تعریف و تحقیق جامع در مورد حسابداری 2 طرفه

• 
• 

توضیحات

منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25

نوشته شده توسط حسن فلاحتی

بازدید: 6959

حسابداری

تعریف : فن ثبت ، طبقه‌بندی ، خلاصه‌کردن فعالیتهای مالی یک مؤسسه درغالب اعداد قابل سنجش پول و تفسیر نتایج حاصله از آن می‌باشد.

مراحل اصلی حسابداری :

1- فن ثبت                                              2- طبقه‌بندی                                            3- خلاصه‌کردن                                                      4- تفسیر نتایج

فن ثبت: کلیة فعالیت‌های مالی یک مؤسسه ، روزانه دردفتری بنام دفتر روزنامه ثبت می‌شود.

طبقه‌بندی:در این مرحله حسابدار هفته‌ای یک بار اطلاعات را از دفتر روزنامه وارد دفتر کل می‌کند.

خلاصه‌‌کردن:در این مرحلة حسابدار ماهانه ماندة حسابها را از دفتر کل وارد تراز آزمایشی می‌کند.

تفسیر نتایج:در این مرحله حسابدار ماندة حسابها را تجزی و تحلیل می‌کند و صورت‌های مالی اساسی را تشکیل می‌دهد صورتهای مالی اساسی عبارتند از صورت سود و زیان - صورتحساب سرمایه و ترازنامه  .

اهمیت و فایدة حسابداری:

              برای صاحبان یک مؤسسه مهم است که از وضع مالی مؤسسه اطلاع داشته‌باشند و بدانند در طی یک دورة مالی چه‌مقدار درآمد و هزینه داشته‌اند ؟ سود و زیان شرکت چقدر است ؟ تغییرات سرمایه و بدهی شرکت چگونه می‌باشد ؟ جوابگوی کلیة سؤالات فوق تنها صورتهای مالی می‌باشد که توسط حسابدار تهیه شده‌است .

اهم طبقاتی که نتایج حاصله از سیستم حسابداری برای آنها مهم می‌باشد:

1- استفاده‌کنندگان درون سازمانی:کسانی هستندکه داخل مؤسسه وجوددارندوباید از صورتهای مالی استفاده کنند مثل مدیران مؤسسه که با مطالعة صورتهای مالی وتجزیه تحلیل آنهابه نقص کارهای خودپی برده وبابررسی اعدادوارقام وبااستفاده ازتجربه‌های گذشته،برنامه‌های آینده راطرح‌ریزی می‌کنند

2- استفاده‌کنندگان برون سازمانی : کسانی هستند که در خارج از شرکت هستنداما می‌بایست ازاطلاعات صورتهای مالی استفاده‌کنند :

الف: صاحبان سرمایه (سهامداران شرکت) :صاحبان سرمایه علاقمند هستند که از وضع مالی مؤسسه ای که سرمایة خود را به آنها داده‌اند مطلع شوند و با بررسی این اطلاعات نسبت‌به درجة لیاقت مدیران پی ببرند .

ب : بستانکاران (طلبکاران): آنها با بررسی وضع مالی مؤسسه می‌توانند تصمیم بگیرند که تا چه اندازه برای چنین مؤسسه‌ای اعتبار قائل شوند و با مدیران آن مؤسسه دادوستد انجام دهند.

ج  :  بانکها و مؤسسات وام‌دهنده :با مطالعة صورتهای مالی قدرت بازپرداخت وام درخواستی مشتری (مؤسسه) بنابه وضع مالی و میزان موفقیت تجاری را درنظر گرفته و اعتبار لازم را تخصیص می‌دهند .

د : رقبا :با مبارزة اقتصادی بمنظور بدست‌آوردن سود بیشتر(یکی از خصوصیات سیستم اقتصاد آزاد و سرمایه‌داری می‌باشد که در این نظام اقتصادی هریک ‌از صاحبان مؤسسه می‌کوشند فعالیت مؤسسات رقیب آگاه‌ شوند) .

هـ  : اشخاصی که مایل به سرمایه‌گذاری در مؤسسات می‌باشند :افرادی که علاقه مند ومایل هستند سرمایة خود را در مؤسساتی بکار گیرند که احتمال سود بیشتر را دارند قبل‌از سرمایه‌گذاری می‌بایست از وضع مالی مؤسسه مطلع شوند .

