درقسمت پایین قرارداد کلیک می کنیم و پیغامی آورده می شود که NO را انتخاب می کنیم. این پیغام به ما می گوید که می خواهید برگه به همین صورت SAVE شود که می گویم نه و از پنجره باز شده درقسمت File name شماره اسکن که به ترتیب است را می زنیم و روی save کلیک می کنیم و شماره اسکن باید بر روی آن برگه اسکن شده بنویسیم و همچنین مهر اسکن را بر روی آن بزنیم.

 

مدرک کردن :

از نرم افزار حسابداری به قسمت مديريت شركت و سپس به قسمت مدارک می رویم و پنجره مدارک ضمیمه اسناد حسابداری باز می شود و از نوار ابزار مدرک جدید را انتخاب می کنیم و پنجره ایجاد مدرک جدید باز می شود و در قسمت شماره مدرک شماره اسکن را می زنیم و در قسمت کد مدرک با توجه به نوع، برگ عنوانی را برای آن انتخاب می کنیم و در قسمت شرح مدرک با توجه به سند و نوع برگی که می خواهیم مدرک کنیم می نویسیم و درقسمت تاریخ سررسید با توجه به سند تاریخ را وارد می کنیم و شماره فعالیت با توجه به شماره سند را می زنیم ردیف را مشخص می کنیم وبه جستجوی تصویر کلیک می کنیم و از پنجره باز شده درقسمت file name شماره اسکن را وارد
می کنیم و open را می زنیم و سپس تایید را می زنیم.

حسابداری شركتمربوط به برگشت از خرید و تخفیف

در مواردي ممكن است خريدار پس از خريد كالا متوجه شود كه كالاي خريداري شده مطابق با كالاي درخواستي او نبوده يا اينكه كالا دريافت شده معيوب است در اين حالت دو راه وجود دارد يا كالا به فروشنده برگشت داده ميشود يا اينكه خريدار با فروشنده به توافق ميرسد كه كالاي معيوب را با تخفيف خريداري نمايد كه ثبت عمليات حسابداري آن به شرح زير است.

مثال : در تاريخ 17/1/84 شركت سعيد و آرش پس از خريد 5 دستگاه كامپيوتر متوجه شد كه يك دستگاه از آنها داراي عيب است لذا با فروشنده به توافق رسيد كه كالاي مذكور را برگشت دهد. لذا ثبت حسابداري زير را در حسابهاي خود انجام ميدهد:

 

-                    تخفيف نقدي : Cash Discounts

اين نوع تخفيف در فروشهاي نسيه است و ربطي به حجم خريد ندارد فقط براي تشويق خريدار نسبت به تسويه زودتر بدهي خود يك شرط قرار ميدهند كه چنانچه خريدار زودتر از موعد نسبت به تسويه بدهي خود اقدام نمايد مبلغي به عنوان تخفيف از بدهي وي كسر شود .

تخفيفات نقدي بر خلاف تخفيفات تجاري در دفاتر ثبت ميشوند و در اينجا سعي ميكنم با يك مثال مطلب را روشن نمايم.
مثال :
شرکت سعيد و آرش در تاريخ 15/1/84 تعداد 5 دستگاه كامپيوتر به بهاي هر دستگاه 5.000.000 ريال را به طور نسيه 60 روزه خريدار كردند و با توافق فروشنده اگر اين شركت بدهي خود را 20روزه تسويه نمايد 10درصد به او تخفيف تعلق خواهد گرفت.

توضيح اينكه: اصطلاحاً اين تخفيف به صورت (ن / 60 – 10 / 20 ) نوشته ميشود و به صورت (نسيه 60 روزه 10درصد 20روزه) خوانده ميشود.

طريقه ثبت رويداد بالا به صورت زير است:

فرض الف) شركت سعيد و آرش مي تواند در موعد مقرر بدهي خود را پرداخت نمايد و از تخفيف استفاده نمايد:

فرض ب) شركت سعيد و آرش نميتواند در موعد مقرر بدهي خود را پرداخت نمايد :

ممکن است در زمان خرید از فروشنده تخفيف گرفته شود در این حالت عملیات حسابداری تخفیف کالا به شرح زیر عمل میشود:
در خريد كالا دو نوع تخفيف وجود دارد :
1 - تخفيف تجاری
2 - تخفيف نقدي خريد

1 - تخفيف تجاري (تخفيف كمّيت)

اين نوع تخفيف معمولاً مربوط به حجم خريد زیاد است به اين صورت كه هر چه كالاي بيشتري خريداري شود به خريدار درصدي تخفيف داده خواهد شد و اين باعث مي شود كه بهاي تمام شده هر واحد كالاي خريداري شده پايين تر شود. با توجه به مطالب بالا در حسابداری، حسابي براي تخفيف تجاري و همچنين ثبت حسابداري براي اين نوع از تخفيف وجود ندارد به عبارت دیگر تخفیف تجاری در دفاتر ثبت نمیشوند و ثبت خریدها در دفاتر حسابداري براساس قيمت خالص خريد (قیمت خرید پس از کسر تخفيف تجاری خريد) انجام مي شود.

به عنوان مثال اگر شرکت سعيد و آرش 5 دستگاه كامپيوتر خريداري مي كردند هيچ تخفيف تجاري به آنها تعلق نمي گرفت و بهاي تمام شده هر دستگاه 5.000.000 ريال تمام مي شد ولی با توافق فروشنده اگر اين موسسه 10 دستگاه خريداري نمايد 10 درصد تخفيف تجاري به آن تعلق مي گيرد كه در اين صورت بهاي تمام شده هر واحد 4.500.000 ريال تمام خواهد شد .

