سيستم حسابداري بايد بطور منظم تمام اطلاعات مالي مربوط به يك موسسه را اندازه گيري – ثبت –طبقه بندي و اثار اقتصادي ان را در صورتهاي مالي تلخيص كند.
فرايند حسابداري شامل يك سري اقدامات پياپي است كه در هر دوره مالي تكرار مي شود .اين مراحل پياپي را معمولا چرخه حسابداري –دوره عمل حسابداري و يا دوره پردازش اطلاعات حسابداري مي گويند .در يك سيستم حسابداري كار امد بايد
الف- پردازش اطلاعات مقرون به صرفه باشد يعني با حداقل هزينه انجام گيرد.
ب- گزارشهاي مالي به سرعت تهيه گردد.
ج- از صحت و دقت اطلاعات مالي تا حدود زيادي اطمينان حاصل شود.
د- امكان سوء استفاده تقلب و اشتباه به حداقل كاهش يابد.
چرخه حسابداري به مجموع مراحلي اطلاق مي شود كه بطور متوالي طي يك دوره مالي انجام واز ثبت معاملات و عمليات مالي شروع و به بستن حسابهاي موقت پايان مي پذيرد و در هر دوره مالي به همان ترتيب تكرار ميشود .چرخه حسابداري معمولا دوازده ماه طول مي كشد .توالي مراحل حسابداري به شرح زير است
الف – جمع اوري – تجزيه وتحليل و ثبت معاملات و عمليات مالي در دفتر روزنامه .
ب- انتقال اقلام از دفتر روزنامه به دفتر كل .
ج - تلخيص اطلاعات دفتر كل در تراز ازمايشي .
د- اصلاح – تعديل و به تاريخ روز رساندن اطلاعات ثبت شده .
ه- تلخيص اطلاعات اصلاح شده در صورتهاي مالي .
و- بستن حسابهاي موقت به منظور تلخيص عمليات هر دوره مالي .
براي تعيين سود عمر يك موسسه به دوره هاي مالي مساوي تقسيم مي شود .اين كار مقايسه درامدها و هزينه هاي دوره هاي مختلف را با يكديگر امكان پذير مي كند .
برخي از معاملات و عمليات مالي در يك دوره مالي شروع و در يكي از دوره هاي مالي بعد خاتمه مي يابد براي تهيه صورتهاي مالي صحيح انقطاع دقيق معاملات و عمليات مالي در پايان هر دوره مالي ضروري است .
ثبتهاي اصلاحي به منظور به تاريخ روز رساندن مدارك حسابداري و تسهيم درامدها و هزينه ها بين دوره هاي مالي مختلف انجام ميشود. هدف از صبتهاي اصلاحي ان است كه
الف – تمام درامدهاي تحقق يافته و تمام هزينه هايي را كه موسسه در يك دوره مالي متحمل شده است در صورت سود و زيان منعكس شود و صورت مزبور شامل درامد و هزينه هاي مر بوط به دوره مالي اتي نباشد .
تمام داراييها وتمام ديون وتعهدات موسسه در اخرين روز دوره مالي در ترازنامه منعكس شود
ملزوماتي كه يك موسسه خريداري مي كند يك نوع پيش پرداخت هزينه است كه در پايان دوره مالي بايد اصلاح شود .ملزومات را مي توان به ملزومات اداري (مانند نوشت افزار – تمبرهاي پستي – و فرمهاي چاپي اداري ) ملزومات فروش (مانند كاغذهاي بسته بندي – نخ – كيسه هاي نايلوني و پاكت ) و احتمالا ملزومات پاك كننده (مانند صابون و مواد ضد عفوني ) تقسيم كرد .
ثبتهاي اصلاحي پايان دوره مالي به دو گروه كلي تقسيم مي شود كه در جدول امده است.
اقلام پيش پرداخت را ميتوان ابتدا به حساب دارايي بدهكار كرد و در پايان دوره مالي بخشي از ان را كه در دوره جاري مورد استفاده قرار گرفته و يا به مصرف رسيده است از حساب دارايي خارج و به حساب هزينه بدهكار نمود و يا اينكه ابتدا به بدهكار حساب هزينه منظور و در پايان دوره مالي بخشي از ان را كه در دوره جاري مورد استفاده قرار نگرفته و يا به مصرف نرسيده است از حساب هزينه خارج و به حساب دارايي بدهكار كرد .همچنين پيش دريافت درامد را مي توان ابتدا به بستانكار حساب بدهي منظور و در پايان دوره مالي بخش تحقق يافته در امد را از حساب بدهي خارج و به حساب درامد بستانكار كرد و يا ابتدا به حساب درامد بستانكار نمود و در پايان دوره مالي بخش تحقق نيافته درامد را از حساب درامد خارج و به حساب بدهي بستانكار كرد .اصلاح حسابها به هر يك از دو روش مذكور نتايج يكساني از لحاظ انعكاس در صورتهاي مالي بدست خواهد داد.
بستن دفاتر شامل بستن حسابهاي درامد و هزينه و ساير حسابهاي موقت است مانده حسابهاي درامد و هزينه به حساب خلاصه سود و زيان انتقال مي يابد مانده حسابهاي خلاصه سود وزيان و برداشت به حساب سرمايه بسته مي شود .
تذاز ازمايشي اختتامي فهرستي است از مانده حسابهاي دفتر كل كه بعد از اصلاح و بستن حسابهاي موقت تهيه مي شود بنابر اين تراز ازمايشي اختتامي فقط شامل حسابهاي دائمي (حسابهاي ترازنامه است)