فعالیت‌های مالی : عبارتند از فعالیتهایی که موجب تغییر در دارایی ها ، بدهی‌ها و سرمایه می‌شوند مانندکالایی که خریداری شودو یا به فروش رسد .

دورة مالی :مدت زمانی که فعالیتهای مالی یک مؤسسه با آن شروع شده و در پایان تمامی حسابها بسته شوند و نتیجة عملیات وضعیت مالی یک مؤسسه نشان داده‌شود و در ایران دوره‌های مالی از اول فروردین ماه تا پایان اسفندماه ادامه دارد . ( دوره‌های مالی ممکن است 3 ماهه ، 6 ماهه ، 9 ماهه یا یک‌ساله باشد که توسط مدیر مؤسسه مشخص می‌ شود .

دورة عمل حسابداری : حسابداری شامل هشت مرحله می‌باشد :

1- ثبت فعالیت‌های مؤسسه در دفتر روزنامه                                                     5- انجام عملیات اصلاح حسابها

• 2- انتقال معاملات در دفتر کل 6- تهیه کاربرگ
• 3- تهیة تراز آزمایشی 7- بستن حسابهای موقت
• 4- تهیة صورت‌های مالی اساسی 8- تهیة ترازنامة اختتامیه ( بستن حسابهای دائمی )

رشته‌های تخصصی حسابداری :

1- حسابداری عمومی مقدماتی :براساس ثبت دو طرفة معاملات در دفاتر مؤسسات ثبت و در پایان دورة مالی صورتهای مالی اساسی تهیه می‌شود و زیربنای کلیة رشته‌های حسابداری می‌باشد .

2- حسابداری صنعتی :قیمت تمام‌شدة هر واحد کالا را در هر مرحلة ساخت به مدیران مؤسسه نشان می‌دهد و در کارخانجات استفاده می‌شود .

3- حسابداری دولتی :این حسابداری از درآمد و هزینه‌های سازمانهای دولتی و طرز نگهداری حسابها بحث می‌کند .

4- حسابداری مالیاتی :محاسبة مالیات متعلق به طبقات مختلف درآمد که باید در این محاسبه قوانین و مقررات رعایت شود.

5- حسابرسی :رسیدگی به اسناد ، مدارک ، دفاتر ، صورتهای مالی و اظهارنظر نسبت‌ به صحت و درستی آنها از وظایف حسابرسان می‌باشد .

سرفصل‌های کلی حسابداری :

دارائی              بدهی‌ها                         سرمایه                          درآمد                           هزینه                             برداشت

دارایی‌ها :تمامی اموال وحقوق متعلق به صاحب مؤسسه را دارایی گویند.انواع :1-دارایی جاری 2- دارایی ثابت(مشهود)3- دارایی غیرثابت(غیرمشهود)

دارایی های جاری :  به دارائی‌هایی می گویند که یا پول نقد می‌باشند یا زودتر به پول نقد تبدیل می شوند .انواع :

موجودی نقد و بانک      موجودی کالا      موجودی ملزومات                بدهکاران                 اسناد دریافتی           حسابهای دریافتی               پیش‌پرداختها

موجودی نقد و صندوق و بانک :به کلیه موجودیهای نقدی اعم از سکه و اسکناس صندوق و بانک گویند . صندوق در شرکت وجود دارد اما برای بانک می‌بایست یک حساب بانکی در یکی ازشعب بانکها ایجاد کنند.

موجودی کالا :  کالاهایی که شرکت به قصد خرید و فروش تهیه می‌کند .

موجودی ملزومات(اداری):وسیله‌هایی که برای مصرف شرکت تهیه می‌شودکه مصرف آنها(عمرمفیدآنها)کمترازیکسال می‌باشدمانند لوازم‌التحریر.

بدهکاران :کسانی هستند که می‌بایست به شرکت وجه نقد پرداخت کنند . حسابی که در آن طلب مؤسسه از اشخاص یا مؤسسات دیگر نگهداری شود را حساب بدهکاران گویند که در این حساب فروش کالا و انجام خدمات به ‌صورت نسیه ثبت می‌شود.