بنابراين خريد 10 دستگاه كامپيوتر را شرکت سعيد و آرش به صورت زير ثبت می كند:

فرض اول: اين شرکت كامپيوترهاي فوق را به صورت نسيه خريداري كند.

فرضدوم: اين شرکت كامپيوترهاي فوق را به صورت نقدي خريداري كند.

مثالهايي از سيستم موجودي كالا يك شركت بازرگاني كه به خريد و فروش كالا فعاليت دارد،
ابتدا خريد و فروش كالا را در سيستم دائمي نگهداري موجودي كالا مطرح مي كنيم و در آتي همين فعاليتها را در سيستم ادواري نيز شرح خواهيم داد .

اصولاً در واحدهاي بازرگاني وجه نقد يا نقدينگي از اهميت خاصي برخوردار است چرا كه نقطه عطف در خريد و فروش كالا است يا در حقيقت چرخه فعاليت يك واحد بازرگاني با وجه نقد شروع مي شود.
اكنون فرض كنيد كه شركت سعيد و آرش به خريد و فروش كامپيوتر اشتغال دارند و اين شركت كامپيوترهايي را كه به قصد فروش خريداري مي كند. در سيستم دائمي نگهداري موجودي كالا در هنگام خريد، كالاي خريداري شده در بدهكار حسابي به نام موجودي كالا ثبت مي شود و كل عمليات خريد و فروش بر روي همين حساب انجام ميشود.

مثال:

شركت سعيد و آرش در تاريخ 1/1/84 تعداد 10 دستگاه كامپيوتر به مبلغ هر واحد 5.000.000 ريال خريداري مي نمايد با فرض اينكه سيستم موجودي كالا در اين شركت دائمي باشد ثبت خريد به شكل زير در دفتر روزنامه انجام ميشود:

فرض اول : شركت كامپيوترهاي فوق را به صورت نقدي خريداري نمايد .

فرض دوم : شركت سعيد و آرش خريد كالاي خود را به صورت نسيه انجام داده باشد .

معمولاً خريد و فروش كالا فعاليت اصلي واحد هاي تجاري و بازرگاني محسوب ميشود يعني اين شركتها كالا يا كالاهايي را به قصد فروش خريداري ميكنند و اين تفاوت عمده اي است كه در حسابداري شركت هاي تجاري با شركتهاي خدماتي وجود دارد چون در شركتهاي خدماتي كالايي براي فروش خريداري نميشود به همين خاطر حسابي تحت عنوان حساب موجودي كالا در دفتر كل براي كنترل عمليات خريد و فروش افتتاح ميشود.

سیستمهای نگهداری و کنترل موجودی کالا شامل :

1-    سیستم ادواری

2-    سیستم دایمی

سیستم ادواری موجودی کالا:

این سیستم در آن گروه از واحدهای تجاری مورد استفاده قرار می گیرد که کالاهای نسبتاً ارزان قیمت می فروشند در چنین شرکتهایی هزینه نگهداری سوابق موجودی کالا بیشتر از منافع آن است. به همین خاطر این شرکتها در هر سال حداقل یکبار مبادرت به شمارش فیزیکی موجودی کالا مینمایند تا مقادیر موجودی کالا را مشخص کنند از این مقادیر موجودی کالا در تهیه صورتهای مالی استفاده می شود.

واحدهایی نظیر رستورانها و فروشگاههای زنجیره ای کوچک نیز از این سیستم استفاده می کنند .

سیستم دایمی موجودی کالا:

واحدهای تجاری که از این سیستم استفاده می کنند یک سابقه مستمر از موجودی کالا را در اختیار دارند. اصولاً این سیستم در مواردی که واحدهای تجاری دارای کالاهای گرانقیمت همچون اتومبیل و جواهرات یا اثاثیه هستند بهترین روش برای نگهداری موجودی کالا است.

اگر چه استفاده از این سیستم پر هزینه است ولی این هزینه را می توان با زیان ناشی از کسری یا سرقت کالاهای گران قیمت که ممکن است در سیستم ادواری اتفاق افتد مقایسه و به راحتی توجیه کرد.

نکته قابل ذکر در این سیستم این است که واحدهای تجاری هرچند که از این سیستم استفاده می کنند ولی سالانه باید یکبار موجودی کالای خود را شمارش کنند (انبار گرداني). شمارش فیزیکی موجودی کالا باعث حصول اطمینان از برابری موجودی فیزیکی پایان دوره با موجودی کالای دفاتر و سوابق حسابداری می شود.

به طور کلی می توان دو سیستم فوق الذکر را به صورت زیر با یکدیگر مقایسه نمود:

سیستم ادواری :

1-    نیازی به نگهداری سوابق موجودی کالا نیست .

2-    موجودی کالا حداقل یکبار در سال شمارش می شود .

3-    برای کالاهای ارزان قیمت مورد استفاده قرار می گیرد .

سیستم دایمی :

1-    سوابق مستمر خرید و فروش کالا را نگهداری می کند

2-    موجودی کالا باید یکبار در سال شمارش شود .

3-    برای هر نوع کالایی می تواند استفاده شود .

واحدهاي اقتصادي از نظر نوع فعاليت به سه دسته تقسيم مي شوند:

1-    واحدهاي خدماتي: واحدهايي هستند كه خدماتي را به مشتريان ارائه مي كنند و معمولاً در قبال ارائه خدمات حق الزحمه دريافت مي كنند.

2-    واحدهاي بازرگاني: به خريد و فروش مواد خام، فرآورده ها و كالاهاي ساخته شده اشتغال دارند.

3-    واحدهاي توليدي: با استفاده از عوامل توليد (نيروي انساني، مواد اوليه، ماشين آلات و ...) به ساخت كالاهاي اقتصادي مي پردازند. مثل شركتهاي توليد مواد غذايي. در تمام مطالبي كه گفته شد يك چرخه كامل از حسابداري عملي براي دسته اول يعني واحدهاي خدماتي بود. اما در فعاليت بعضي از شركتها خريد و فروش كالا هم هست كه عمليات حسابداري آنها با موسسات خدماتي مقداري تفاوت دارد چون در موسسات خدماتي عملاً كالايي خريد و فروش نميشود لذا از اينجا به بعد سعي مي شودنحوه انجام عمليات حسابداري در شركت هاي بازرگاني و تفاوتهاي حسابداري آنها را با موسسات خدماتي شرح بدهيم و اگر لازم شد مثالهايي را هم مطرح شود. براي بستن حسابهاي درآمد و هزينه از يك حساب واسطه بنام حساب عملكرد كه خود يك حساب موقت است استفاده مي شود به اين صورت كه ابتدا تمامي حسابهاي درآمد و هزينه به حساب عملكرد بسته شده و در نهايت مانده حساب عملكرد به حساب سود و زيان بسته مي شود.

بستن حساب درآمد خدمات :

براي اين كار حساب درآمد خدمات به ميزان مبلغ مانده اش بدهكار شده و در مقابل حساب عملكرد به همان ميزان بستانكار مي گردد .

بستن حسابهاي هزينه :

براي بستن اين حسابها ، مبالغ مانده حسابهاي هزينه بستانكار شده و در مقابل حساب عملكرد به ميزان جمع آنها بدهكار مي گردد .

بستن حساب عملكرد :

براي اين كار ابتدا مانده حساب عملكرد را بدست مي آوريم ، در صورت بدهكار بودن آنرا بستانكار ميكنيم و حساب سود و زيان را بستانكار مينماييم و چنانچه بستانكار باشد آنرا بدهكار نموده و حساب سود و زيان را بستانكار مينماييم .

پس از انجام ثبتهاي فوق مانده همه حسابهاي موقت صفر شده و اين حسابها در دفاتر سال مالي منتهي به 30/2/84 بسته ميشوند ضمناً بايد توجه داشت كه مانده حساب عملكرد كه به سود و زيان بسته ميشود همان مانده سود قبل از كسر ماليات است.

توضيح اينكه بستن حسابها يك اصطلاح است. به اين معني كه حسابهاي موقتي كه ماندة آنها بدهكار است بستانكار ميشوند و حسابهاي موقتي كه ماندة آنها بستانكار است، بدهكار شده و در نهايت ماندة آنها صفر ميشود.

بستن حساب برداشت:

مانده بدهكار حساب برداشت مستقيماً به حساب سرمايه بسته مي شود به طوري كه حساب برداشت به ميزان مبلغ مانده اش بستانكار شده و در مقابل حساب سرمايه به همان ميزان بدهكار مي شود.

بستن حساب سرمايه گذاري مجدد :

مانده بستانكار حساب سرمايه گذاري مجدد مستقيماً به حساب سرمايه بسته مي شود به طوري كه حساب سرمايه گذاري مجدد به ميزان مبلغ مانده اش بدهكار شده و در مقابل حساب سرمايه به همان ميزان بستانكار مي شود.

 

 

جمع بندی:

شرح کلی از نحوه کار - وظایف و مسئولیت های کارآموزی در محل کارآموزی وارائه لیستی از عناوین کارهای انجام شده توسط دانشجو:

وظایف انجام شده در شرکت کامپیوتری به شرح زیر است:

1-    آشنایی با نحوه کار در شرکت

2-    آشنایی با نحوه حسابداری

 

مقدمه ای درباره حسابداری:

تعریف حسابداری:

حسابداری زبان تجارت خوانده می‌شود. زیرا از طریق تهیه گزارش‌های مالی، اطلاعات لازم را دربارهٔ واحدهای اقتصادی در اختیار اشخاص ذینفع و ذیعلاقه قرار می‌دهد. این اشخاص شامل مدیران، صاحبان سرمایه، اعتبار دهندگان، سازمان‌های مالی و اقتصادی دولت و از این قبیل هستند. از منظری دیگر از حسابداری با نام سیستم اطلاعاتی حسابداری Accounting InformationSystem یاد می‌شود که برای پردازش اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی موثر بر سازمان‌ها و واحدهای تجاری و گزارش اثرات این گونه رویدادها به تصمیم‌گیرندگان، طراحی شده است طبق «بیانیه اساسی تئوری حسابداری»: حسابداری عبارت است از فرایند شناسایی، اندازه گیری و گزارشگری اطلاعات اقتصادی برای تصمیم گیری‌های آگاهانه به وسیله استفاده کنندگان آن اطلاعات. بیانیه در تشریح این تعریف آورده است براساس دیدگاهی جامع، «اطلاعات حسابداری» را می‌توان «اطلاعات اقتصادی» تلقی کرد.

اطلاعات مربوط به معاملات روزمره، اساس تهیه گزارش‌های مالی را تشکیل می‌دهد. در واحدهای بازرگانی، فعالیت‌هایی نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشین آلات و پرداخت هزینه‌های جاری مانند اجاره، حقوق، بهای آب و برق از جمله معاملات روزمره است.