اسناد دریافتنی :شامل سفته‌ها و اسنادی است که در قبال طلب مؤسسه از بدهکاران دریافت می‌شود.

حسابهای دریافتنی معاملات :گاهی مؤسسات طلب خود و دریافت سفته را جداگانه ثبت نمی‌کنند ( یعنی از حساب بدهکاران و اسناد دریافتنی استفاده نمی‌کنند و این دو حساب را ادغام کرده و در حسابی بنام حسابهای دریافتی معاملات ثبت می‌کنند .)

پیش‌پرداخت‌ها: هزینه‌هایی که مربوط به دوره‌ها یا ماه‌های بعدی باشد اما قبل از پرداخت از آن استفاده می‌شود مثل پیش‌پرداخت اجاره.

دارایی ثابت:اقلامی با عمر بیش از یک سال که بصورت طبیعی غیرمنقول و غیرنقدی می‌باشندو به قصد خرید وفروش خریداری نشده اند. به‌علت اینکه مستقیماً درجریان عادی فعالیت‌های مالی مؤسسه مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، فروخته نمی‌شود ودچار تغییرات عمده نمی شوند اما به علت ارتباط با دارائی  شرکت و نقش در سودآوری ، بهای تمام شده آنها اندازه گیری می شود .انواع داراییهای ثابت :

زمین :به تمامی زمین‌های متعلق به شرکت گویند .

ساختمان و آپارتمان :این حساب کلیه ساختمانهای متعلق به مؤسسه به عناوین مختلف مثل محل اداری ، انبار و فروشگاه را شامل می شود .

ماشین‌آلات :کلیه ماشین‌آلاتی که برای بکار‌گیری در تولید کالا خریداری شده‌است را گویند.

وسائط نقلیه :کلیه وسائطی که شرکت برای حمل ونقل کالا و .....  تهیه کرده‌است.

اثاثه اداری :شامل وسایل مختلفی که شرکت برای مصرف تهیه کرده‌است و مدت مصرف (عمر مفید آنها) بیشتر از یکسال می‌باشد مانند میز و صندلی .

دارائیهای غیرمشهود :داراییهایی که قابل‌دیدن نمی‌باشد، اما برای صاحب مؤسسه سود مالی دارد مانند حق اختراع و اکتشاف ، حق سرقفلی(حق سرقفلی عبارتست از حق استفاده و یا اجاره ‌داشتن محلی که برای مغازه‌های پررونق و محله‌های پرجمعیت شناخته‌شده‌است و به‌منظور فروش کالای بیشتر و انجام کارهای مهمتر به دارنده آن داده‌می‌شود ولی چون کنترلی نداریم حساب باز نمی کنیم )

بدهی‌ها :عبارتند از حقی که سایر اشخاص و مؤسسات نسبت به داراییهای مؤسسه دارند .انواع : بدهی جاری یا کوتاه‌مدت/ بدهی ثابت یا بلند ‌مدت

بدهی جاری(کوتاه‌مدت):بدهیهایی هستندکه مدت پرداخت آنهاکمترازیک دورة مالی می‌باشدانواع:اسنادپرداختنی/بستانکاران/حسابهای پرداختنی/  پیش‌دریافتها.

اسناد پرداختنی : شامل سفته‌هایی که شرکت در قبال بدهی خود به بستانکاران صادر می‌کند.

بستانکاران : مانده حساب بستانکاران حاکی از تعهداتی است که ناشی از خریدهای نسیه می‌باشد .

حسابهای پرداختنی:گاهی ‌اوقات شرکتها بجای بستانکاران واسناد پرداختنی ازحسابهای پرداختنی استفاده مینمایندکه مربوط میشودبه خریدهای نسیه مؤسسه.

پیش‌دریافتها: هرگاه مؤسسه وجهی ازمشتریان دریافت کندکه هنوز برای آنها خدماتی انجام نداده‌است وجه دریافتی در حساب پیش‌دریافتها ثبت می‌شود.

بدهی ثابت(بلند‌مدت): بدهیهایی هستندکه سررسیدپرداخت آنها (روزپرداخت بدهی)بیشترازیکسال باشد،مثل:اوراق قرضه/دیون رهنی/وام بلندمدت بانکی .