تعریف دارایی

دارایی (Asset) در واقع به اموال یا منابع اقتصادی متعلق به یک واحد تجاری اطلاق می‌شود. در حسابداری برای این که یک قلم بتواند دارایی محسوب شود باید: (الف) منبع اقتصادی باشد یعنی برای واحد تجاری منافع آتی داشته باشد، (ب) در تسلط مالکانه واحد تجاری باشد و (ج) قابل تقویم به پول باشد. مفهوم تسلط مالکانه عیناً مطابق با مفهوم مالکیت قانونی نیست. هنگامی که یک واحد تجاری اتومبیلی را به اقساط خریداری کند، ممکن است مالکیت قانونی اتومبیل تا قبل از پرداخت آخرین قسط به خریدار منتقل نشود. با این حال چون این اتومبیل به تصرف و کنترل کامل خریدار در می‌آید و او نسبت به آن تسلط و انتفاع مالکانه پیدا می‌کند، از نظر حسابداری جزو دارایی واحد تجاری محسوب می‌شود.

دارایی‌ها می‌تواند عینی و مشهود باشد مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به صورت حقوق مالی و امتیازات غیر قابل رویت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص. دارایی‌ها از نظر ارائه در ترازنامه به گروه‌های متمایزی تقسیم می‌شوند. دو گروه که مورد استفاده بیشتری دارند عبارتند از دارایی‌های جاری و دارایی‌های ثابت. دارایی یکی از عناصر اصلی معادله حسابداری و نشان‌دهندهٔ وضعیت مالی واحد انتفاعی است.

تعریف بدهی

بدهی عبارت از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته‌است.

تعریف سرمایه

سرمایه به زبان ساده آورده صاحبان سهام (شرکا) جهت تشکیل شرکت است. که این آورده میتواند بصورت وجه نقد یا اموال و اثاثه و ماشین آلات و ... باشد. سرمایه عبارت از باقیمانده‌ای است که از کسر جمع بدهی‌های واحد تجاری از جمع دارایی‌های آن حاصل می‌شود.

اهداف گزارشگری مالی

گزارش‌های مالی به دو دسته «عمومی» و «با هدف خاص» تقسیم می‌شوند. هدف از گزارش‌های عمومی بیان وضعیت اقتصادی شرکت و سودآوری آن است. مخاطب گزارشهای عمومی، سهامداران، سرمایه گذاران بالقوه، اعتباردهندگان، سازمانهای آماری اعم از دولتی و غیر دولتی، ارگانهایی که با واحد اقتصادی مورد گزارش از نظر فعالیت تجاری رابطه طولی یا عرضی دارند و... است. امروزه این اطلاعات در قالب چهار صورت مالی اساسی (ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد)، یادداشتهای توضیحی همراه، گزارش حسابرس مبنی بر استاندارد بودن و صحت اطلاعات این گزارشها و همچنین گزارش عملکرد مدیریت به همراه گزارش بازرس قانونی است. گزارشهای عمومی باید بتوانند اطلاعاتی در اختیار استفاده کنندگان قرار دهند که آنها را در گرفتن تصمیم درست یاری کند و باعث گمراهی و تعبیر غلط نشود. چرا که تنها زمانی منابع مالی به صورت بهینه تخصیص می‌یابند که تخصیص دهندگان اطلاعاتی مربوط و قابل اتکا جهت تصمیم گیری در اختیار داشته باشند. همچنین گزارشات مالی عمومی در ارزیابی نقش مباشرتی مدیریت (Stewardship) نیز مفید است به این مفهوم که آیا مدیریت واحد اقتصادی از منابعی که در اختیار داشته به بهترین نحو استفاده کرده‌است یا خیر.

گزارش‌های با هدف خاص جهت بررسی موارد خاص و برای مصارف خاص تهیه می‌شوند. عمده این گزارشها عبارتند از گزارشهایی که برای مدیران شرکت تهیه می‌شوند که ممکن است روی فعالیت خاص واحد اقتصادی تمرکز داشته و بسیار تفصیلی باشد ویا گزارشی که در تعقیب پرونده‌های قضایی توسط بازرسان دادگستری تهیه می‌شود و یا اظهارنامه مالیاتی که استفاده کننده آن سازمان امور مالیاتی است.

 

ویژگی‌های گزارش‌های مالی (خصوصیات کیفی اطلاعات مالی مفید)

گزارش‌های مالی برای مفید بودن باید دارای خصوصیات زیر باشند:

مربوط بودن

اطلاعات درون گزارش مربوط به موضوع مورد نظر تصمیم گیرنده باشد.

اتکا پذیری

اطلاعاتی قابل اتکاست که صادقانه، بی طرفانه، جامع و کامل و محافظه کارانه باشد.

قابل مقایسه بودن

اطلاعاتی که قابلیت مقایسه با اطلاعات دوره‌های دیگر مالی موجودیت اقتصادی یا موجودیت‌های اقتصادی همان صنعت را نداشته باشد فاقد ارزش است چرا که امکان مقایسه را از تصمیم گیرندگان می‌گیرد.

قابل فهم بودن

گزارشات مالی باید برای استفاده کنندگان هدف قابل فهم باشد.

محدودیت‌های اثر گذار بر گزارشات مالی

یک گزارش ایده آل تمامی خصوصیات بالا را شامل می‌شود در حالی که شرایط محیط در عمل باعث می‌شوند این خصوصیات در تضاد یکدیگر واقع شوند. برخی از این محدودیتها به شرح زیرند:

به موقع بودن

تهیه گزارشات به زمان نیاز دارد و هرچه بخواهیم خصوصیات کیفی مطلوبتری ارئه دهیم به زمان بیشتری نیاز خواهیم داشت. این در حالی است که گزارشات مالی تنها در زمان ارزش دارند و برای مثال اگر گزارش عملکرد شرکتی برای سال ۱۳۹۲ در زمستان ۱۳۹۳ ارائه شود این اطلاعات فاقد ارزشند چرا که تصمیم گیرندگان نمی‌توانند برای عملکرد سال ۱۳۹۳ از آن استفاده کنند.

غلبه منافع گزارش به هزینه آن

گزارش برای کمک به تصمیم گیری ذینفعان برای اخذ تصمیماتی است که به بالا بردن سود می‌انجامد. تهیه گزارش با صرف هزینه همراه است و هرچه بخواهیم خصوصیات کیفی مطلوبتری ارائه نماییم این هزینه افزایش می‌یابد. هزینه تهیه گزارش نباید از منفعت بالقوه آن بیشتر شود چرا که در این صورت نقض غرض شده است.

مفروضات حسابداری

این مفروضات روش طبقه بندی و گزارش دهی مالی را روشن می‌سازند و شامل موارد زیر هستند:

فرض تفکیک موجودیت اقتصادی

فعالیت‌های اقتصادی و تجاری که در قالب یک مشارکت انجام می‌شود از فعالیت اقتصادی مشارکت کنندگان جدا در نظر گرفته می‌شود و این مشارکت به عنوان یک موجودیت اقتصادی مستقل در نظر گرفته می‌شود.

فرض دوره مالی

در جهت امکان پذیر ساختن تهیه گزارشات مالی، عملکرد پیوسته یک موجودیت اقتصادی به دوره‌های زمانی مساوی تقسیم می‌شود تا قابلیت مقایسه گزارش‌ها فراهم آید.

فرض تداوم فعالیت

برای انتخاب روش محاسبات و تهیه گزارش فرض بر این است که موجودیت اقتصادی جاودانه‌است و فعالیت‌های آن تا آینده‌ای دور ادامه خواهد داشت مگر اینکه شواهد محکمی خلاف این فرض وجود داشته باشد.

فرض واحد پول

در حسابداری پول واحد کمی کلیه رویدادهای مالی است. در نتیجه تمام مقادیر از مرحله ثبت باید به واحد پولی تبدیل شود که معمولاً ارز رایج کشور است (در ایران ریال).

اصول حسابداری و استانداردهای آن

ثبت رویدادها در دفاتر برمبنای اصول پذیرفته شده و استانداردهایی که توسط هیئت‌های تدوین استاندارد تهیه می‌شود انجام می‌پذیرد. اصول بنیادین حسابداری به قرار زیرند:

اصل قیمت تمام شده

وقایع مالی به قیمت تمام شده در دفاتر ثبت می‌شوند.

اصل تحقق

تا زمانی که یک واقعه مالی محقق نشود ثبتی از بابت آن صورت نمی‌گیرد.

اصل تطابق هزینه با درآمد

هزینه‌های ثبت شده در یک دوره مالی باید با درآمدهای ثبت شده در آن دوره رابطه علت و معلولی داشته باشد.

اصل ثبات رویه

روش‌ها و عناوین استفاده شده برای ثبت وقایع مالی در یک دوره و دوره‌های مختلف باید یکسان باشد.

اصل ارزیابی اهمیت

روش‌های ثبت و طبقه بندی رویدادهای مالی باید براساس اهمیت ریالی آن رویداد انتخاب شود. مثال بارز رعایت این اصل هزینه نمودن مبلغ خرید یک دستگاه منگنه است در حالی که شرکت ممکن است بیش از ۵ سال از آن بهره ببرد. اگر این اصل را در نظر نمی‌گرفتیم مبلغ آن باید به عنوان دارایی جاری شناسایی می‌شد و در مدت چند سال مستهلک می‌شد.

معادله حسابداری:

دارایی = بدهی +سرمایه

تعريف بدهكار:در حسابداري به سمت راست هر حساب بدهكار گفته مي‌شود.

تعريف بستانكاردر حسابداري به سمت چپ هر حساب بستانكار گفته مي‌شود.

گروهای حساب در حسابداری به شرح ذیلاست.
1- دارايي
2- بدهي
3- سرمايه
4- درآمد
5- هزينه
6- بهای تمام شده

با توجه به تعريف بدهكار و بستانكار به آنچه در سمت راست ترازنامه نشان داده مي‌شود، حساب داراي ماهيت بدهكار و به آنچه در سمت چپ ترازنامه گفته مي‌شود حساب داراي ماهيت بستانكار گفته مي‌شود.

بنابراين حساب‌هاي فوق از جهت ماهيت به دو دسته تقسيم مي‌شوند:

1-ماهيت بدهكار: دارايي – هزينه – بهای تمام شده

2- ماهيت بستانكار: بدهي – سرمايه – درآمد

چنانچه حسابي داراي ماهيت بدهكار باشد افزايش در آن در طرف بدهكار (راست)‌ و كاهش در آن در طرف بستانكار(چپ) وارد مي‌شود. و لازم به ذكر است حساب داراي ماهيت بدهكار غالبا مانده بدهكار دارد.

و چنانچه حسابي داراي ماهيت بستانكار باشد افزايش در آن در طرف بستانكار (چپ) و كاهش در آن در طرف بدهكار( راست) منظور مي‌شود و لازم به ذكر است كه حساب با ماهيت بستانكار غالبا مانده بستانكار دارد.

انواع دفاتر حسابداري

اولین مرحله حسابداری مرحله ثبت فعالیتهاست. در این مرحله، اطلاعات مربوط به فعالیتهای مالی پس از تجزیه و تحلیل و تعیین تاثیری که بر معادله حسابداری دارند (تعیین حسابهای بدهکار و بستانکار) و تنظیم سندهای مربوط در دفتری به نام دفتر روزنامه یا همان دفتر ثبت اولیه به ترتیب تاریخ وقوع ثبت می گردند.