اوراق قرضه: اگر شرکت تعهد کاری را داده‌باشد اما سرمایة شرکت کفاف انجام کارها را نکند ناگزیرمی‌بایست از سرمایة افراد دیگر کمک گیرد ، بین افراد برگه‌هایی را توزیع می‌کند و در قبال صدور هر برگه سودی به آنها می‌دهد که این برگه‌ها به‌نام اوراق قرضه در بین حسابها آورده‌می‌شود .

دیون رهنی: طلبی را که مؤسسه در قبال داشتن محل کار می‌بایست به صاحب آن محل پرداخت کند .

وام بلندمدت بانکی: پول‌هایی که شرکت از بانکها و مؤسسات وام‌دهنده دریافت می‌کند که مدت پرداخت این وام‌ها بیشتر از یک‌دورة مالی می‌باشد.

سرمایه :عبارتست از حقی که صاحب مؤسسه نسبت به دارایی‌های موسسه دارد.

درآمد :کلیه دریافت‌هایی که مؤسسه درقبال خدمات انجام‌شده در یافت می‌کند.

هزینه‌ها :شامل بهای اشیاء و خدماتی که برای تحصیل درآمدمورد‌نیاز می‌باشدمثل هزینة حمل ونقل ، هزینة اجاره، هزینة بیمه، هزینة آگهی، هزینة حقوق.

برداشت :به مبالغی گویندکه صاحب مؤسسه برای مصارف شخصی خود از داراییها برداشت می کند.

دفتر کل :دفتری است که معاملات انجام‌شده را هفته‌ای یک‌بار از دفتر روزنامه به دفتر کل انتقال می‌دهیم.در 2 شکل زیر است :

نمونة اول:                                           نام حساب : ...............                                                                             نمونة دوم : نام حساب : ........

نحوة انتقال اطلاعات به دفتر کل :برای هر حساب دو دفتر کل یک دفتر کل اختصاص می‌دهیم . هر حسابی که در دفتر روزنامه بدهکار شده در دفتر کل بدهکار می‌کنیم ، هرحسابی که در دفتر روزنامه بستانکار شده در دفتر کل هم بستانکار می‌کنیم . در آخر ستون بدهکار را با هم جمع کرده زیر ستون بدهکار می‌نویسیم و ستون بستانکار را با هم جمع کرده زیر ستون بستانکار می‌نویسیم . بدهکار را از بستانکار کسر نموده ، جواب را جایی می‌نویسیم که مبلغ آن بیشتر باشد . جواب بدست‌آمده ماندة آن حساب می‌شود .

مثال 1 - اطلاعات زیر موجود می باشد :

1/5 : سرمایه‌گذاری شرکت - وجه نقد به‌مبلغ 10.000.000 ریال می‌‌باشد.

2/5 : هزینة آگهی شرکت مبلغ 200.000 ریال پرداخت شد.

3/5 : شرکت بابت خدمات انجام‌شده مبلغ 5.000.000 ریال وجه نقد دریافت نمود.

4/5 : صاحب مؤسسه مبلغ 100.000 ریال از حساب صندوق برداشت نمود.

مطلوب است:           1- ثبت معاملات فوق در دفتر روزنامة عمومی                        2- انتقال آن به دفتر کل.

دفتر کل : نمونة اول                                                  نام حساب: صندوق                                                                          

نام حساب: سرمایه

نام حساب: درآمد

نام حساب: هزینة آگهی

نام حساب: برداشت

برای بدست‌آوردن مانده حساب دفتر‌کل :اگر یک بدهکار و یک بستانکار داشته‌باشیم، بدهکار را از بستانکارکسر نموده و جواب را در قسمت مانده می‌نویسیم. اگر بدهکار بیشتر از بستانکار بود در قسمت تشخیص بدهکار می‌نویسیم و اگر بستانکار بیشتر از بدهکار بود در قسمت تشخیص بستانکار می‌نویسیم، اگر دو مبلغ بدهکار داشته‌باشیم این دو مبلغ را با هم جمع می‌کنیم و در قسمت تشخیص بدهکار می‌نویسیم و اگر دو مبلغ بستانکار بود این دو مبلغ را با هم جمع کرده در قسمت تشخیص بستانکار می‌نویسیم.                                                                                         

دارایی: همیشه بدهکار اگر بدهکار شود افزایش دارایی، اگر بستانکار شود کاهش دارایی.