باید به این نکته توجه کرد که ثبتی که در دفتر روزنامه انجام می شود، ثبت دو طرفه نامیده می شود زیرا که هر دو طرف فعالیت مالی مورد توجه قرار می گیرد بنابراین همواره توازنی بین حسابها برقرار است. قبل از پیدایش ثبت دو طرفه ثبت یکطرفه یا دفترداری ساده (دفترداری یکطرفه) معمول بود که در آن یک طرف هر فعالیت مالی مورد توجه قرار می گرفت. چنین سیستمی برای موسسات بزرگ امروزی به هیچ وجه قابل استفاده نیست زیرا به علت عدم ثبت کامل یک فعالیت مالی، کنترل صحت عملیات انجام شده غیر ممکن است. همچنین امکان تهیه صورتها و گزارشهای مالی درست و قابل استفاده وجود ندارد.

موسسات مختلف با توجه به نوع و حجم کار، دفاتر روزنامه متعددی را مورد استفاده قرار می دهند. به طور کلی می توان دفاتر روزنامه را به دو گروه تقسیم نمود:

دفاتر روزنامه عمومی

ساده ترین و متداولترین نوع دفتر روزنامه، دفتری است که آن را دفتر روزنامه عمومی یا دفتر روزنامه دو ستونی می نامند. این دفتر دارای دو ستون برای مبالغ بدهکار و بستانکار است و برای انجام ثبت معاملات در تجارتخانه ها و موسسات کوچک کفایت می کند. البته با توجه به نوع کار و حجم فعالیتهای موسسات مختلف و به منظور کم کردن میزان کار دفترداری، می توان ستونهای دیگری نیز به دفتر روزنامه دوستونی اضافه کرد.

دفاتر روزنامه اختصاصی

این دسته از دفاتر بیشتر در موسسات بزرگ که تعداد معاملات تکراری آنها بسیار زیاد است مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً حدود هشتاد تا نود درصد کلیه فعالیتهای مالی این قبیل موسسات را می توان به چهار گروه تقسیم و هر گروه را در دفتر روزنامه خاصی ثبت کرد.

دفتر روزنامه ترکیبی

این دفتر ترکیبی از دفتر دفاتر روزنامه اختصاصی و عمومی است. در برخی از موسسات تجاری و خدماتی و موسسات غیر انتفاعی که فقط چند نوع رویداد مالی به تکرار زیادی واقع شده و رویدادهای مالی از تنوع فراوان برخوردار نیست، از دفتر روزنامه ترکیبی (دفتر روزنامه عمومی ترکیبی) برای ثبت رویدادهای مالی استفاده می شود.

این نوع دفتر روزنامه همان طوری که از نام آن پیداست، ترکیبی از دفتر روزنامه عمومی و دفتر روزنامه اختصاصی است. دفتر روزنامه ترکیبی، دفتر روزنامه ای است که تمام رویدادهای مالی (نقد و نسیه) رویدادهای مالی برون سازمانی) و عملیات اصلاح و بستن حسابها) رویدادهای مالی درون سازمانیدر آن ثبت می شود. در طراحی این نوع دفتر روزنامه برای ثبت رویدادهای مالی که به تکرار زیادی واقع می شود ستون خاصی در نظر گرفته شده و گذشته ازآن دو ستون به صورت بدهکار و بستانکار، برای سایر حسابها اختصاص داده می شود. هرچند دفتر روزنامه ترکیبی را می توان با ستونهای زیاد و به اشکال مختلف طراحی نموده و به عنوان اجزاء پردازش داده ها در سیستم حسابداری به کار برد، ولی نکته ای که در طراحی این نوع دفتر روزنامه می بایستی در نظر گرفت، آن است که تعداد ستونها و بزرگی صفحات دفتر روزنامه ترکیبی، کار ثبت رویدادهای مالی را مشکل نموده و احتمال اشتباه ثبت را افزایش خواهد داد و به علت تعدد ستونهای دفتر روزنامه ترکیبی، احتمال وقوع اشتباه ثبت رویدادهای مالی بیش از دفتر روزنامه عمومی و اختصاصی است. با توجه به این نکته، در طراحی این نوع دفتر روزنامه بایستی کوشش شود که تعداد ستونها حداقل ممکن باشد. از این نوع دفاتر روزنامه می توان به دفتر روزنامه ترکیبی فروش و دریافتهای نقدی و دفتر روزنامه خرید و پرداختهای نقدی اشاره کرد.

دفتر کل

دفتر کل عبارت است از دفتری که حسابها پس از طبقه بندی، به طور جداگانه در آن نگهداری میشوند. این حسابها ممکن است به صورت صفحات یک دفتر و یا به صورت کارتها و اوراق آزاد باشد. البته طبق قانون تجارت ایران، استفاده از کارت به عنوان دفتر کل، مجاز نیست. متداولترین فرم حسابهای دفتر کل، در حقیقت همان فرم تیاست که هریک از طرفین آن به چند ستون تقسیم شده است و از چند قسمت اصلی به شرح زیر تقسیم می شود:

1. عنوان حساب:در بالای صفحات و یا کارتهای مربوط به هر حساب، نام و شماره حساب مذکور نوشته می شود.
2. ستون تاریخ:در این ستون تاریخ ثبت شده در دفتر روزنامه که همان تاریخ وقوع معاملات است، نوشته می شود و نه تاریخ نقل اعداد از دفتر روزنامه به دفتر کل. این ستون نیز مانند ستون تاریخ دفتر روزنامه، به دو ستون جداگانه برای تاریخ روز و تاریخ ماه تقسیم می شود. تاریخ سال در زیر کلمه تاریخ و تاریخ ماه را باید فقط در نخستین سطر هر صفحه و یا آغاز ماه جدید و تاریخ روز را برای کلیه اقلام تکرار کرد.
3. ستون شرح: معمولاً در این قسمت شرح مختصری از معاملات نوشته می شود. البته بعضی از حسابداران فقط به نوشتن عبارت "به شرح دفتر روزنامه" اکتفا می کنند.
4. ستون عطف: در این ستون شماره صفحه دفتر روزنامه در مقابل هریک از اقلام نقل شده ثبت می گردد.
5. ستون مبلغ: در این فرم، دو ستون مبلغ یکی برای مبالغ بدهکار در سمت راست و دیگری برای مبالغ بستانکار در سمت چپ وجود دارد.
6. باید توجه داشت که نقل اعداد از دفتر روزنامه به حسابهای مربوط در دفتر کل به منظور طبقه بندی فعالیتهای مالی است.

در بعضی از موسسات جریان کار به ترتیبی است که نیاز به تهیه اطلاعات تفضیلی یا جزئیات بعضی از فعالیتهای مالی است. این گونه اطلاعات را نمی توان به آسانی از دفترکل استخراج نمود، در نتیجه از دفاتری که جنبه کمکی و فرعی دارند و به نام دفتر معین خوانده می شوند، استفاده می گردد.

دفتر معین

دفتر معین برای هر حساب دفترکل که شامل حسابهای متعدد و جداگانه ای است، نگهداری می شود و در نتیجه حساب مربوط در دفتر کل یک حساب کنترل خواهد شد، که همواره مانده آن با جمع مانده های حسابهای مربوط در دفتر معین مطابقت دارد. دفاتر معینی که معمولاً در موسسات نگهداری می شوند عبارتند از: دفتر معین بانک، دفتر معین بدهکاران، دفتر معین اموال، دفتر معین بستانکاران.
دفاتر معین از دفاتر قانونی نیستند و می توانند به صورت کارتهای آزاد باشند، معمولاً برای سهولت مراجعه به صفحات دفتر معین، حسابها در این دفاتر به ترتیب حروف الفبا نگهداری می شوند.

صورتهای مالی

هدف‌ صورتهای‌ مالی‌ عبارت‌ از ارائـه‌ اطلاعاتی‌ تلخیص‌ و طبقه‌بندی‌ شده‌ درباره‌ وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ واحد تجاری‌ است‌ که‌ برای‌ طیفی‌ گسترده‌ از استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ در اتخاذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ مفید واقع‌ شود. اعتقاد براین‌ است‌ که‌ هرگاه‌ صورتهای‌ مالی‌ معطوف‌ به‌ تأمین‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ سرمایه‌گذاران‌ باشد، اکثر نیازهای‌ سایر استفاده‌کنندگان‌ را نیز در حد توان‌ برآورده‌ می‌کند بنابراین هدف اصلی گزارشگری مالی تهیه اطلاعات مفید جهت تصمیم گیریهای سرمایه گذاری و اعتباردهی است.

اتخاذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ توسط‌ استفاده‌ کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ مستلزم‌ ارزیابی‌ توان‌ واحد تجاری‌ جهت‌ ایجاد وجه‌ نقد و زمان‌ و قطعیت‌ ایجاد آن‌ است‌. ارزیابی‌ توان‌ ایجاد وجه‌ نقد از طریق‌ تمرکز بر وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و جریانهای‌ نقدی‌ واحد تجاری‌ و استفاده‌ از آنها در پیش‌بینی‌ جریانهای‌ نقدی‌ مورد انتظار و سنجش‌ انعطاف‌پذیری‌ مالی‌، تسهیل‌ می‌شود.

واحدگزارشگر: به‌ یک‌ واحد تجاری‌ منفرد یا گروه‌ واحدهای‌ تجاری‌ اطلاق‌ می‌شود که‌ موضوع‌ یک‌ مجموعه‌ صورتهای‌ مالی‌ مشخص‌ است‌ که‌ بنابر الزامات‌ قانونی‌، قراردادی‌ یا عرفی‌ و به ‌منظور رفع‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ استفاده‌کنندگان‌ تهیه‌ و ارائه‌ می‌شود.

یک‌ مجموعه‌ کامل‌ صورتهای‌ مالی‌ شامل‌ ترازنامه‌، صورت‌ سود و زیان‌، صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ و صورت‌ جریان‌ وجوه‌ نقد (که‌ از این‌ به‌ بعد صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ نامیده‌ می‌شود) و یادداشتهای‌ توضیحی‌ می‌باشد. مسئولیت‌ تهیه‌ و ارائه‌ صورتهای‌ مالی‌ با هیأت ‌مدیره‌ یا سایر ارکان‌ اداره ‌کننده‌ واحد تجاری‌ است‌.

ترازنامه: وضعیت‌ مالی‌ یک‌ واحد تجاری‌ دربرگیرنده‌ منابع‌ اقتصادی‌ تحت‌ کنترل‌ آن‌، ساختار مالی‌ آن‌، میزان‌ نقدینگی‌ و توان‌ بازپرداخت‌ بدهیها و ظرفیت‌ سازگاری‌ آن‌ با تغییرات‌ محیط‌ عملیاتی‌ است‌. اطلاعات‌ درباره‌ وضعیت‌ مالی‌ در ترازنامه‌ ارائه‌ می‌شود. ترازنامه‌ باید حداقل‌ حاوی‌ اقلام‌ اصلی‌ زیر باشد:

الف‌ . داراییهای‌ ثابت‌ مشهود

ب‌ . داراییهای‌ نامشهود

ج‌ . سرمایه‌گذاریها

د . موجودی‌ مواد و کالا

ه . حسابها و اسناد دریافتنی‌ تجاری‌ و سایر حسابهاو اسناد دریافتنی‌

و . موجودی‌ نقد

ز . حسابها و اسناد پرداختنی‌ تجاری‌ و سایر حسابها و اسناد پرداختنی‌

ح‌ . ذخیره‌ مالیات‌

ط‌ . ذخیره‌ مزایای‌ پایان‌ خدمت‌ کارکنان‌

ی‌ . بدهیهای‌ بلندمدت‌

ک‌ . سهم‌ اقلیت‌

ل‌ . سرمایه‌ و اندوخته‌ها

صورت سود و زیان: عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ دربرگیرنده‌ بازده‌ حاصل‌ از منابع‌ تحت‌ کنترل‌ واحد تجاری‌ است‌. اطلاعات‌ درباره‌ عملکرد مالی‌ درصورت‌ سود و زیان‌ و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ ارائه‌ می‌شود. صورت‌ سود و زیان‌ باید حداقل‌ شامل 10 قلم باشد:

الف‌ . درآمدهای‌ عملیاتی‌

ب‌ . هزینه‌های‌ عملیاتی‌

ج‌ . سود یا زیان‌ عملیاتی‌

د . هزینه‌های‌ مالی‌

ه . سایر درآمدها و هزینه‌های‌ غیرعملیاتی‌

و . مالیات‌ بردرآمد

ز . سود یا زیان‌ فعالیتهای‌ عادی‌

ح‌ . اقلام‌ غیرمترقبه‌

ط‌ . سهم‌ اقلیت‌

ی‌ . سود یا زیان‌ خالص‌

صورت سود و زیان جامع: صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ به‌ عنوان‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ اساسی‌، باید کل‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ دوره‌ را که‌ قابل‌ انتساب‌ به‌ صاحبان‌ سرمایه‌ است، به‌ تفکیک‌ اجزای‌ تشکیل‌دهنده‌ آنها نشان‌ دهد. به عبارت دیگر تمام اقلامی که حقوق صاحبان سهام را تغییر میدهند به غیر از آورده و ستانده صاحبان سهام در آن نمایش داده می شود.

صورت جریان وجه نقد: اطلاعات‌ در مورد جریانهای‌ نقدی‌ درصورت‌ جریان‌ وجوه‌ نقد ارائه‌ می‌شود. این‌ اطلاعات‌ از جنبه‌ای‌ دیگر عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ را از طریق‌ انعکاس‌ مبالغ‌ و منابع‌ اصلی‌ جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ وجه‌ نقد به‌ نمایش‌ می‌گذارد.

یادداشتهای‌ توضیحی:‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌ و صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ یک‌ مجموعه‌ به هم‌پیوسته‌ می‌باشند. نقش‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌، برجسته‌ نمودن‌ و تشریح‌ اقلام‌ مندرج‌ در صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ است‌. افشای‌ اطلاعات‌ در یادداشتهای‌ توضیحی‌، نمی‌تواند ارائه‌ نادرست‌ یا حذف‌ اطلاعات‌ در صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ را تصحیح‌ یا توجیه‌ کند.

 

 

اقلام اصلی صورتهای مالی :

1-    دارایی : حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی یا سایر راههای دستیابی مشروع به آن منافع که در نتیجه معاملات یا سایر رویدادهای گذشته به کنترل واحد تجاری درآمده است.

2-    بدهی : تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته است.

3-    حقوق صاحبان سرمایه: باقیمانده‌کسر جمع‌ بدهیهای‌ واحد تجاری‌ از جمع‌ داراییهای‌ آن

4-    درآمد: عبارتست‌ از افزایش در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ بجز مواردی‌ که‌ به‌ آورده‌ صاحبان‌ سرمایه‌ مربوط‌ می‌شود.

5-    هزینه‌:عبارتست‌ از کاهش در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ بجز مواردی‌ که‌ به‌ ستانده‌ صاحبان‌ سرمایه‌ مربوط‌ می‌شود.

6-     آورده‌ صاحبان‌ سرمایه‌: افزایش‌ در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ ناشی‌ از سرمایه‌گذاری‌ در واحد تجاری‌ جهت‌ کسب‌ یا افزایش‌ حقوق‌ مالکانه را گویند.

7-    ستانده‌ صاحبان‌ سرمایه‌: کاهش‌ در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ ناشی‌ از انتقال‌ داراییها به‌صاحبان‌ سرمایه‌ یا ایجاد بدهی‌ در قبال‌ آنها به‌منظور کاهش‌ حقوق‌ مالکانه‌ و یا توزیع‌ سود را گویند.

رشته های تخصصی حسابداری:

حسابداری مالی:

حسابداری مالی شاخه ای ازحسابداری است که مسئول تهیه وتنظیم وارائه گزارش ها به افراد ذیصلاح است افراد ذیصلاح شامل بانکها، بیمه های اجتماعی، نهادهای دولتی

حسابداری صنعتی:

وظیفه حسابدار صنعتی شناخت، جمع آوری، پردازش وگزارشگری اطلاعات مربوط به عوامل بهای تمام شده ومحاسبه بهای تمام شده محصولات وخدمات است.

حسابداری مدیریت:

حسابداری مدیریت شاخه ای از حسابداری است که اطلاعات درست وصحیح واطلاعات برآوردی لازم برای هر مدیر را تهیه میکند.

حسابداری دولتی:

این شاخه ازحسابداری مربوط به درآمدها ومخارج دستگاههای دولتی است یعنی درآمدها ومخارج دستگاه های دولتی را در قالب برنامه نگهداری میکند.

حسابرسی:

حسابرسی عبارتست ازبازرسی جستجوگرانه مدارک حسابداری وسایر زیربنای صورتهای مالی

حسابداری مالیاتی :

حسابداری مالیاتی با محاسبه انواع مالیات ها ازقبیل مالیات بردرآمد حقوق، مالیات بر درآمد شرکت ها، مالیات بردرآمداجاره، مالیات بر درآمد ارث و.... ارتباط دارد.