سرمایه: همیشه بستانکار اگر بستانکار شود افزایش سرمایه، اگر بدهکار شود کاهش سرمایه.

درآمد: همیشه بستانکار اگر بستانکار شود افزایش درآمد، اگر بدهکار شود کاهش درآمد.

هزینه: همیشه بدهکار اگر بدهکار شود افزایش هزینه، اگر بستانکار شود کاهش هزینه.

برداشت: همیشه بدهکار اگر بدهکار شود افزایش برداشت، اگر بستانکار شود کاهش برداشت.

دریافت وجه نقد صندوق بدهکار پرداخت وجه نقد صندوق بستانکار.

 

تراز آزمایشی :حسابدار ماهانه ماندة حسابها را از دفتر کل وارد تراز آزمایشی می‌کند.

 انواع تراز آزمایشی:1-  تراز آزمایشی دوستونی                      2-  تراز آزمایشی چهارستونی

تراز آزمایشی دوستونی: خلاصه‌ای از دفترکل می‌باشد که فقط مانده بدهکار و ماندة بستانکار در آن نوشته‌می‌شود. شکل تراز آزمایشی:

مثال 2- اطلاعات زیر موجود می‌باشد :

1/4  سرمایه گذاری شرکت وجه نقد به مبلغ 5.000.000 ریال می‌باشد.

2/4  سرمایه‌گذاری شرکت یک قطعه زمین به مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

3/4  سرمایه‌گذاری شرکت موجودی کالا به مبلغ 3.000.000 ریال می‌باشد.

4/4  هزینة آگهی شرکت مبلغ 500.000 ریال پرداخت شد.

5/4  شرکت بابت خدمات انجام‌شده مبلغ 5.000.000 ریال دریافت نمود.

6/4  شرکت خدماتی را به‌صورت نسیه انجام داد که مبلغ این خدمات 2.000.000 ریال می‌باشد.

7/4  هزینة حقوق کارکنان شرکت مبلغ 500.000 ریال پرداخت شد.

8/4  هزینة بیمة کارکنان شرکت مبلغ 200.000 ریال می‌باشد.

9/4  صاحب مؤسسه برای مصارف شخصی خود از موجودی کالا برداشت نمود که مبلغ آن 200.000 ریال می‌باشد.

10/4  صاحب مؤسسه برای مصارف شخصی خود مبلغ 500.000 ریال وجه نقد برداشت نمود.

مثال 3- اطلاعات زیر موجود می‌باشد:

1/6: سرمایه‌گذاری شرکت یک قطعه زمین به مبلغ 5.000.000 ریال می‌باشد.

2/6: سرمایه‌گذاری شرکت یک دستگاه ماشین‌آلات به‌مبلغ 2.000.000 می‌باشد.

3/6: سرمایه‌گذاری شرکت وجه نقد به‌مبلغ 10.000.000 ریال می‌باشد.

4/6: هزینة آگهی شرکت مبلغ 500.000 ریال می‌باشد.

5/6: برداشت صاحب مؤسسه از حساب صندوق مبلغ 1.000.000 ریال می‌باشد.

6/6: شرکت خدماتی (درآمد) را به‌صورت نسیه انجام داد که مبلغ آن 2.000.000 ریال می‌باشد.

7/6: هزینة حقوق کارکنان شرکت مبلغ 500.000 ریال پرداخت شد.

مطلوبست :                                               1-  ثبت معاملات فوق در دفتر روزنامة عمومی                                       2-  انتقال آن به دفتر کل (T).

مثال 4- اطلاعات زیر موجود می‌باشد:

1/5: سرمایه‌گذاری شرکت یک قطعه زمین به مبلغ 5.000.000 ریال می‌باشد.

2/5: سرمایه‌گذاری شرکت چک بانکی به مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

3/5: سرمایه‌گذاری شرکت وجه نقد به مبلغ5.000.000 ریال می‌باشد

4/5: هزینة آگهی شرکت مبلغ 200.000 ریال به‌صورت صدور چک پرداخت‌شد.

5/5: شرکت خدماتی را به‌صورت نسیه انجام داد که مبلغ آن 2.000.000 ریال می‌باشد.

6/5: برداشت صاحب مؤسسه از حساب بانکی مبلغ 500.000 ریال می‌باشد.

مطلوبست:

• 1. ثبت در دفتر روزنامة عمومی.
• 2. انتقال آن به دفترکل.
• 3. تهیة تراز آزمایشی دوستونی.

مثال 5- اطلاعات زیر موجود می‌باشد:

1/3: سرمایه‌گذاری شرکت وجه نقد به‌مبلغ 5.000.000 ریال می‌باشد.

2/3: سرمایه‌گذاری شرکت چک بانکی به‌مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

3/3: هزینة آگهی شرکت به‌مبلغ 200.000 ریال به‌صورت صدور چک انجام‌شد.

4/3: شرکت بابت خدمات انجام‌شده به‌مبلغ 10.000.000 ریال وجه نقد دریافت نمود.

5/3: برداشت صاحب مؤسسه از حساب بانکی ‌مبلغ 500.000 ریال می‌باشد.

6/3: هزینة حقوق کارکنان شرکت مبلغ 200.000 ریال پرداخت‌شد.

مطلوبست:1- ثبت در دفتر روزنامة عمومی.2- انتقال آن به دفترکل 3- تهیة تراز آزمایشی دوستونی.

تراز آزمایشی چهارستونی:در این تراز جمع بدهکار و بستانکار دفترکل را نوشته در خود تراز مانده‌گیری می‌نماییم. بدهکار را از بستانکار کسر نموده، مانده را جایی می‌نویسیم که مبلغ آن بیشتر باشد.

شکل تراز آزمایشی چهارستونی:

مثال 6- اطلاعات زیر موجود است :

1/4:  سرمایه‌گذاری شرکت وجه نقد به‌مبلغ 5.000.000 ریال می‌باشد.

2/4:  سرمایه‌گذاری شرکت چک بانکی به‌مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

3/4:  سرمایه‌گذاری شرکت یک دستگاه ساختمان به‌مبلغ 10.000.000 ریال می‌باشد.

4/4:  هزینة آگهی شرکت مبلغ 100.000 ریال به‌صورت نسیه پرداخت می‌شود (دریافت صورتحسا بی از مشتریان).

5/4:  شرکت خدماتی را به‌صورت نسیه انجام داد که مبلغ آن 5.000.000 ریال می‌باشد.

6/4:  هزینة بیمة کارکنان شرکت مبلغ 200.000 ریال پرداخت شد.

مطلوبست ثبت معاملات فوق در دفتر روزنامه، انتقال آن به دفترکل و تهیة تراز آزمایشی چهارستونی.

( باتوجه به حل مثالهای مشابه قبلی فقط قسمت آخر ذیلاً مشاهده می شود )

نکته:دو ستون اول تراز آزمایشی و ستون‌های بدهکار و بستانکار دفتر روزنامه باید باهم برابر باشند.

مثال 7- اطلاعات زیر موجود است :

1/5:  سرمایه‌گذاری شرکت یک قطعه زمین به مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

2/5:  سرمایه‌گذاری شرکت وجه نقد به مبلغ 2.000.000 ریال می‌باشد.

3/5،  هزینه آگهی شرکت مبلغ 500.000 ریال نقداً پرداخت شد.

4/5:  شرکت بابت خدمات انجام‌شده مبلغ 5.000.000 ریال وجه نقد دریافت نمود.

5/5:  هزینه حقوق کارکنان شرکت مبلغ 200.000 ریال پرداخت شد.

6/5:  هزینه بیمه کارکنان شرکت مبلغ 100.000 ریال نقداً دریافت شد.

7/5:  برداشت صاحب مؤسسه از حساب صندوق مبلغ 200.000 ریال می‌باشد.

 مطلوبست ثبت معاملات فوق در دفتر روزنامه عمومی، انتقال آن به دفترکل و تهیه تراز آزمایشی چهارستونی.

( باتوجه به حل مثالهای مشابه قبلی فقط قسمت آخر ذیلاً مشاهده می شود )